,
,
……….490 π.Χ.—Η εν Μαραθώνι μάχη. Η περιφημοτέρα όλων των μαχών τής ιστορίας, κατά την οποίαν 9.000 Αθηναίοι και 1000 Πλαταιείς αντιμετώπισαν 100.000 (ή κατ’ άλλους ιστορικούς 500.000) Πέρσας, αποβιβασθέντας εις την Αττικήν. Η μάχη αυτή έδειξε το στρατηγικόν δαιμόνιον τού Μιλτιάδου, ο οποίος, καινοτομών, εσχημάτισε παράταξιν με βάθος τριών μόνον ανδρών (εκ των οποίων μόνον ο μεσαίος ήτο οπλίτης, οι δε εκατέρωθεν αυτού ψιλοί) και ούτω απέφυγε την αναπόφευκτον φθοράν την οποίαν θα προεκάλει η χάλαζα των εχθρικών βελών.
……….Οι Αθηναίοι διήνυσαν την απόστασιν των 1500 μέτρων που τούς εχώριζε από τούς εχθρούς, βραδέως, ως να έκαμνον ασκήσεις και αιφνιδίως επέπεσαν ως «μαινόμενοι και παράφρονες» κατά των Περσών, των οποίων τα δύο κέρατα δεν εβράδυναν να καμφθούν. Εις το κέντρον, όμως, οι Αθηναίοι είχον υποχωρήσει. Ο Μιλτιάδης διέταξε τότε τα δύο κέρατα να σταματήσουν την καταδίωξιν των φευγόντων προς την θάλασσαν Περσών και να επιπέσουν εκ των νώτων κατά τού εχθρικού κέντρου. Ούτω εκρίθη η μάχη. Οι Πέρσαι, έσπευον τώρα από όλα τα μέρη προς τα πλοία, καταδιωκόμενοι κατά πόδας υπό των Αθηναίων και των συμμάχων των.
……….Αναφέρεται η χαρακτηριστική περίπτωσις τού Κυναιγείρου, αδελφού τού ποιητού Αισχύλου, όστις είχε αρπάξει με τα χέρια του ένα εχθρικόν πλοίον διά να το εμποδίση ν’ αποπλεύση και όταν οι Πέρσαι τού τα απέκοψαν, εχρησιμοποίησε τα δόντια του. Εις την πεδιάδα τού Μαραθώνος εμετρήθησαν 6.400 πτώματα Περσών. Εκ των Αθηναίων και των συμμάχων των, εφονεύθησαν μόνον 192, μεταξύ των οποίων και ο πολέμαρχος Καλλίμαχος. Εις χείρας των νικητών, εξ άλλου, περιήλθον όλαι αι σκηναί τού εχθρικού στρατοπέδου και μέγας αριθμός ίππων. Την νίκην ανήγγειλε εις τας Αθήνας επί τούτω πεμφθείς άγγελος, όστις εξέπνευσε αναφωνών την λέξιν «Νενικήκαμεν!». Μεταξύ των δέκα στρατηγών των Αθηναίων κατά την μάχην τού Μαραθώνος, ήσαν ο Αριστείδης και ο Θεμιστοκλής.