,,

.

Τὸ χρονικὸ τῆς Βεργίνας – Μανώλης Ἀνδρόνικος

.

……….Στὶς 8 Νοεμβρίου 1977 ὁ ἀρχαιολόγος Μανώλης Ἀνδρόνικος εἰσέρχεται στὸν μνημειώδη ἀσύλητο βασιλικὸ τάφο τοῦ Φιλίππου Β΄, πραγματοποιῶντας τὴν μεγαλύτερή του ἀρχαιολογικὴ ἀνακάλυψη. Τὰ ὑπέροχα ἀντικείμενα ποὺ βρέθηκαν, δήλωναν τὴν ἰσχὺ τοῦ ἀνδρὸς ποὺ ἦταν θαμμένος. Ἡ χρυσὴ λάρνακα ποὺ βρέθηκε μέσα στὴν μαρμάρινη σαρκοφάγο, ἔφερε «ἀστέρι μὲ δεκαέξι ἀκτῖνες» καὶ στὸ ἐσωτερικὸ της φυλάσσονταν τὰ ὀστᾶ τοῦ Φιλίππου, καλυμμένα μὲ μῶβ ὕφασμα.

……….Ὁ Ἀνδρόνικος, στὴν πρώτη ἐπίσημη ἔκθεση τῆς ἀνασκαφῆς ἔγραψε: «[ ]παρ’ ὅλη τὴν ψυχραιμία ποὺ εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ διαθέτῃ ὁ ἀρχαιολόγος γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὴν κατάσταση μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ εὐθύνη ποὺ ἐπιβαλλόταν ἐκείνη τὴν στιγμή, αἰσθάνθηκα βαθύτατη συγκίνηση καὶ δέος στὴν θέα ἑνὸς πλούσιου ταφικοῦ θαλάμου, ποὺ εἶχε μείνει ἀνέπαφος μέσα στοὺς αἰῶνες ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ εἶχαν κλείσει οἱ μαρμάρινες θῦρες του, ὕστερα ἀπὸ τὴν τελετὴ τῆς ταφῆς. Ἐκείνη τὴν ὥρα συνυπῆρχαν μέσα στὸν ἀνασκαφέα ἡ ἰκανοποίηση τοῦ ἐρευνητὴ καὶ ἡ ἐνοχὴ τοῦ ἱερόσυλου. Καὶ φυσικὰ ἡ πρώτη ἐξάλειψε τὴν δεύτερη…»

Τὸ Χρονικὸ τῆς Βεργίνας

τοῦ Μανώλη Ανδρόνικου.

……….Ἄλλοτε λόγοι ἀντικει­μενικοί καὶ ἄλλοτε ὑποκειμενικοί, προκαλοῦν ἤ δικαιολογοῦν κάποιους ἀπολογισμούς, μίαν ἀναδρομὴ σ’ ἕνα ἔργο πολλῶν χρόνων, ἔστω κι ἄν αὐτὸ δὲν ἔχει φτάσει στὸ τέλος του. Ὁ ἀντικειμενικός λόγος ποὺ δικαιολογεῖ τὸ σημερινὸ κείμενο, εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν Βεργίνα ἔχει ἀρχίσει καὶ προχωρεῖ μὲ γρήγορο ρυθμὸ τὸ ἔργο τῆς στέγασης τῶν βασιλικῶν τάφων. Μὲ τὸ ἔργο αὐτό, θὰ προστατευθοῦν ἐπιτέλους τὰ μο­ναδικὰ αὐτὰ μνημεῖα, προπάντων οἱ θαυμαστὲς τοιχογραφίες ποὺ μᾶς ἀποκάλυψαν τὴν ἄγνωστη οὺσιαστικὰ ζωγραφικὴ τῆς ἀρ­χαίας Ἑλλάδας.

……….Μία δεύτερη συ­νέπεια τοῦ ἔργου, ποὺ ἐνδιαφέρει ἴσως περισσότερο ὅλον τὸν κόσμο, θὰ εἶναι ἡ δυνατότητα νὰ γίνουν τὰ μνημεῖα ἐπισκέψιμα, ὥστε νὰ σταματήσουν πιὰ οἱ διαμαρτυρίες τῶν χιλιάδων ἐπισκεπτῶν ποὺ ἦταν ὑποχρεωμένοι νὰ βλέπουν μονάχα τὶς λαμαρίνες ποὺ στέγα­ζαν γιὰ πολλὰ χρόνια τοὺς βασιλι­κοὺς Τάφους.

……….Οἱ ὑποκειμενικοὶ λόγοι ποὺ μὲ  ὁδήγησαν σ’ αὐτὴν τὴν ἀπολογιστι­κὴ ἀναδρομή, δὲν ἐνδιαφέρουν τὸν ἀναγνώστη καὶ δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ σταθῷ σ’ αὐτούς. Ἡ ἀνασκαφικὴ ἔρευνα τῆς Βερ­γίνας, ἄρχισε πρὶν ἀπὸ 130 χρόνια, στὰ 1861, ἀπό τὸν Γάλλο ἀρχαιο­λόγο, Leon Heuzey.

……….Στὴν μνημειώδη δημοσίευση τῶν ἐρευνῶν του στὴν Μακεδονία, ποὺ εἶχε τὸν τίτλο, “Mission Archeologique de Macedoine“, Paris 1976, ὁ Heuzey κάνει τὴν προφητικὴ διατύπωση:

……….«Ἆρά γε θὰ μᾶς διαδεχτοῦν ἄλλοι ἐρευνητὲς στὸν ἴδιον ἀρχαιολογι­κὸ χῶρο , γιὰ νὰ τελειώσουν τὸ ἔργο μας, θὰ θελήσουν νὰ κατα­πιαστοῦν μὲ τὴν ἀποκάλυψη τῶν ἀφανῶν ἐρειπίων καὶ τῶν καταχωμένων μέσα στὸ ἔδαφος θεμε­λιώσεων;

……….Πολλοὶ τὸ εὐχόμαστε, χωρὶς ὅμως νὰ μποροῦμε καὶ νὰ εἴμαστε βέβαιοι γι’ αὐτό. Κι ὅμως, ἄν ἀπομένει ἀκόμα κάποια ἐλπίδα νὰ εἰσδύσουμε στὸ μυστήριο ποὺ ἀπλώνεται βαρὺ ἐπάνω στὴν ἱστο­ρία, στοὺς θεσμοὺς καὶ στὴν τοπογραφία ἀκόμα τῆς Μακεδο­νίας, ἄν ὑπάρχει ἀκόμη κάποια ἐλπίδα νὰ ἀποσπάσουμε ἀπό τὴν πυκνὴ λησμονιᾶ τὰ ἀρχαία μνη­μεῖα ἑνὸς λαοῦ ποὺ ἔπαιξε σημαντικὸ ρόλο στὸν κόσμο, ἔχουμε τὴν πεποίθηση πὼς ἡ λύση γι’ αὐτὲς τὶς δυσκολίες κρύβεται κάτω ἀπό τοὺς λόφους τῆς Παλατίτσας (εἶναι τὸ γειτονικὸ πρὸς τὴν Βεργίνα χωριό· τότε στὴν Βεργίνα ὑπῆρχαν μόνο δύο μικροὶ οἰκισμοὶ ἀπὸ λίγα σπίτια, οἱ Κοῦτλες καὶ οἱ Μπάρμπες). Ὅποιο κι ἄν εἶναι τὸ ὄνομα τῆς ἄγνωστης αὐτῆς πόλης, ἡ σπου­δαιότητα τῶν ἐρειπίων της, τὴν κάνει κάτι σὰν τὴν Πομπηΐα γιὰ τὴν Μακεδονία· θὰ ἀπομείνῃ σὲ μᾶς κάποια τιμή, γιατὶ ἤμασταν οἱ πρῶτοι ποὺ τραβήξαμε μὲ ἐπιμονὴ σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο τὴν προσοχὴ τῶν περιηγητῶν καὶ τῶν ἐπιστημόνων.

……….Ἡ εὐχή τοῦ Γάλλου Ἀρχαιολόγου πραγματοποιήθηκε ὕστερα ἀπό πολλὰ χρόνια, ὅταν πιὰ ἡ Μακεδονία ἀπελευθερώθηκε ἀπό τὴν τουρκικὴ κατοχὴ αἰώνων καὶ ἡ πρωτεύουσά της, Θεσσαλονίκη, ἀπέκτησε τὸ Πανεπιστήμιό της.

……….Τότε, ἀνάμεσα στοὺς πρώτους μεγάλους δασκάλους τῆς φιλοσοφικῆς, βρέθηκε καὶ ὁ Κ. Α, Ῥωμαῖος, ἀπό τοὺς κορυφαίους τῆς Ἑλληνικῆς ἀρχαιολογικῆς ἐπι­στήμης. Ἡ ἐρευνητικὴ του εὐαισθησία, τὸν ὁδήγησε ἀμέσως στοὺς «λόφους τῆς Παλατίτσας», γιὰ νὰ συνεχίσῃ τὴν ἀνασκαφὴ τοῦ λα­μπροῦ ἑλληνιστικοῦ ἀνακτόρου ποὺ εἶχε ἀρχίσει ὁ L. Heuzey. 

---

Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να διαβάσετε στο : www.e-istoria.com

Πηγή: «Τὸ Βῆμα», 18 Ἰουλίου 1991  (Ἀρχεῖο Σοφίας Φ.)

---