.
,
,Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΟΨΙΚΙΟΥ, Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΡΔΑΝΗ ΦΙΛΙΠΠΙΚΟΥ ΚΑΙ Η ΑΝΑΡΡΗΣΗ ΣΤΟΝ ΘΡΟΝΟ ΤΟΥ (ΑΡΤΕΜΙΟΥ) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Β΄ (3-4 ΙΟΥΝΙΟΥ 713)
.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ,ΠΑΠΑΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ, εκδ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ ΤΟΜΟΣ 3, ΜΕΡΟΣ Α’΄σελ.271- 272
…,
……….Ὁ Φιλιππικός ἀνῆκεν εἰς τὴν πολιτικὴν ἐκείνην μερίδα ἥτις δὲν ένόμιζε συμφέρουσαν τὴν ὑπό τῆς οἰκουμενικῆς συνόδου γενομένην καταδίκης τῶν μονοφυσιτῶν καὶ τῶν μονοθελητῶν, ἀξιοῦσα ὅτι διὰ τῆς καταδίκης ταύτης ἀπηλπίσθησαν οἱ χριστιανοὶ τῶν χωρῶν ὅσαι εἶχον κατακτηθῆ ὑπό τῶν Ἀράβων καὶ κατέστη οὕτως ἀδύνατος ἡ τῶν χωρῶν τούτων ἀνάκτησις.
……….Τὴν δοξασίαν ταύτην συνεμερίζοντο πολλοί, οὐ μόνον τῶν πολιτικῶν, ἀλλά καὶ τῶν ἐκ κλήρου ἀνδρῶν, ὧν οἱ ἐπιφανέστατοι κατὰ τοὺς χρόνους τούτους ἦσαν, ὁ τότε κοιαίστωρ** Νικόλαος, ὁ καὶ ἐπί τῇ ἰατρικῇ αὑτοῦ ἐπιστήμῃ διάσημος γενόμενος, ὁ πατριάρχης Ἰωάννης, ὁ διάκονος Ἐλπίδιος, ὁ χαρτοφύλαξ Ἀντίοχος, ὁ ἐπίσκοπος Κρήτης Ἀνδρέας, ὁ Κυζίκου Γερμανός, μετ’ οὐ πολὺ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως γενόμενος, καὶ ἄλλοι.
……….Ὅθεν, ἅμα βασιλεύσαντος τοῦ Φιλιππικοῦ, συνεκροτήθη ἐν Κωνσταντινουπόλει σύνοδος, ἥτις ἔκαυσε καὶ ἀναθεμάτισε τὰς πράξεις τῆς ἕκτης οἰκουμενικῆς συνόδου. Ὁ νέος ὅμως βασιλεὺς πράξας τοῦτο, ἵνα προσοικειωθῇ τοὺς δεδουλωμένους χριστιανοὺς, οὐδέν ἄλλο ἐνήργησεν, ὡς φαίνεται, οὐ μόνον ἵνα περιστείλῃ τοὺς κυριαρχοῦντας αὐτῶν μωαμεθανοὺς ἀλλ’ ἵνα τοὐλάχιστον σώσῃ τοὺς περιλιπομένους ἔτι ἐλευθέρους ἀπό τοῦ κινδύνου τοῦ νὰ ὑποταχθῶσι καὶ οὗτοι εἰς τοὺς περιστοιχίζοντας αὐτούς ποικίλους πολεμίους.
……….Ἀντί νὰ ἐπιχειρήσῃ κατὰ μίμησιν τῶν γενναιοτέρων προκατόχων, ἐπιθετικόν τινα ἀγῶνα κατὰ τῶν Ἀράβων, περιωρίσθη εἰς τὸ νὰ μεταφέρῃ ἐκ τῆς μεγάλης Ἀρμενίας ἱκανάς χριστιανῶν ἀποικίας εἰς τὴν μικρὰν Ἀρμενίαν καὶ εἰς τὴν Μελιτηνήν, ἐνισχύσας μὲν οὕτω τὰς τελευταίας ταύτας ἐπαρχίας, ἀλλά σφόδρα ἐξατονίσας τὸ χριστιανικὸν στοιχεῖον ἐν τῇ μεγάλῃ ἐκείνη χώρᾳ, ἥτις εἴπερ ποτὲ ἐκινδύνευσε νὰ καταπλημμυρισθῇ ὑπό τῶν μωαμεθανῶν.
……….Κατὰ δὲ τὰ ἄλλα ὁ Φιλιππικὸς κατηγορεῖτο ὅτι διετέλει ἀπρακτῶν καὶ ἀσωτεύων ἐν Κωνσταντινουπόλει, ἐνῷ ἀφ’ἑνός μὲν οἱ Ἄραβες ἐμβαλόντες εἰς τὸν Πόντον ἐκυρίευσαν Ἀμάσειαν, ἔπειτα δὲ ἐλεηλάτησαν τὴ Λυκαονίαν καὶ τὴν Πισιδίαν, ὅπου καὶ τῆς Ἀντιοχείας ἐγένοντο κύριοι, ἀφ’ἑτέρου δὲ οἱ βούλγαροι, ἐπί τῇ προφάσει τοῦ νὰ ἐκδικήσωσι τὸν θάνατον τοῦ φίλου αὑτῶν Ἰουστινιανοῦ [β’] ἐδῃωσαν ἀξιόλογον τῆς Θρᾲκης μέρος μέχρι αὐτῶν τῶν πυλῶν τῆς βασιλευούσης.
