.
..
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ
ΕΝΑ ΦΟΡΤΙΟ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
, .
……….Ξαπλωμένο γύρω ἀπ’ τὸ παλιό, τὸ Βυζαντινὸ του κάστρο, τὸ Διδυμότειχο ἀνασκαλεύει τὶς μνῆμες του, ζεῖ τὸ παρὸν του καὶ ἀγωνίζεται γιὰ τὸ μέλλον. Σὲ λίγες πολιτεῖες στὴν Ἑλλάδα ἡ ἱστορία συνθέτει ἕνα τέτοιο πολυποίκιλο καὶ πολύχρωμο ζωντανὸ βιβλίο ὅπως στὸ Διδυμότειχο. Πρόλογος τοῦ βιβλίου αὐτοῦ τὰ παλιὰ χωριὰ στὸν ἐθνικό δρόμο, τὰ Λάβαρα, τὸ Ἀμόριο καὶ οἱ Ψαθᾶδες μὲ τὸ μικρὸ του μουσεῖο.
……….[ ]Πόλισμα τῶν ἀρχαίων Θρακῶν στὴν ἀρχή, μὲ ἄγνωστη ὀνομασία στάθηκε τὸ Διδυμότειχο. Γιὰ πολλοὺς ἱστορικούς καὶ ἀρχαιολόγους, ἦταν στὴν ἀρχή κάστρο θρακοπελασγικὸ καὶ τὸ συμπεραίνουν ἀπό τοὺς ὀγκόλιθους στὶς βάσεις τῶν τειχῶν του. Καθηγητὴς στὸ Γυμνάσιο Διδυμοτείχου καὶ ἀργότερα Ἑκπαιδευτικός Σύμβουλος, ὁ Γρηγόριος Εὐθυμίου, ἔγραψε τὴν παλιὰ ἱστορία του, καὶ διαπιστώνει: «Τὸ Διδυμότειχον οἰκισθέν κατὰ τοὺς πελασγικοὺς χρόνους, ἐξακολούθησε ὑπάρχον καὶ κατὰ τοὺς ἱστορικούς χρόνους, ἔφερεν ὅμως θρακικὴν ὀνομασίαν, τὴν ὁποῖαν σήμερον ἀγνοοῦμεν… Ἐπειδή δὲ συνήθεια τῶν Θρακῶν, διατηρηθεῖσα μέχρι καὶ τοῦ Δ’ μ.Χ. αἰῶνος, ἦτο νὰ κατοικοῦν ἐπί μεμονωμένων ὑψωμάτων, διὰ τοῦτο καὶ ἐπί τοῦ βράχου τοῦ νὺν Διδυμοτείχου, ὑπῆρχεν οἰκισμός, ἀλλά καὶ ἐπί τοῦ ἐτέρου λόφου τῆς Ἁγίας Πέτρας».
……….Πανάρχαιος λοιπὸν οἰκισμός, ἤ μᾶλλον δύο οἰκισμοί, τὸ Διδυμότειχο στὴν αὐγή τῆς ἱστορίας, πλάϊ στὸν Ἐρυθροπόταμο καὶ κοντὰ στὸν Ἔβρο,τὸ μεγάλο ποτάμι ποὺ ἦταν πλωτὸ στοὺς ἀρχαίους χρόνους. Ἕλληνες ἄποικοι, ἴσως ἀπό τὴν Αἶνο ἤ τὴ Σαμοθράκη, ἀνέβηκαν μὲ τὰ καράβια τους τὸ ποτάμι στοὺς χρόνους τῆς ἀρχαιότητας, ἤρθαν σὲ ἐπαφή μὲ τοὺς ντόπιους Θρᾶκες ποὺ καλλιεργοῦσαν τὴ γῆ καὶ ἀπό τὰ κάστρα τους ἔλεγχαν ὅλη τὴν εὔφορη αὐτή περιοχὴ, τὰ δύο ποτάμια ποὺ ἑνώνονταν ἐδῶ, τοὺς δύο κάμπους καὶ τοὺς δρόμους ποὺ τοὺς διέσχιζαν.
