.
.
Ἄρθρον τοῦ πρωθυπουργοῦ κ.Ἐλ. Κ.Βενιζέλου.
,
……….Ὁ ἀναμετρῶν τὴν ὁδό τὴν ὁποίαν διήνυσε ἡ Ἑλληνοτουρική φιλία εἰς διάστημα ἑνός μόνο ἔτους, δηλαδὴ ὀλίγον πρὸ τῶν συμφωνιῶν τῆς Ἀγκύρας μέχρι τῆς προχθεσινῆς ἀνταλλαγῆς τῶν ἐπικυρώσεων τῶν συμφωνιῶν ἐν Ἀθήναις καὶ τῆς ἐντεύθεν διαπιστωθείσης ἐγκαρδίου συνεννοήσεως, δὲν ἡμπορεῖ παρὰ ν’ἀναγνωρίσῃ ὅτι ἡ φιλία αὐτή καὶ ἡ ἐξ αὐτῆς ἀπορρέουσα στενὴ συνεργασία, στηρίζονται ἐπί στερεοτάτης βάσεως.
……….Τὸ δημοψήφισμα ἄλλωστε διὰ τοῦ ὁποίου ὁ λαὸς τῶν Ἀθηνῶν ὡς ἀντιπρόσωπος ὁλοκλήρου τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἐνέκρινε εἰς τὸ Στάδιο καὶ διὰ τῶν καθημερινῶν ἐκδηλώσεών του κατὰ τοῦ Τεβφῆκ Ρούσβηβέη, [ὅτι]τὸ ἔργον τῶν δύο πολιτικῶν ἀνδρῶν τῶν δύο χωρῶν εἶναι ἡ ἀσφαλεστέρα ἐγγύησις [καὶ] ὅτι ἡ καρποφορία τῆς φιλίας ταύτης θὰ εἶναι καθημέραν ἀφθονωτέρα καὶ πλουσιωτέρα.
……….Μερικοὶ θέλοντες νὰ ἐπικρίνουν τὰ γενόμενα, ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ φιλία αὐτή τῶν δύο ἐθνῶν ἀποτελεῖ ἀποκήρυξιν ἤ τουλάχιστον προϋποθέτει λησμοσύνη τῆς μακρᾶς ἐπί αἰῶνας πολλούς, ἱστορίας τῶν δύο λαῶν.
……….Ἐφόσον ἡ τουρκικὴ εἰσβολή εἰς τὴν Μικρὰν Ἀσίαν τὸ πρῶτον, εἰς τὴν Βαλκανικήν χερσόνησον ἔπειτα, ἀπώθει καθ’ἡμέραν καὶ περιώριζε τὴν Βυζαντινὴν αὐτοκρατορίαν, ἡ ἀντίθεσις μεταξὺ τῶν δύο ἐθνῶν ἦτο αὐτονόητος.
……….Μετὰ τὴν ἐκπόρθησην τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὴν κατάλυσιν τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους, ἦτο ὅλως διόλου φυσικὸν ὅτι τὸ Ἑλληνικόν ἔθνος θ’ἀναλάμβανε τὸν ἀγῶνα τῆς βαθμιαῖας ἀποσείσεως τοῦ ξένου ζυγοῦ.
……….Ἐπανειλλημένως αἱ ἀποτυχίαι δὲν ἀπενθάρρυναν τὸ ἔθνος καὶ διὰ τοῦ ἀγῶνος τῆς ἀνεξαρτησίας, κατέκτησε τοῦτο, τὴν ἐθνικήν του ἐλευθερίαν, ἐπί μέρους τῶν ὑπ’αὐτοῦ διεκδικουμένων ἐδαφῶν.
……….Ἦτο ἐπίσης φυσικόν, ὅτι ἡ ἀπελευθερωθείσα ἑλληνική γωνία θὰ ἐπεδίωκε καθ’ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ δεκάτου ἐνάτου αἰῶνος, τὴν ὁλοκλήρωσιν τῆς ἐθνικῆς ἀποκαταστάσεως.(…)
……….(…)Οἱ Ἕλληνες συνεπλήρωσαν τὴν ἐθνικήν των ἀποκατάστασιν διὰ τῆς πλήρους σχεδὸν ἐπιτυχίας των εἰς τὴν Βαλκανικὴν χερσόνησον καὶ τᾶς νήσους τοῦ Αἰγαίου πελάγους. Διὰ τῆς πλήρους δὲ ἀποτυχίας των ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ, ὁ τελευταῖος πόλεμος ἀπέδειξεν ὅτι ἡ προσπάθεια πρὸς ἐγκατάστασιν ἐπί τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τοῦ Αἰγαίου ὑπερέβαινε τὰς δυνάμεις ἔθνους μικροῦ, σπαρασσομένου ὑπό ἐμφυλίου πολέμου καθ’ ὄν χρόνον διεξήγαγε ἕνα μεγάλον ἐξωτερικόν πόλεμο.
