Ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, κρατᾶ τὸ τηλεγράφημα τοῦ Βενιζέλου γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Σμύρνης
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΒΑΣΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΤΟΝ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1919
.
Ἀπόσπασμα ἀπό τὸ βιβλίο ‘’Ἡ κατάρα τῆς Ἀσίας’’ ὑπό GEORGE HORTON.
,
……….Ἐγύρισα στὴ Σμύρνη στὰ 1919, λίγον καιρὸ μετὰ τὴν ἀπόβαση τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ στὴν πόλη αὐτή. Ἐπειδή τὸ τουρκικὸ σχέδιο ἐξοντώσεως εἶχε τεθεῖ σὲ πλήρη ἐφαρμογή πρὶν ἀπ’ τὴν ἄφιξη τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων, οἱ Ἕλληνες χωρικοὶ εἶχαν διωχθεῖ ἀπ’ ὅλη τὴν περιφέρεια, μὲ ἐξαίρεση, μόνο τῆς ἴδιας τῆς πόλεως, καὶ πολλοὶ κάτοικοι εἶχαν ἐξαφανιστεῖ ὅπως εἶχαν καταστραφεῖ καὶ τ’ ἀγροκτήματά τους καὶ τὰ χωριὰ τους.
……….Εἶχαν διασκορπιστεῖ μέσα στὰ Ἑλληνικά νησιά, καθὼς καὶ στὴν ἠπειρωτική Ἑλλάδα καὶ στὴν Θεσσσαλονίκη ὅπου ἡ Ἑλληνική κυβέρνησις εἶχε κατασκευάσει παραπήγματα γιὰ τὴν στέγασή τους καὶ εἶχε λάβει χώρα ἕνας σημαντικὸς ἐποικισμός ἀπό αὐτούς.
……….Πολλὰ ἔχουν λεχθεῖ γιὰ ὡμότητες καὶ σφαγὲς ποὺ διέπραξαν τὰ Ἑλληνικά στρατεύματα κατὰ τὴν ἀπόβασή τους στὴν Σμύρνη τὸν Μάϊο τοῦ 1919. Στὴν πραγματικότητα τὰ συμβάντα ποὺ ἔλαβαν χώρα τὴν ἡμέρα τῆς ἀποβάσεως καὶ τὶς λίγες μέρες ποὺ ἀκολούθησαν, ἔχουν μεγαλοποιηθεῖ ὡσότου μεταφέρθηκαν στὴν δημόσια γνώμη σὲ πολὺ μεγαλύτερες ἀναλογίες ἀπό ὅ,τι εἶχε γίνει μὲ τὴν προσχεδιασμένη ἐξόντωση ὁλοκλήρων ἐθνῶν ἀπ’ τοὺς τούρκους καὶ δὲν φαίνεται νὰ ἔχει δοθεῖ καμμιὰ προσοχὴ στὴν ταχεία ἐξάλειψη τῶν ταραχῶν ἀπ’ τὶς Ἑλληνικές ἀρχές καὶ στὴν ἄμεση τιμωρία τῶν κυριωτέρων δραστῶν, μερικῶν ἀπ’ τοὺς ὁποίους καὶ μὲ θάνατο.
……….Τὰ σχετικὰ συμβάντα ὅπως μετεδόθησαν ἀπό Ἀμερικανούς Ἱεραποστόλους, ἐπιχειρηματίες καὶ ἄλλα ἀναμφίβολου ἀξιοπιστίας ἄτομα, ἔχουν ὡς ἑξῆς:
……….Τὸ βράδυ τῆς προτεραίας τῆς ἀποβάσεως, ἔλαβε χώρα μία συγκέντρωσις τῶν ναυτικῶν διοικητῶν καὶ ὅπως ἀνεκοίνωσε ἕνας ἀπ’ αὐτούς ποὺ ἔλαβαν μέρος στὴν συγκέντρωση, ἔγινε συζήτησις σχετικὰ μὲ τὸ σχέδιο, βάσει τοῦ ὁποίου ἔπρεπε νὰ ἐκτελεστῇ ἡ ἐπιχείρησις αὐτή.
……….Ἐκεῖνος ποὺ ἔδωσε τὶς πληροφορίες μοῦ ἐδήλωσε ὅτι ὁ Ἀμερικανός ναυτικὸς διοικητὴς ἦταν τῆς γνώμης ὅτι ἔπρεπε νὰ συνεργασθοῦν μὲ τοὺς Ἕλληνες στὴν ἀστυνόμευση τῶν διαφόρων τομέων τῆς πόλεως, διὰ τοῦ ναυτικοῦ τῶν συμμάχων, ἀλλ’ ὅτι ὁ Ἄγγλος ὑποστήριξε τὴν γνώμη ν’ ἀφήσουν τοὺς Ἕλληνες «νὰ κάμουν μόνοι τους τὴ δουλειὰ ὅλη». Ἡ πληροφορία αὐτή μοῦ ἐδόθη ἀπό δεύτερο χέρι καὶ ἡ ἀκρίβειά της δὲν μπορεῖ νὰ ἐξακριβωθῇ ἀσφαλῶς, φαίνεται ὅμως πιθανή.
……….Ὅπως κι ἄν ἔχει τὸ πρᾶγμα, ἡ συμβουλὴ ποὺ ἀποδίδεται στὸν Ἀμερικανό ἦταν ὀρθή ἀπό πρακτικὴ ἄποψη, δὲν μποροῦσε ὅμως νὰ ἐφαρμοστῇ γιὰ προφανεῖς λόγους. Δὲν μποροῦσαμε νὰ ἀποβιβασθοῦμε γιατὶ εἴμαστε, ὅπως συνήθως συνέβαινε, «παρατηρητὲς» καὶ ὑπῆρχε μιὰ τόσο ἱσχυρή ἀντιζηλία μεταξὺ τῶν συμμάχων σχετικὰ μὲ τὴν Μικρᾶ Ἀσία, ὥστε δὲν ἡμποροῦσαν νὰ βγοῦν στὴν ἀκτή εἴτε μαζὶ, εἴτε χωριστά.
……….Αὐτό ἦταν ἡ πρώτη ἔνδειξη ἐλλείψεως ἐπαρκοῦς βοηθείας ποὺ τελικὰ ἐπέφερε τὴν Ἑλληνική συμφορὰ καὶ τὴν καταστροφὴ τῆς Σμύρνης.
……….Γι’ αὐτό ὁλόκληρη ἡ εὐθύνη ἐπιρρίφθηκε στοὺς Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀποβιβαστεῖ ἀνάμεσα σὲ πληθυσμό, ἰδιαίτερα ὅσον ἀφορᾶ τοὺς τούρκους ποὺ εἶχαν προσβληθεῖ ἀπ’ τὸν ἐρχομό τους περισσότερο ἀπό ὅσο θὰ προσβάλλονταν οἱ λευκοὶ πολίτες τοῦ Mobile, ἐάν εἶχε δοθεῖ ἡ ἐντολή γι’ αὐτό σὲ στρατεύματα Νέγρων.
Γιὰ τοὺς τούρκους ὁ Ἕλληνας δὲν εἶναι μόνο ἕνας «ἄπιστος σκύλος», ἀλλά καὶ ὁ ἄλλοτε σκλᾶβος….