……….Ἔως τὶς 3 Σεπτεμβρίου τοῦ 1916, ὁλοκληρώθηκε ἡ κατάληψη τῆς Καβάλας ἀπό τοὺς βούργαρους ἐνῶ οἱ περίφημες γερμανικὲς ἐγγυήσεις συνέχισαν νὰ καταστρατηγοῦνται μὲ τὸν πλέον ἀπροκάλυπτο τρόπο. Στὸ διάστημα τῆς βουργάρικης κατοχῆς, ἡ Καβάλα βίωσε τὴν γνωστὴ κτηνώδη συμπεριφορὰ τους, μὲ ἀποτέλεσμα μετὰ ἀπό συστηματικὴ ἐξόντωση καὶ μέχρι τὴν ἀποχώρησή τους, νὰ χαθοῦν οἱ ζωὲς 15.000 Ἑλλήνων.

……….Σὲ μία χώρα ποὺ μόνο κατ’ ὄνομα ἦταν ἐθνικὰ ἀνεξάρτητη, συνέβησαν γεγονότα ποὺ ἔπαιξαν ἀποφασιστικὸ ρόλο στὸ νὰ παγιωθῇ ὁ Ἐθνικός Διχασμός. Ἀπὸ τὴν μία ἡ ΑΝΤΑΝΤ μὲ τοὺς ναυτικοὺς ἀποκλεισμούς, τὸν λιμό, τὶς κατασχέσεις στρατιωτικοῦ ὑλικοῦ καὶ ὄχι μόνο, καὶ τὴν ἀποβίβαση τῶν στρατευμάτων της στὴν Θεσσαλονίκη, στὸ μέσον ἡ Ἐθνικὴ Ἄμυνα μὲ τὶς συλλήψεις, τὶς ὁμηρίες καὶ τὶς ἐκτελέσεις, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ὁ βασιλιὰς Κωνσταντῖνος, μὲ τὶς γερμανικὲς «ἐγγυήσεις» ποὺ δὲν τηρήθηκαν, τοὺς βομβαρδισμοὺς τῆς Θεσσαλονίκης, τὴν παράδοση τῶν ὀχυρῶν Ροῦπελ, τοῦ Δ΄ Σώματος Στρατοῦ καὶ τελικὰ τῆς Καβάλας, δημιούργησαν τὸ ἔτος 1916, ἕνα ἐκρηκτικὸ κλίμα.

……….Ἀπὸ τὶς δῖκες ποὺ ἀκολούθησαν μετὰ τὴν ἐκθρόνηση τοῦ Κωνσταντίνου τὸ 1917, μέχρι τὰ ἄρθρα ποὺ ἀντάλλασαν στὶς ἐφημερίδες «Ἐλεύθερο Βῆμα» καὶ «Καθημερινή», οἱ Βενιζέλος καὶ Μεταξᾶς τὴν δεκαετία τοῦ ‘ 30, οἱ μὲν τῆς ΑΝΤΑΝΤ χαρακτήριζαν ὡς πράξη προδοσίας τὴν παράδοση τῆς Ἀνατολικῆς Μακεδονίας στοὺς βούργαρους, οἱ δὲ ἀντιΑΝΤΑΝΤικοὶ, χαρακτήριζαν τὸ γεγονὸς ὡς ἀποτέλεσμα τῆς εἰσβολῆς τῶν «Συμμαχικῶν» στρατευμάτων.

……….Γεγονὸς εἶναι ὅτι οἱ Γερμανοί, γνωρίζοντας τὶς μόνιμες ἐπιδιώξεις τῶν βούργαρων συμμάχων τους, τοὺς ἐπέτρεψαν νὰ εἰσβάλλουν σὲ Ἑλληνικὸ ἔδαφος, μὲ τὴν προοπτικὴ βεβαίως αὐτό νὰ μονιμοποιηθῇ.