.
.
Ἡ ἐξωτερική πολιτικὴ τοῦ Ἰουστινιανοῦ μέχρι τὸ 541
.
……….Ἡ Στάσις τοῦ Νίκα – ἡ ἐπανακατάληψις τοῦ Δυτικοῦ τμήματος τῆς Αὐτοκρατορίας – ἡ συνθήκη εἰρήνης μὲ τοὺς Πέρσες – οἱ επιχειρήσεις κατά τῶν Βανδάλων στὴν Β. Ἀφρική καὶ τῶν Ὀστρογότθων σὲ Σικελία καὶ Ἰταλία – ἡ ἐμφάνιση γιὰ πρώτη φορὰ τοῦ βουλγαρικοῦ ἐχθροῦ.
……….Ὁ Ἰουστινιανός, καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς βασιλείας του βρισκόταν συνεχῶς σὲ πόλεμο. Τὴν ἐποχὴ ποὺ ἀνέλαβε τὰ αὐτοκρατορικὰ του καθήκοντα, ἡ κατάστασις ἦταν πολὺ δύσκολη στὰ ἀνατολικὰ σύνορα τοῦ Βυζαντίου, ὅπου συνεχίζονταν ὁ ἀδιάκοπος πόλεμος μὲ τοὺς Πέρσες. Ἀπὸ τὸν Καύκασο ἔως τὴν Μεσοποταμία, ὅλο τὸ ἀνατολικὸ μέτωπο ὑφίστατο τὶς συνεχεῖς εἰσβολὲς τῶν Περσῶν. Μῆλο τῆς ἔριδος ἀποτελοῦσε κυρίως ἡ περιοχὴ τοῦ βασιλείου τῶν Λαζῶν, τὸ ὁποῖο εἶχε πρὸ ὁλίγου ἐκχριστιανιστεῖ καὶ εὐρισκόμενο πάνω στοὺς σημαντικότερους ἐμπορικοὺς δρόμους, εἶχε σπουδαιότατη στρατηγικὴ ἀξία.
……….Τὸ Βυζάντιο καὶ ὁ Ἰουστινιανὸς εἶχαν τὴν τύχη νὰ διαθέτουν ἰκανοὺς στρατηγούς οἱ ὁποῖοι ἀπέδειξαν γιὰ πρώτη φορὰ τὴν ἀξία τους στοὺς ἀδιάκοπους πολέμους μὲ τοὺς Πέρσες.
……….Ὁ Ἰουστινιανός τὴν στιγμὴ ποὺ πολεμοῦσε μὲ τοὺς τελευταίους, ἔστελνε παράλληλα στρατεύματα καὶ στὰ σύνορα μὲ τὸν Δούναβη γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὶς ἐπιδρομὲς βαρβαρικῶν φύλων ποὺ ἐμφανίζονταν ἐκεῖ, ὅπως οἱ Βούλγαροι καὶ οἱ Σκλαβηνοί, δηλαδὴ οἱ Σλάβοι.
……….Ταυτόχρονα ἀπωθοῦσε ἀπὸ τὴν Κριμαία τοὺς Οὕννους. Στὸ τέλος, ἔχοντας βάλει σὲ προτεραιότητα ἄλλους στόχους καὶ ἐκμεταλλευόμενος τὴν ἄνοδο στὸν θρόνο τῆς Περσίας τοῦ Χοσρόη Α΄, ἀποφάσισε νὰ κλείσῃ εἰρήνη μὲ τοὺς Πέρσες προσφέροντάς τους ἕνα μεγάλο χρηματικὸ ποσό. Τὸ 532 συνήφθη ἡ “Αἰώνια Εἰρήνη” ὅπως μεγαλόστομα ὀνομάστηκε, ἡ ὁποία προσέφερε πολλὰ πλεονεκτήματα στοὺς Βυζαντινούς, γιατὶ ἡ συνοριακὴ γραμμὴ παρέμεινε ἀνέπαφη, ἐνῶ ἀναγνωρίστηκε καὶ ἡ ἐπικυριαρχία τους στὸ βασίλειο τῆς Λαζικῆς.
……….Στὶς ἀρχές τοῦ 532 ὁ Ἰουστινιανὸς ἀντιμετώπισε τὴν Στάσι τοῦ Νίκα, λαϊκὴ ἐξέγερση ποὺ ξεκίνησε ἔχοντας σὰν βασικὸ της αἴτημα τὴν ἀντικατάσταση κάποιων νομοθετῶν καὶ διοικητῶν ποὺ εἶχαν προκαλέσει τὴν λαϊκὴ ὀργὴ καὶ τὴν ἀνάκληση διαφόρων νόμων καὶ μέτρων, ποὺ ἔθιγαν πολλὰ συμφέροντα. Ἡ ἐξέγερση αὐτή, ποὺ δὲν γνωρίζουμε ἀπό ποιὸν ὑποκινήθηκε, στὴν διάρκεια τῆς πορείας της ἔθεσε σὰν στόχο τὴν ἐκθρόνιση τοῦ Αὐτοκράτορα, ἀκόμα καὶ τὴν θανάτωσή του. Τὸ τελικὸ της ἀποτέλεσμα ὅμως ἦταν ἡ ἰσχυροποίηση καὶ ἡ μόνιμη ἑδραίωση τῆς θέσεώς του.
……….Ἡ Στάση ξέσπασε στὶς 11 Ἰανουαρίου τοῦ 532, ὅταν ὁ λαὸς τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἑνωμένος ξεσηκώθηκε, διαμαρτυρόμενος γιὰ τὴν αὐστηρότητα κάποιων νέων νόμων καὶ γιὰ τὴν φυλάκιση μερικῶν ἡγετικῶν στελεχῶν τῶν δήμων. Πρωταρχικὸ ρόλο στὴν στάση αὐτὴ ἔπαιξαν οἱ Πράσινοι κυρίως, ἀλλά καὶ οἱ Βένετοι (κυανοί), δύο ὁργανώσεις ποὺ ἐκφράζονταν στὸν Ἱππόδρομο σὰν τὰ σημερινὰ κόμματα περίπου καὶ ἔπαιρναν τὸ ὄνομά τους ἀπό τὸ χρῶμα τῶν στολῶν τῶν ἀναβατῶν στὶς ἱπποδρομίες, τοὺς ὁποίους ἡ κάθε μία παράταξη ὑποστήριζε.
……….Αὐτές οἱ ὁργανώσεις, οἱ Δῆμοι ὅπως ὀνομάζονταν, ἦταν ἔνοπλες, γιατὶ εἶχαν τὸ χρέος νὰ προστατεύουν σὰν πολιτοφυλακή τὴν πόλη ἀπὸ ἐξωτερικὲς ἐπιδρομές. Εἶχαν ἀντίθετα μεταξὺ τους συμφέροντα καὶ θρησκευτικὰ φρονήματα, γιατὶ ἀντιπροσώπευαν διαφορετικὲς κοινωνικὲς τάξεις. Οἱ Πράσινοι ἦταν μονοφυσίτες καὶ ἐξέφραζαν τὶς κατώτερες κοινωνικὲς τάξεις, ἐνῶ οἱ Βένετοι ἦταν Ὀρθόδοξοι καὶ ἀνῆκαν στὶς ἀνώτερες τάξεις. Στὴν περίπτωση αὐτὴ ὅμως ἑνώθηκαν μεταξὺ τους καὶ ὅλοι μαζὶ ἄρχισαν νὰ καῖνε κτήρια, ναούς, καταστρέφοντας περιουσίες, διαδηλώνοντας στοὺς δρόμους καὶ ἀπαιτῶντας τὴν παραίτηση τῶν μισητῶν ἀξιωματούχων τοῦ Αὐτοκράτορα, φωνάζοντας “Νίκα, Νίκα’, δηλαδὴ γιὰ τὴν νίκη, ἀπ’ ὅπου πῆρε καὶ τὸ ὄνομά της ἡ στάση.
……….Ὁ λαὸς συγκεντρώθηκε στὸν Ἱππόδρομο, ἀπαιτῶντας τὴν παραίτηση κυρίως τοῦ Ἰωάννη Καππαδόκη, τοῦ ἰθύνοντα νοῦ τῶν διοικητικῶν μεταρρυθμίσεων καὶ τοῦ Τριβωνιανοῦ, νομομαθὴ ποὺ εἶχε ἀναλάβει τὴν νομοθετικὴ ἀναδιάρθρωση. Ὁ Ἰουστινιανὸς τὰ εἶχε χαμένα καὶ πρὸς στιγμὴ ὑποχώρησε, ἀποδεχόμενος τὰ αἰτήματα τῶν ἐπαναστατῶν. Ὁ λαὸς ὅμως θεώρησε πὼς αὐτὴ ἡ ἀδυναμία τοῦ Ἰουστινιανοῦ θὰ μποροῦσε νὰ ὁδηγήσῃ στὴν ἐκθρόνισή του καὶ ἀνακήρυξε Αὐτοκράτορα ἕναν ἀνιψιὸ τοῦ Ἀναστασίου, τοῦ προηγούμενου ἀπό τὸν Ἰουστίνο Αὐτοκράτορα, τὸν Ὑπάτιο, ποὺ ἀναγνωρίστηκε καὶ ἀπὸ κάποιους συγκλητικούς.
……….Τὴν στιγμὴ ποὺ ὁ Ἰουστινιανὸς σκεφτόταν τὴν φυγὴ γιὰ νὰ σώσῃ τὴν ζωὴ του, ἡ σύζυγός του Θεοδώρα ἀρνήθηκε νὰ τὸν ἀκολουθήσῃ, λέγοντας πὼς προτιμοῦσε νὰ πεθάνῃ φορῶντας τὸ στέμμα, παρὰ ντροπιασμένη νὰ διαλέξῃ τὸ δρόμο τῆς ἐξορίας.