……….[ ]Στὰ 1189, καταλαμβάνεται ἀπό τοὺς Γερμανοὺς Σταυροφόρους τοῦ Φρειδερίκου Βαρβαρόσα, ποὺ ἤθελε μὲ τὸν τρόπο αὐτό νὰ ἐκβιάσει τὸν βυζαντινὸ αὐτοκράτορα Ἰσαάκιο Ἄγγελο, στὴν 3η Σταυροφορία. Κατάπληκτοι ἔμειναν καὶ οἱ Φράγκοι ἰππότες τῆς 4ης Σταυροφορίας, ὅταν ἀντίκρυσαν τὰ κάστρα τοῦ Διδυμοτείχου τὸ καλοκαίρι τοῦ 1204. […]Ἀλλά καὶ γιὰ τὴν καταστροφὴ τοῦ Διδυμοτείχου ἀπ’ τοὺς Βουλγάρους, μᾶς δίνει πληροφορίες ὁ Βιλλεαρδουΐνος: «…ὁ Ἰωαννίτζης, ὁ βασιλιᾶς τῆς Βλαχίας καὶ τῆς Βουλγαρίας… προχώρησε μέχρι τὸ Διδυμότειχο, γκρέμισε τὰ τείχη μὲ τοὺς καταπέλτες του, τὸ κατέλαβε καὶ ἰσοπέδωσε τὰ τείχη μέχρι τὴ γῆ. Καὶ ἔκανε ἐπιδρομές σ’ ὅλη τὴν περιοχὴ καὶ ἄρπαξε ἄντρες καὶ γυναῖκες καὶ παιδιὰ καὶ ζῶα καὶ ἔκανε μεγάλη καταστροφή….»
……….[ ]Ὁ Ἐβλιγιᾶ Τσελεμπῆ ποὺ ἐπισκέφτηκε τὸ Διδυμότειχο τριακόσια χρόνια μετὰ (1667), ἄκουσε ἀπό τοὺς Τούρκους, τὶς παραδόσεις γιὰ τὸ πάρσιμό του καὶ τὶς μετέφερε στὸ ὀδοιπορικό του: «Ὁ Σουλτᾶνος Βαγιαζῆτ ὁ Κεραυνός, τὸ 762 ἐπόρθησεν τὸ φρούριον τοῦτο οἴα χειρὸς τοῦ Γαζῆ Φερχᾶτ Βέη. Ἑπτάκις πρότερον εἶχεν πολιορκηθῇ τὸ φρούριον τοῦτο, χωρὶς νὰ ἐπιτευχθῇ ἡ ἅλωσίς του».
……….[ ]Θαῦμα τῆς ὀχυρωματικῆς, εἶναι οἱ διπλὲς πόρτες, οἱ «Καλέπορτες» ὅπως τὶς λὲν οἱ ντόπιοι, λίγο πιὸ κάτω ἀπ’ τὴ Μητρόπολη. Ἐκεῖ τὸ τεῖχος γίνεται διπλὸ καὶ πανύψηλο. Ἐπάνω ἀπό τὶς θολωτὲς πόρτες, χάσκουν οἱ τρύπες ἀπ’ ὅπου χύνονταν ζεματιστὸ νερὸ ἤ καυτὸ λάδι.
……….[ ]…ἀνασκαφές ποὺ ἔγιναν στὰ ἔτη 1977-1985, ἀποκάλυψαν εὐρήματα ποὺ 
μαρτυροῦν ὅτι ἐδῷ ὁ Ῥωμαῖος αὐτοκράτορας Τραϊανὸς “ἐπανίδρυσε μία νέα πόλη στὴ θέση μιᾶς παλιότερης, πιθανότατα θρακικῆς πόλης, τῆς ὁποῖας ἀγνοοῦμε τὸ ὄνομα”. Ἡ ἀρχαιολόγος Εὔη Σκαρλατίδου, μᾶς λέει ὅτι βρέθηκαν ἐδῶ: “περικαλλὲς κτίριο τῶν ρωμαϊκῶν χρόνων…” δείγματα κεραμεικῆς ἑλληνιστικῶν καὶ κλασσικῶν χρόνων, καθὼς καὶ θρακικά. Βρέθηκαν ἐπίσης καὶ ψηφιδωτὰ δάπεδα.