,
,
,ΠΥΡΓΟΣ – ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΡΩΜΥΛΙΑ
.
Τουρκικὰ καὶ Βουλγαρικὰ λέγεται Μπουργᾶς, ποὺ σημαίνει Πύργος. Βρίσκεται στὰ παράλια τοῦ Εὐξείνου Πόντου καὶ εἶναι πόλη τῆς Βόρειας Θράκης.
Ἀπό τὴ μἰα καὶ ἀπό τὴν ἄλλη μεριὰ τῆς πόλης, βρίσκονται δύο ἀβαθεῖς λίμνες, ἡ λίμνη τοῦ Ἀθανασιοχωρίου καὶ ἡ λίμνη τοῦ Βαγιαχωρίου. Τὸ ὅνομα τοῦ Πύργου εἶναι φανερὸ ὅτι προῆλθε ἀπό κάποιο βυζαντινὸ πύργο.
Ὁ Μανουὴλ Φυλῆς, κατὰ τὸν 14ο αἰῶνα, ἀναφέρει ἕνα χωριὸ Πύργο κοντὰ στὴν Σκαφίδα καὶ τὸ Ρουσόκαστρο. Τὸ 1.900 ἀριθμοῦσε 12.000 περίπου κατοίκους, ἀπό τοὺς ὁποίους πάνω ἀπό 4.000 ἦσαν Ἕλληνες. Μετὰ τὴν προσάρτηση τοῦ Πύργου ἀπό τὴν Βουλγαρία (1885), ἀλλοιώθηκε ὁ πληθυσμὸς τοῦ Πύργου εἰς βάρος τῶν Ἑλλήνων, γιατὶ πολλοὶ κατέφυγαν στὴν Ἑλλάδα, ὕστερα ἀπό τὶς πιέσεις τῶν Βουλγάρων καὶ ἀπό τὴν ἄλλη μεριὰ, πλῆθος Βουλγάρων κατοίκησαν τὴν πόλη.
Ἡ ἑλληνική κοινότητα Πύργου, ὑπαγόταν στὴν μητρόπολη Ἀγχιάλου καὶ εἶχε πέτρινη ἐκκλησία σὲ ρυθμὸ βασιλικῆς, ποὺ ἦταν ἀφιερωμένη στὴν κοίμηση τῆς Θεοτόκου. Εἶχε ἀκόμα, ἑξατάξια Ἀστική Σχολὴ ἀρένων, ἄλλη τέτοια Θηλαίων, καὶ νηπιαγωγεῖο μὲ 400 περίπου μαθητὲς καὶ 12 διδάσκοντες.
Εἶχε ἀκόμα καὶ δύο συλλόγους, τὴν «Πρόοδο», ποὺ ἦταν φιλοεκπαιδευτικὸς Σύλλογος, καὶ τὴν «Ὁμόνοια» ποὺ ἦταν φιλόπτωχος Σύλλογος Κυριῶν. Τὸ 1906, ὕστερα ἀπό τὸ ἀνθελληνικό κίνημα στὴν Βουλγαρία, τὰ ἱδρύματα τῶν Ἑλλήνων πάρθηκαν ἀπό τοὺς Βουλγάρους. Ἀπό τότε, ἄρχισε τὸ ξερίζωμα τῶν Ἑλλήνων, ὕστερα ἀπό στέρηση τῶν ἐκκλησιῶν καὶ τῶν σχολείων.
Προπολεμικὰ διατηροῦσαν ἀκόμα τὸν ἐθνισμό τους γύρω στὶς 50 οἰκογένειες.
Πηγή: Τὸ κείμενο εἶναι τῆς κυρίας Ἀνθούλας Εὐσταθοπούλου, Προέδρου τῆς «Θρακικῆς Ἑστίας Ν.Σερρῶν».
Επιμέλεια κειμένου : Ἑλληνικό Ἡμερολόγιο