……….Ἀφ’ ἑτέρου ἡ Ὀθωμανική αὐτοκρατορία διελύθη διὰ τοῦ Μεγάλου πολέμου καὶ ἐκ τῶν ἐρειπίων αὐτῆς ἀναπήδησε ἕνα καθαρῶς ἐθνικόν κράτος, πλῆρες ζωῆς καὶ ἀποφασισμένον ὑπό τὴν ἡγεσίαν ἑνός μεγάλου Μεταρρυθμιστοῦ, βοηθουμἐνου ὑπό ἐξόχων συνεργατῶν ν’ἀναπλασθῇ, νὰ μεταβληθῇ ἀπό θεοκρατικὴ μοναρχίαν εἰς λαϊκήν δημοκρατίαν καὶ νὰ καταλάβῃ τὴν ἀνήκουσαν εἰς αὐτό θέσιν μεταξὺ τῶν πεπολιτισμένων καὶ προοδευτικῶν κρατῶν.
……….Ἐν τούτοις, κατ’ αὐτάς ἤδη τᾶς διαπραγματεύσεις τῆς Λωζάννης, κατέστει ἐμφανές ὅτι ἡ Τουρκία ὡς κράτος ἐθνικόν, ἐστρέφετο τοῦ λοιποῦ ἐξ ὁλοκλήρου σχεδὸν πρὸς τὴν Μικρὰν Ἀσίαν.
……….Ὁλίγοι γνωρίζουν ὅτι ὁ τίτλος τῆς κυριαρχίας μας ἐπί τῶν νήσων Σάμου, Χίου, Μυτιλήνης, Ἰκαρίας, Λήμνου, στηρίζεται ἐπί τῆς συνθήκης τῆς Λωζάννης, ὅτι ἡ Τουρκία, ἡ ὁποία πρὸ τοῦ Μεγάλου πολέμου ἡρνεῖτο ν’ἀναγνωρίσῃ τὴν κυριαρχίαν μας αὐτήν και ἦτο ἕτοιμη ν’ἀναλάβῃ πόλεμον χάριν τῶν νήσων, μετὰ τὸν εὐτυχή τερματισμόν τοῦ καθ’ἡμῶν πολέμου, ἐδήλωσε ὅτι οὐδεμίαν ἐδαφικήν ἀξίωσιν διατυπώνει ἐπ’αὐτῶν, καθὸ καθαρῶς ἑλληνικόν, ζητεῖ δὲ μόνο ν’ἀσφαλισθῇ ὅτι αἱ νῆσοι αὐταί δὲν θὰ χρησιμοποιηθοῦν ὑπό τῆς Ἑλλάδος δι’ ἐπίθεσιν κατὰ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
………..Ὡς πρὸς τὴν Δυτικὴν Θράκην, ἐζήτησε ἁπλῶς τὴν ἐξασφάλισην τῶν δικαιωμάτων τῆς (1) τουρκικῆς μειονότητος, ἀλλ’ὁ Ἰσμέτ πασᾶς, μοῦ ἐδήλωσεν ἀπεριφράστως, ὅτι ὄχι μόνο ἐδαφικές βλέψεις δὲν ἔχουν, ἀλλά καὶ ἄν προσεκαλεῖτο ἡ τουρκία ἐκ συμφώνου ὑπό τῶν ἄλλων βαλκανικῶν κρατῶν νὰ ἐπεκτείνῃ τὸ ἔδαφος ἐπί τῆς βαλκανικῆς, θὰ ἡρνεῖτο νὰ δεχθῇ τοιαύτην προσφοράν…
Ὁλόκληρο τὸ κείμενο μπορεῖτε νὰ διαβάσετε στό: www.e-istoria.com
καὶ γιὰ τὶς ἐπιπτώσεις τοῦ Συμφώνου
Σημείωση:
……….(1) Στὸ ἄρθρο 2 τῆς Συμβάσεως περὶ Ἀνταλλαγῆς Πληθυσμῶν καὶ στὸ σχετικὸ πρωτόκολλο ποὺ ὑπεγράφη στὶς 30/01/1923, ἀναγράφεται ρητῶς ὅτι :
……….«Δὲν θὰ συμπεριληφθῶσιν εἰς τὴν ἐν τῷ πρώτῳ ἄρθρο προβλεπομένην ἀνταλλαγήν α) οἱ Ἕλληνες κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως και β) οἱ Μουσουλμᾶνοι κάτοικοι τῆς Δυτικῆς Θρᾲκης.
……….Ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς Ἑλληνικῆς κυβέρνησης, ἡ ἐξαίρεση στὴν περιοχὴ τῆς Θρᾲκης, εἶχε σὰν ἀντιστάθμισμα τὴν παραμονὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐφ’ ἐξῆς, ἡ μεταχείριση τῆς μειονότητας στὴν μία χώρα, θὰ ἀποτελοῦσε «ἐγγύηση» γιὰ τὴν μεταχείριση τῆς ἀντίστοιχης στὴν ἄλλη.