……….Το βέβαιον εἶναι ὅτι ὁ Φιλιππικὸς ἐβασίλευσε τόσον ὀλίγον, ἕν καὶ ἥμισυ περίπου ἔτος, ὥστε δὲν δυνάμεθα ἀσφαλῶς νὰ κρίνωμεν περὶ τοῦ ὅλου αὐτοῦ πολιτικοῦ καὶ στρατιωτικοῦ συστήματος.
……….Ὁ Φιλιππικὸς ἧτο ἀνήρ λόγιος καὶ περὶ τοὺς τρόπους ἐπίχαρης· ἴσως ὅμως δὲν ἧτο ἐνταὐτῷ πολεμικὸς καὶ ρέκτης ἀνήρ. Μὴ λησμονήσωμεν πρὸς τούτοις ὅτι εἶχεν ἀναμφιβόλως ἐχθρούς τινας διὰ τὴν καταδίκην τῆς ἕκτης οἰκουμενικῆς συνόδου. Ὁπωσδήποτε δύο πατρίκιοι, ὁ στρατηγὸς τοῦ Ὁψικίου Γεώργιος ὁ Βούρραφος καὶ ὁ στρατηγὸς τῆς Θρᾲκης Μυάκιος, συνεννοηθέντες διενήργησαν αἴφνης τὴν σύλληψιν καὶ τὴν τύφλωσιν τοῦ Φιλιππικοῦ τῇ 3 Ἰουνίου 713. Πάντα ὅμως τὰ ἐπακολουθήσαντα, μαρτυροῦσιν ὅτι, ἄν ἡ κοινὴ γνώμη ἀπεδοκίμαζε τὴν καταδίκην τῆς ἕκτης συνόδου, κατὰ τὰ ἄλλα δὲν ἧτο πολεμία τοῦ ἀτυχοῦς ἐκείνου ἡγεμόνος.
……….Τὴν ἐπιοῦσαν τοῦ τολμήματος, τελουμένης τῆς πεντηκοστῆς τοῦ ἔτους 713, ὁ λαὸς ἀθροισθείς εἰς τὴν μεγάλην τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ἐκκλησίαν, ἔστεψε βασιλέα αὐτόν τοῦ Φιλιππικοῦ τὸν Πρωτοασηκρῆτιν, δηλαδὴ τὸν ἀρχιγραμματέα τῆς ἐπικρατείας Ἀρτέμιον, μετονομασθέντα Ἀναστάσιον Β΄, ἄνδρα μὴ στερούμενον συνέσεως καὶ ἐμπειρίας.
……….Ὁ δὲ νέος βασιλεὺς ἠνώρθωσε μὲν ἀμέσως τὸ κράτος τῆς Ὀρθοδοξίας κατὰ τὸ πνεῦμα τῶν ὁρισμῶν τῆς ἕκτης οἰκουμενικῆς συνόδου, ἐν ταὐτῷ ὅμως ἐτιμώρησε τοὺς δύο στρατηγοὺς τοὺς κατὰ τοῦ Φιλιππικοῦ συνομόσαντας, τυφλώσας ἀμφοτέρους καὶ ἐξορίσας εἰς Θεσσαλονίκην.
……….Κατὰ τὰ λοιπὰ ὁ Ἀναστάσιος Β΄ δὲν ἀνεδείχθη ἀνάξιος τῆς ἀρχῆς· ἀνέλαβε μετὰ πλείστης δραστηριότητος καὶ δεξιότητος τὴν διοίκησιν τῶν πολιτικῶν καὶ τῶν πολεμικῶν πραγμάτων, καὶ ἐπέστησεν ἰδιάζουσαν προσοχὴν εἰς τοὺς Ἄραβας, ἀπό τῶν ὁποίων ὁ κίνδυνος ἀπέβαινεν ὁσημέραι δεινότερος.
……….Πρὸ πάντων, κατὰ τὴν πάγκοινον ὅλων τῶν χρονογράφων ὁμολογίαν, διώρισεν εἰς ὅλα τὰ διοικητικά, οἰκονομικὰ καὶ στρατιωτικὰ ἀξιώματα ἄνδρας ἱκανωτάτους ὧν ὡς ἠξεύρομεν δὲν ἐστερεῖτο τὸ κράτος, ἤρκει μόνον ὁ βασιλεὺς νὰ ἀναζητήσῃ αὐτούς καὶ νὰ μεταχειρισθῇ. Ὑπῆρξε δὲ περὶ τοῦτου ἐπιτήδειος, ἐπιτρέψας πρὸς τοῖς ἄλλοις τὴν ἄμυναν τῆς Ἀνατολῆς εἰς τὸν Λέοντα, ὅστις ἧτο βεβαίως ὁ ἄριστος τῶν τότε στρατηγῶν, ἐπέπρωτο ν’ἀποβῇ ἀρχηγέτης πολυκρότου δυναστείας βασιλέων καὶ ἤδη ἀνέλαβε ν’ ἀναχαιτίσῃ ἐν μέσῳ δυσχερῶν περιστάσεων τὸ μέγιστον τῶν ἐπιχειρημάτων ἐξ ὅσων οἱ Ἄραβες παρεσκεύαζον κατὰ τοῦ χριστιανισμοῦ.
……….** (quaestor sacri palatii) Ὑψηλός ἀξιωματοῦχος τῆς Πρώιμης Βυζαντινῆς περιόδου, μὲ νομοθετικὲς καὶ δικαστικὲς ἀρμοδιότητες, ὁ στενότερος σύμβουλος τοῦ αὐτοκράτορα σὲ νομικὲς ὑποθέσεις. Εἶχε ρόλο ἑνός σημερινοῦ ὑπουργοῦ.