,
,
,
Η ΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ
,
Κείμενο-Φωτογραφίες, Αρχιμανδρίτης Ιουστίνος Δ.Μαρμαρινός, Δντης Θρησκευτικού ΓΕΝ
(…) Με την έκρηξη του πολέμου, το πρωί της επομένης, ο Χρύσανθος, ως πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου, απηύθυνε διάγγελμα προς τον Ελληνικό λαό, με το οποίο καλούσε όλους τους Έλληνες να αγωνιστούν υπέρ πίστεως και πατρίδος με την πεποίθηση της συμπαραστάσεως και της σκέπης του Θεού στον δίκαιο αγώνα του Έθνους.
Πολύ γρήγορα όμως πέρασε ο Χρύσανθος από τα λόγια στην πράξη. Όσο ο Ελληνικός λαός αγωνιζόταν στα βουνά της Ηπείρου, αυτός στα μετόπισθεν έδινε την δική του πολύτιμη μάχη. Όλες οι ώρες , οι σκέψεις και οι ενέργειές του, από την πρώτη ημέρα αφιερώθηκαν στον κοινό αγώνα. Επιστράτευσε μεγάλον αριθμό εθελοντών κληρικών-εξομολόγων, που διακρίνονταν για τον ενθουσιασμό και την γενναιοψυχία τους και τους έστειλε στην πρώτη γραμμή, για να ενθαρρύνουν και να χαλυβδώνουν το φρόνημα των μαχητών με τα αγιαστικά μέσα της Εκκλησίας μας, με τον φλογερό τους λόγο και με το παράδειγμά τους.
Οργάνωσε αστραπιαία την Πρόνοια των στρατευμένων της Αρχιεπισκοπής Αθηνών όπου, υπό την καθοδήγησή του, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους δύο χιλιάδες εθελοντές, άνδρες και γυναίκες, και επιτέλεσαν αξιοθαύμαστο φιλανθρωπικό έργο.
Χωρίς να οργανώσει εράνους και να ζητάει δωρεές, διέθεσε πολλά εκατομμύρια δραχμών, υπέρ των ασθενών, των τραυματιών πολέμου και των οικογενειών των στρατευμένων. Διέθεσε ιερείς για τις θρησκευτικές ανάγκες τους και συγκρότησε ομάδα «προνοίας» για πατριωτική αλληλογραφία με το μέτωπο και αποστολή δεμάτων και εντύπων προς τους μαχομένους για τόνωση του φρονήματός τους.
Τῃ 16η Νοεμβρίου 1940, ο Χρύσανθος και η Εκκλησία της Ελλάδος, απευθύνουν έκκληση προς τις απανταχού της οικουμένης χριστιανικές Εκκλησίες. Καταγγέλει την απρόκλητη επίθεση της φασιστικής Ιταλίας [ανήμερα μάλιστα στην εορτή της Παναγίας], απαριθμεί τις βαρβαρότητες των επιτιθεμένων και τους καλεί «να αναλάβητε ζήλον Χριστού και να διαμαρτυρηθήτε και κινηθήτε και να κινήσητε τους λαούς υμών αξίως του αδικήματος, ίνα μάθωσι πάντες ως κοινόν εχθρόν να νομίζωσι τον άρπαγα…».
Με την είσοδο της Γερμανίας στον πόλεμο τον Απρίλιο του 1941, ο ελληνικός λαός βρίσκεται αντιμέτωπος και με δεύτερη σιδηρόφρακτη αυτοκρατορία ταυτοχρόνως και όμως δεν παραλείπει να κάνει το καθήκον του και να αγωνισθεί έως εσχάτων. Η Εκκλησία βρίσκεται δίπλα του στον αγώνα του αυτόν.
Στις 6 Απριλίου 1941, η Ιερά Σύνοδος με πρόεδρο τον Χρύσανθο, απευθύνει διάγγελμα προς τον ηρωικώς μαχόμενο φιλόχριστο Ελληνικό Στρατό. Μεταξύ άλλων το διάγγελμα ανέφερε:
«Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, από της σήμερον ημέρας και έτερος εχθρός, η Χιτλερική Γερμανία, αδίκως και ανάνδρως επιτίθεται κατά της ιεράς ημών Χώρας…Αι δυνάμεις της ύλης και του σκότους συνώμοσαν κατά της δυνάμεως του πνεύματος και του φωτός. Αλλ’ο μέγας Θεός όστις είναι Πνεύμα, Φώς και Ζωή, δεν θα επιτρέψη την Βασιλείαν του σκότους….θα συντριψει και τον εκ Γερμανίας Εκατόχειρα Τυφυέα και θα ανατείλη και πάλιν…τον ήλιον της Δικαιοσύνης και Αληθείας…»
Είναι φανερή η ταύτιση των Γερμανών με τις δυνάμεις του σκότους και διάχυτη η αίσθηση της κατάφωρης αδικίας και ανανδρίας, ακόμη και με την ηθική του πολέμου, αφού δεν διστάζουν να επιτεθούν πισώπλατα εναντίον ενός μικρού λαού που ήδη αγωνίζεται υπέρ βωμών και εστιών εναντίον μιας μεγάλης και ισχυρής αυτοκρατορίας όπως ήταν η Ιταλία της εποχής αυτής.
Τα αισθήματα του Χρύσανθου προφανών ταυτίζονται με τα αισθήματα ολόκληρου του ελληνικού λαού, έκφραση των οποίων αποτελούν και τα δύο μνημειώδη διαγγέλματα του Χρύσανθου που εκδόθηκαν αμέσως με την εισβολή των Ιταλών και Γερμανών αντίστοιχα. Την περαιτέρω όμως στάση του Χρύσανθου έναντι των Γερμανών κατακτητών, θα παρακολουθήσουμε στην συνέχεια.