……….Μεταξὺ τῶν μουσουλμάνων τῆς Θρᾲκης, ἐπικρατοῦσαν οἱ Παλαιότουρκοι ἤ Παλαιομουσουλμάνοι, προσκολλημένοι στὴν θρησκευτική παράδοση καὶ τὸ ὀθωμανικό παρελθόν. Ἡ ἐπιφυλακτική ἔως ἀπροκάλυπτα ἐχθρικὴ στάση τους ἀπέναντι στὴν κεμαλικὴ τουρκία, ἰσοδυναμοῦσε μὲ ἀποξένωση καὶ ἀποκοπὴ τους ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπο τουρκικὸ «ἔθνος» καὶ τὸ νέο του κράτος. Ἀπὸ τὴν πλευρὰ του, τὸ ἑλληνικό κράτος εἶχε κάθε συμφέρον νὰ ἐνθαρρύνῃ αὐτὴ τὴν κατάσταση, ὅπως καὶ ἔκανε ἀρχικά, προκαλῶντας τὶς διαμαρτυρίες τῆς τουρκίας.
……….Τοὺς Παλαιομουσουλμάνους εὐνοοῦσε ἐξ ἄλλου καὶ ἡ θέσπιση χωριστοῦ «ἐκλογικοῦ συλλόγου» ἀπὸ τὸ 1923, δηλαδὴ ἰδιαίτερης ἐκλογικῆς περιφέρειας γιὰ ὅλους τοὺς μουσουλμάνους τῆς Θρᾲκης ποὺ περιελάμβανε καὶ τὸν ἀγροτικὸ πληθυσμό τῶν Πομάκων, κατ’ ἐξοχήν προσηλωμένων στὴν θρησκεία καὶ τὴν παράδοση. Ὡστόσο, στὸν βωμὸ τῆς «ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας» ποὺ ἐπιχείρησε ὑπεραισιόδοξα ὁ Ε. Βενιζέλος (1928-1930), θυσιάστηκε ἡ μέχρι τότε πολιτικὴ καὶ πολλὰ ἐρείσματά της. Κατ’ ἀπαίτηση τῆς Ἄγκυρας, ἀπομακρύνθηκαν ἀπὸ τὴν Θρᾲκη ἑκατόν πενήντα (150) ἀντικεμαλικοί ποὺ εἶχαν καταφύγει ἐκεῖ, μὲ ἐπικεφαλῆς τὸν τελευταῖο ἀνώτατο θρησκευτικὸ ἡγέτη (σεϊχουλισλάμη) τοῦ ὀθωμανικοῦ καθεστῶτος.
……….Ἄνοιξε ἐπιπλέον τουρκικὸ προξενεῖο στὴν Κομοτηνή. Ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδος δὲν μποροῦσε νὰ ὑπάρξῃ ἐπισημότερη παραδοχὴ ὅτι ἡ τουρκία ἐδικαιοῦτο νὰ ἐνδιαφέρεται γιὰ ὁμοεθνεῖς της (ὄχι βέβαια γιὰ «ὁμόθρησκους»). Ἔγινε ἐπίσης ἀποδεκτὴ ἡ ἐπιβολὴ καίριων κεμαλικῶν μεταρρυθμίσεων, ὅπως τοῦ λατινικοῦ ἀλφαβήτου. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ἐκείνη εἶχε πλέον δρομολογηθεῖ ἀνεπιστρεπτί ἡ σταδιακὴ μετατροπὴ τοῦ μουσουλμανικοῦ πληθυσμοῦ σὲ κανονικὴ ἐθνικὴ μειονότητα. Ἡ Ἄγκυρα τῇ ἀνοχῇ καὶ πολλὲς φορὲς τῇ ἀρωγῇ ὅλων τῶν ἐλληνικῶν κυβερνήσεων, ἔδρασε μὲ ποικίλους τρόπους, γιὰ νὰ ἀφομοιώσῃ ἀκόμη καὶ τοὺς Πομάκους στὸν τουρκικὸ ἐθνικισμό. Ἀπὸ τὸ 1933, οἱ ὁπαδοὶ τοῦ κεμαλισμοῦ, ἀπέκτησαν ἐπι πλέον τὴν ὑποστήριξη τοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος, ποὺ ἔσπευσε νὰ τοὺς προσεταιριστεῖ μετὰ τὴν ἄνοδό του στὴν ἐξουσία, πρακτικὴ ἡ ὁποία ἐφαρμόζεται ἀπὸ τοὺς κομματικοὺς μηχανισμοὺς πρὸς ἄγραν ψήφων ἔως τὶς μέρες μας (2015) – Πηγή πρόσθετου: Βιβλιόραμα 2007- Ἱστορία τῆς Ἑλλάδος τοῦ 20ου αἰῶνος-τόμος 2ος