.
,
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΗΣ
,
……….Μὲ τὴν Συνθήκη τῆς Λωζάνης, ἀποτελουμένη ἀπό 143 ἄρθρα, τερματίσθηκε ἡ μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ τουρκίας ἐμπόλεμη κατάσταση, ρυθμίζοντας τὰ μεταξὺ τῶν δύο χωρῶν σύνορα. Οἱ συζητήσεις εἶχαν ἀρχίσει ἀπό τὶς 20 Νοεμβρίου 1922, ἀλλ’ ἡ ἐπίμονη τουρκικὴ ἀδιαλλαξία συντέλεσε ὥστε νὰ παραταθοῦν ἐπί μακρὸ διάστημα. Ἡ Ἑλλάς ἀντιπροσωπεύθηκε ἀπό τοὺς Ε. Βενιζέλο καὶ Δ. Κακλαμάνο. Ἐκτός τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς τουρκίας, συμμετεῖχαν καὶ οἱ τρεῖς Δυνάμεις τῆς ΑΝΤΑΝΤ (Μ. Βρετανία, Γαλλία-Ἰταλία), τὸ κράτος τῶν Σέρβων-Κροατῶν-Σλοβένων, ἡ Ἰαπωνία, ἡ Ρουμανία καὶ οἱ ΗΠΑ ὡς παρατηρητής.
……….Στὴν Συνθήκη προσαρτήθηκαν ὡς ἀναπόσπαστα μέρη δύο Συμβάσεις ποὺ ὑπογράφτηκαν μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ τουρκίας, στὶς 30 Ἰανουαρίου 1923. Ἡ Σύμβαση τῆς ἀνταλλαγής τῶν πληθυσμῶν καὶ ἡ Σύμβαση ἀνταλλαγῆς τῶν αἰχμαλώτων καὶ πολιτικῶν κρατουμένων. Μὲ τὴν Συνθήκη, παραχωρήθηκαν στὴν τουρκία ὅλα τὰ ἐδάφη ποὺ εἶχαν ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τὴν Ἑλλάδα, στὴν Μικρᾶ Ἀσία, τὴν Ἀνατολική Θράκη (μὲ τὸ Καραγᾶτς καὶ τὸ τρίγωνο Ἄρδα-Ἔβρου), τὰ νησιᾶ Ἴμβρος, Τένεδος καὶ Λαγοῦσες, καὶ ὅλα τὰ νησιᾶ ποὺ ἀπέχουν λιγότερο τῶν 3 μιλίων ἀπό τὴν Ἀσιατική ἀκτή. Γιὰ αὐτά τὰ νησιᾶ προβλέφθηκε εἰδικό καθεστὼς αὐτοδιοίκησης, τὸ ὁποῖο ἔπρεπε νὰ ἐγγυάται τὴν ἀσφάλεια τῶν μὴ μουσουλμάνων κατοίκων καὶ τῶν περιουσιῶν τους.
……….Στὴν Ἰταλία παραχωρήθηκαν ὅλα τὰ δικαιώματα καὶ οἱ τίτλοι τῆς τουρκίας ἐπί τῶν Δωδεκανήσων καὶ ὅλων τῶν ἐξαρτωμένων σὲ αὐτά νησίδων, καθὼς καὶ τοῦ Καστελορίζου.
……….Ἡ τουρκία στὸ ἄρθρο 16 παραιτήθηκε ὅλων τῶν δικαιωμάτων της ἐπί ἐδαφῶν ἐκτός τῶν συνόρων της, ὅπως αὐτά καθορίστηκαν μὲ τὴν Συνθήκη, καὶ ἐπί ὅλων τῶν νησιῶν ἐκτός αὐτῶν ἐπί τῶν ὁποίων ἀναγνωρίσθηκε ἡ κυριαρχία της. (Τώρα τὸ πῶς ἡ Ἴμβρος καὶ ἠ Τένεδος μετατράπηκαν σὲ κολαστήρια ἑλληνικῶν ψυχῶν, στὸ Αἰγαῖο δημιουργήθηκαν γκρίζες ζῶνες, στὸ Καστελόριζο καὶ στὴν Θρᾲκη ἀμφισβητεῖται ἡ Ἑλληνική κυριαρχία, εἶναι ἀπορίες ποὺ ἡ κοινὴ λογικὴ εἶναι ἀδύνατον νὰ ἑρμηνεύσῃ).
……….Μὲ ἄλλα ἄρθρα, ἀπαγορεύθηκε ἡ ἐγκατάσταση στρατιωτικῶν βάσεων στὰ νησιά τοῦ Αἰγαίου καὶ ἐπιβλήθηκαν περιορισμοὶ στὸν ἀριθμό τῶν ἐλληνικῶν στρατευμάτων σ’ αὐτά.
……….Εἰδική σύμβαση, στὴν ὁποία συμμετεῖχε καὶ ἡ βουλγαρία, καθώριζε οὐδέτερη ζώνη ἀπό τὴν Μαύρη Θάλασσα μέχρι τὸ Αἰγαῖο, πλάτους 30 χιλιομέτρων. Ἡ τουρκία παραιτήθηκε τῆς ἀξιώσεώς της γιὰ μεταφορὰ τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως ἔξω ἀπό τὸ τουρκικὸ ἔδαφος.
……….Παρὰ τὶς περιόδους φαινομενικῆς ὕφεσης στὴν ἔνταση τῶν σχέσεων Ἑλλάδος, τουρκίας, ἡ τουρκία δὲν ἔχει σταματήσει τὴν συστηματικὴ ἀμφισβήτηση τοῦ νομικοῦ καθεστώτος τοῦ Αἰγαίου (καὶ τῆς Θρᾲκης).
……….Ἡ τουρκικὴ ἀπειλή ἐκδηλώνεται σὲ ἕνα πλατὺ φάσμα, μέσῳ πολιτικῶν, στρατιωτικῶν (καὶ λοιπῶν) ἐνεργειῶν. Ἡ (ἀμφιλεγόμενη) ἐξωτερική πολιτικὴ τῆς Ἑλλάδος, (προσπαθεῖ νὰ) προασπίζει τὰ ἐθνικά συμφέροντα βασιζόμενη στὸ νομικὸ ὑπόβαθρο μίας σειρᾶς Συνθηκῶν καὶ Συμβάσεων ποὺ ὑπογράφηκαν κατὰ τὴν περίοδο 1923 ἔως 1947, μεταξὺ τῶν ὁποίων εἶναι καὶ ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάνης.