,
Ὁ Ἑλληνικός Ἀγώνας στὴν Μακεδονία 1897 – 1913, Douglas Dakin, ἐκδ. ἀδελφῶν Κυριακίδη, 1996.
,
……….[ ] Ἀπό τὸ 1905 κιόλας, οἱ Ἕλληνες εἶχαν συνειδητοποιήσει τὴν σημασία τοῦ Βάλτου καὶ εἶχαν κάνει κάποια προσπάθεια νὰ ἀποκτήσουν πρόσβαση στὴν περιοχή. Ἐκείνη τὴν ἐποχή, οἱ κομιτατζῆδες ἦταν ἀριθμητικὰ ἰσχυροὶ στὴν δυτικὴ πλευρὰ τῆς λίμνης, ποὺ τὴν περιέβαλλαν πυκνὲς δασικὲς ἐκτάσεις.
……….Μετὰ τὴν ἀποτυχία τῆς ἐξέγερσης τοῦ Ἴλιντεν τὸ 1903, εἶχαν βρεῖ στὰ δάση αὐτὰ καὶ ἰδίως στὴν ἴδια τὴν λίμνη, ἕνα καλὸ καταφύγιο ἀπό τὶς τουρκικὲς περιπόλους. Στὴν λίμνη ἐγκαταστάθηκαν στὰ καλύβια ποὺ εἶχαν φτιάξει ἀπό τὴν βλάστηση τοῦ Βάλτου οἱ ψαρᾶδες, γιὰ νὰ περνοῦν ἐκεῖ δύο ἤ τρεῖς μέρες κάθε φορὰ ποὺ ἔβγαιναν γιὰ ψάρεμα. Τὰ καλύβια αὐτά, κατασκευάζονταν στὰ ρηχᾶ καὶ ἡ βάση ἤ τὸ πάτωμά τους, σχηματιζόταν μὲ καλάμια.
……….Καθὼς ἦταν καλὰ κρυμμένα, μποροῦσε κανεὶς ἀρκετὰ εὔκολα νὰ τὰ ὑπερασπίσει περιβάλλοντάς τα μὲ ἀναχώματα ἀπό λάσπη. Μποροῦσε κανεὶς νὰ τὰ προσεγγίσῃ μόνο μὲ πλᾶβες (βάρκες) μὲ ἐπίπεδο πυθμένα, ἀπὸ στενὲς καὶ ἐλικοειδεῖς ὑδάτινες διόδους μέσα ἀπό τὶς πυκνὲς καλαμιὲς καὶ τὰ βοῦρλα. Στὶς ἀκτές τῆς λίμνης, ὅπου συνέβαινε τὸ ἔδαφος νὰ εἶναι σταθερό, ὑπῆρχαν «σκάλες», μὲ τὸ ὄνομα συνήθως τοῦ πλησιέστερου χωριοῦ.
……….Οἱ κομιτατζῆδες κατεῖχαν ἕξι κύρια καλύβια, συγκεντρωμένα σὲ μιὰ μικρὴ περιοχή, βορειοανατολικὰ τοῦ χωριοῦ Ζερβοχώρι. Στὴν περιοχὴ αὐτὴ δέσποζε ὁ Ἀποστόλ καὶ ἀπό ἐκεῖ ἐξουσίαζε τὰ γύρω χωριά, τὴν λίμνη καὶ οὐσιαστικὰ ὅλη τὴν πεδιάδα ἀπό τὴν Θεσσαλονίκη ὥς τὴν Βέροια. Ἔτσι, ὅταν τὸ 1905 οἱ Ἕλληνες ἀποπειράθηκαν νὰ διεισδύσουν στὴν λίμνη, ἡ ἐπιχείρηση ἀποδείχτηκε ἐξαιρετικὰ δύσκολη.
Ὁλόκληρο τὸ κείμενο μπορεῖτε νὰ διαβάσετε στό: www.e-istoria.com
Σχετικά κείμενα γιὰ τὸ ἀγῶνα στὴν λίμνη τῶν Γιαννιτσῶν: