.
.
.Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΫΑΔΙΚΗΣ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑΣ, Η ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΠΟΤΥΧΙΕΣ .
……….Ὁ ἀρχηγέτης καὶ πρῶτος χαλίφης τῆς νέας (δεύτερης κατὰ σειρὰ ) μουσουλμανικῆς δυναστείας τῶν Ὁμαϋαδῶν ἤ Ὁμεγιαδῶν (ἀραβ. Umayyad) ὁ Μωαβίας ὁ Α’ (Muawiya I 661-680), ἔμελλε νὰ θεμελιώσῃ τὴν ἀπόλυτη ἐξουσία τοῦ μουσουλμάνου ἡγεμόνα, καθιερώνοντας τὸν θεσμὸ τῆς κληρονομικῆς μοναρχίας ἀνάμεσα στοὺς Ἄραβες. Προσάρτησε νέες κτήσεις στὸ Χαλιφάτο διὰ μέσου τῆς τζιχάντ καὶ τῶν ξαφνικῶν ἐπιδρομῶν λεηλασίας (ποὺ στὰ ἀραβικὰ κείμενα ἀποκαλοῦνται ραζζίες) στὶς ἐπικράτειες τῶν ἀπίστων.
……….Διεξήγαγε ἀκόμη συνεχεῖς πολεμικοὺς ἀγῶνες κατὰ τῆς Βυζαντινῆς Ἀυτοκρατορίας κατὰ τὴν ἐποχὴ τῶν διαδόχων τοῦ Ἡρακλείου Α’, ἄν καὶ παράλληλα χρησιμοποίησε ἐκτενῶς τὸ ἑλληνικό στοιχεῖο τῶν περιοχῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς τὶς ὁποῖες κατακτοῦσε, στὴν διοίκηση καὶ στὸν στρατὸ τοῦ κράτους του. Εἶναι ἐπίσης γνωστὸ ὅτι ὁ Μωαβίας Α’ υἱοθέτησε ἐπίσημα τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα στὶς ἐπίσημες γραφειοκρατικὲς του ὑπηρεσίες στὴ Δαμασκό.
……….Ἀρχικῶς ὡς ἕνας ἀπό τοὺς γραμματεῖς τοῦ προφήτη Μωάμεθ, ὁ Μωαβίας πῆρε στὴν συνέχεια μέρος στὶς πρῶτες μεγάλες κατακτήσεις τῶν Ἀράβων καὶ τὸ 639-640 ὁ δεύτερος χαλίφης, Ὁμὰρ Α’, τὸν κατέστησε κυβερνήτη (ἐμίρη) τῆς Δαμασκοῦ – θέση ἀπό τὴν ὁποία ξεκίνησε σειρὰ νέων κατακτήσεων στὴν Συρία (640-641), στὴν Ἀρμενία, στὴν νοτιοανατολικὴ Μικρᾶ Ἀσία καὶ στὴν Μεσοποταμία, μεταξὺ τῶν ἐτῶν 642 καὶ 647.
……….Ὁργανώνοντας ἀξιόμαχους πολεμικοὺς στόλους (μὲ χριστιανικῆς καταγωγῆς κωπηλάτες ) ὁ Μωαβίας προχώρησε σὲ νέες κατακτήσεις στὴν Ἀνατολικὴ Κύπρο (πτώση Σαλαμίνας-Κωνσταντίας τὸ 648-649), καταλαμβάνοντας ἐπίσης τὸ Συριακὸ νησὶ τῆς Ἀράδου (650) καὶ λεηλατώντας τὴν Ῥόδο, τὴν Κῶ καὶ ἄλλα νησιὰ τοῦ νοτιοανατολικοῦ Αἰγαίου (653-654).
……….Ἡ Ῥόδος μάλιστα, ἀπὸ τὴν ὁποία οἱ Ἄραβες ἀφαίρεσαν τὰ σπασμένα κομμάτια τοῦ ὀρειχάλκινου ἀγάλματος τοῦ Κολοσσοῦ, παρέμεινε σὲ μουσουλμανικὰ χέρια ὡς τὸ 658-659.
……….Τὸ 672-673 ἀναφέρεται πάλι ἀραβικὴ ἐπιδρομή κατὰ τοῦ νησιοῦ, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα μία πρόσκαιρη μουσουλμανικὴ ἐγκατάσταση ἐκεῖ, ὡς τὸ 679-680.
……….Ἀπό τὸ 647, σὲ συνεργασία μὲ τοὺς Ἄραβες τῆς Αἰγύπτου (ποὺ μεταξὺ 641-642 καὶ 645-646 εἶχε καταληφθεῖ ἀπὸ τοὺς μουσουλμάνους), ὁ Μωαβίας βελτίωσε ἀκόμη περισσότερο τοὺς στόλους του μὲ τοὺς ὁποίους πῆρε μέρος στὴ μεγάλη ἀραβικὴ νίκη στὸ ἀκρωτήριο τοῦ Φοίνικα τῆς Λυκίας (νότιας μικρασιατικῆς ἀκτῆς), ὅπου κατὰ τὴν μεγάλη «Μάχη τῶν Ἰστῶν» (στὰ ἀραβικά ντχάτ-ὰς-σαουάρι, κατὰ τὴν μουσουλμανικὴ παράδοση) ὁ στόλος τοῦ Βυζαντινοῦ ἡγεμόνα Κώνσταντα Β’γνώρισε τὴν συντριβή.
……….Ὁ ἰσλαμολόγος J. Saunders ἔγραψε χαρακτηριστικὰ γιὰ τὴν σύγκρουση αὐτὴ ὅτι ὑπῆρξε ἡ μεγαλύτερη ναυμαχία στὴν Μεσόγειο ἀπό τὴν ἐποχὴ τῶν Βανδάλων. Σὲ αὐτήν διακρίθηκε ἐπικεφαλῆς τῶν μουσουλμανικῶν ὅπλων ὁ παλαιὸς σύντροφος καὶ συμπολεμιστὴς τοῦ προφήτη Μωάμεθ, Ἀμπτάλλα ίμπν Σάντ ίμπν Ἀμπί Σάρ.
……….Προσωρινὰ πάντως ὁ Μωαβίας νικήθηκε ἀπό τὸν Ἀλῆ (ποὺ ἔγινε ὁ τέταρτος πατριαρχικὸς χαλίφης τὸ 656) κατὰ τὸν ἐμφύλιο πόλεμο ὁ ὁποῖος εἶχε ξεκινήσει στοὺς κόλπους τοῦ Ἰσλὰμ καὶ ἀναγκάστηκε νὰ ὑπογράψῃ τριετὴ συνθήκη μὲ τὸ Βυζάντιο (657-659).
……….Τελικὰ ὅμως ὁ Μωαβίας, ἄν καὶ κατόρθωσε νὰ κάμψῃ τὸν Ἀλῆ στὴν μάχη τοῦ Σιφφὶν (657) ὅπου μάλιστα ὑπέστη σημαντικὲς ἀπώλειες, εἰσέβαλε στὴν Αἴγυπτο. Ἐκεῖ αὐτοανακηρύχθηκε χαλίφης τοῦ Ἰσλὰμ στὴν Συρία καὶ στὴν Παλαιστίνη (659-660) γιὰ νὰ ἀναγνωριστῇ καὶ ἐπίσημα μετὰ τὴν δολοφονία τοῦ Ἀλῆ, τὸ 661.
……….Κατὰ τὴν περίοδο τῆς χαλιφείας του, ὁ Μωαβίας Α’ πολλαπλασίασε τὶς ἐπιθέσεις του κατὰ τοῦ Βυζαντίου, καταλαμβάνοντας τὴν Σμύρνη καὶ εἰσβάλλοντας στὴν Προποντίδα, ὅπου ἔγινε ἐπίσης κύριος τῆς Κυζίκου (670-672). Φαινόταν ὁλοκάθαρα ὅτι βασικὸς στόχος του ἦταν ἡ κατάληψη τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἄν καὶ ἀκριβῶς ἡ ἐπιμονὴ του στὴν πραγμάτωση τοῦ στόχου αὐτοῦ ὁδήγησε τελικὰ στὴν πρώτη σοβαρὴ στρατιωτικὴ ἀποτυχία τοῦ Χαλιφάτου κατὰ τὴν περίοδο τῶν μεγάλων μουσουλμανικῶν κατακτήσεων τοῦ ἑβδόμου αἰῶνα.
……….Ἀνάμεσα στὰ χρόνια 673-674 καὶ 677-678, ὁ στόλος τοῦ Μωαβία πολιόρκησε στενὰ τὴν Βυζαντινὴ πρωτεύουσα (πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη μεγάλη πολιορκία τῆς Βασιλευούσης), ἀλλὰ τελικὰ ὁ χαλίφης ἀναγκάστηκε νὰ ὑποχωρήσῃ ἀτάκτως μετὰ τὴν καταστροφὴ τοῦ στόλου του ἀπό τὸ ὑγρὸν πῦρ τῶν Βυζαντινῶν καὶ νὰ ὑπογράψῃ μία ἐπονείδιστη γι’ αὐτόν καὶ τὸ κύρος του, τριαντάχρονη εἰρήνη μὲ τὸν Αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο Δ’. Τρία περίπου χρόνια πρὶν ἀπό τὸν θάνατό του (680) ὁ Μωαβίας εἶχε ὑποστεῖ μία ἀναπάντεχη ἥττα ποὺ ἔμελλε νὰ ἔχει μακροπρόθεσμα ἀποτελέσματα ὡς πρὸς τὶς βυζαντινο-αραβικὲς σχέσεις. Ἡ ἥττα αὐτή θὰ ἐπαναλαμβανόταν μία τριακονταετία ἀργότερα, τὸ 717-718 ἐπί χαλιφείας τοῦ Ὁμὰρ Β’ (717-720), μὲ μία παρόμοια μουσουλμανικὴ ἀποτυχία ἐμπρός ἀπὸ τὰ τείχη τῆς Πόλης.
……….Ἡ ὁμαϋαδικὴ προσπάθεια γιὰ ἀποτελεσματικὴ εἰσβολὴ στὸ Βυζάντιο, παρὰ τὶς ἀρχικὲς ἐπιτυχίες τοῦ ἱκανοῦ χαλίφη Χισᾶμ (724-743), θὰ ἀποτύγχανε γιὰ τρίτη φορὰ στὶς πεδιάδες τοῦ μικρασιατικοῦ Ἀκροηνοῦ (τὸ σημερινὸ Ἀφιόν Καρὰ Χισᾶρ) τὸ ἔτος 740 – μία χριστιανικὴ νίκη ποὺ μαζὶ μὲ τὴν λίγο προγενέστερη στὸ ἄλλο ἄκρο τῆς Εὐρώπης τὸ 732 στὸ Πουατιέ, θεωρεῖται ἱστορικῆς σημασίας γιὰ τὴν ἀναχαίτιση τῆς ἰσλαμικῆς διείσδυσης στὴν χριστιανικὴ μεσαιωνικὴ «γηραιᾶ Ἤπειρο».