,
,
ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (1912-1913) ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΙΔΙΟΣΥΓΚΡΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ
Ἐπιλεγμένο ἀπόσπασμα ἀπό τό: «Ὁ Ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης» τοῦ Ἀντιναυάρχου ἐ.ἀ. Ἰωάννη Παλουμπῆ, ΠΝ.
Ἡ ἐπιλογή τοῦ ὀρμητηρίου τοῦ στόλου.
……….Τὸ 1897, ὁ Στόλος τοῦ Αἰγαίου ναυλουχοῦσε στὸ ὀρμητήριο τῶν Ὠρεῶν τῆς Μαγνησίας μὲ στόχο νὰ βρίσκεται πλησιέστερα στὸ θέατρο τῶν ἐπιχειρήσεων ποὺ δικαιολογημένα θεωρεῖτο τὸ κεντρικὸ βόρειο Αἰγαῖο. Τὸ 1912, τὰ ἐπίσημα σχέδια τοῦ Ἐπιτελείου προέβλεπαν καὶ πάλι τοὺς Ὠρεούς, ἐνῷ μεγάλη συζήτηση γινόταν γιὰ τὸν ὄρμο τῆς Ἁγίας Μαρίνας στὸν νότιο Εὐβοϊκό, ὥστε νὰ συντομευθοῦν οἱ ὁδοί ἐπικοινωνίας μὲ τὸν Ναύσταθμο.
……….Κανεὶς δὲν περίμενε τὴν ἀποφασιστική ἐπιλογή τοῦ άρχηγοῦ. Θέτοντας πάνω ἀπ’ ὅλα τὴν ἐκπλήρωση τῆς ἀποστολῆς του, ποὺ τὴν ἔβλεπε ἀποκλειστικά σὲ μία ἀποφασιστική σύγκρουση μὲ τὸν τουρκικό στόλο, παραβλέποντας τὸ πλῆθος τῶν ἀντιθέτων ἐπιχειρημάτων καὶ παραμερίζοντας τὰ πολλὰ μειονεκτήματα ποὺ συνεπαγόταν ἡ ἐπιλογή του, πλέει ἀποφασιστικά, ἀπελευθερώνει τὴν Λῆμνο καὶ ἐγκαθίσταται στὸν ἀσφαλέστερο ἀπό καιρικὲς συνθῆκες ὅρμο τοῦ Μούδρου, πενήντα μόλις μίλια ἀπό τὴν ἔξοδο τῶν στενῶν τῶν Δαρδανελλίων.
……….Μὲ τὴν κίνηση, αὐτή ἐπιδεικνύει ἕνα ἄκρως ἐπιθετικό πνεῦμα. Ἡ μεγαλοφυής καὶ ὀρμητική ἐπιλογή τοῦ Ναυάρχου, πιθανόν νὰ ἐνήργησε ἐκφοβιστικά γιὰ τὶς τουρκικὲς ναυτικὲς δυνάμεις, οἱ ὁποῖες βράδυναν ἀδικαιολόγητα κατὰ δύο περίπου μῆνες νὰ άνταποκριθοῦν καὶ νὰ ἐπιχειρήσουν τὴν ἔξοδό τους ἀπό τὴν Προποντίδα καὶ τὰ Δαρδανέλλια.
Ἡ διεξαγωγή τῶν δύο ἀποφασιστικῶν ναυμαχιῶν τῆς Ἕλλης καὶ τῆς Λήμνου.
……….Ὁ χειρισμὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου, οὐσιαστικά δηλαδή τῆς ναυαρχίδος «Ἀβέρωφ» καὶ τῆς Μοίρας τῶν θωρηκτῶν «Ὕδρα», «Σπέτσαι» καὶ «Ψαρᾶ», ἀπέδειξαν μίαν ἀκατάσχετη ὀρμητικότητα καὶ ἐπιθετικό πνεῦμα συνοδευόμενο ἀπό περιφρόνηση πρὸς τὸν θάνατο, ποὺ σπάνια συναντᾶται καὶ λίγο ἀπέχει ἀπό τὸ νὰ ἐπικρίνεται ἀπό τὶς Ἐπιτελικές Σχολὲς Πολέμου. Ἰδιαίτερα στὴν πρώτη ναυμαχία, κατὰ τὴν φάση τῆς καταδιώξεως τοῦ τουρκικοῦ στόλου, εἶναι γεγονός πὼς ὁ «Ἀβέρωφ» πέρασε μέσα στὸ βεληνεκὲς τῶν ἐπάκτιων πυροβολείων καὶ ἄν δεχόταν ἕνα σοβαρό πλῆγμα ἀσφαλῶς τὰ πράγματα θὰ εἶχαν διαφορετική ἐξέλιξη.
……….Στὴν φάση αὐτή, ὅταν λόγῳ ὑπερθέρμανσης τῶν πυροβόλων τοῦ «Ἀβέρωφ» ἐλαττώθηκε ἡ ταχυβολία του, ὁ Ναύαρχος πῆρε τὴν μεγάλη ἀπόφαση. Μὲ τὴν ὑψηλώτερη ταχύτητα τοῦ πλοίου, τὰ 22 καζάνια νὰ ἀποδίδουν τὴν μέγιστη ἰσχύ τους, στόχευε τὴν τουρκική ναυαρχίδα καὶ ἔπλεε «πάσῃ δυνάμει» νὰ τὴν ἐμβολίσῃ, νὰ τὴν κόψῃ στὰ δύο. Ἔφθασε μέχρις ἀποστάσεως 2.600 μέτρων. Οἱ τοῦρκοι ἔφευγαν καὶ δὲν πίστευαν. Χώθηκαν τρομαγμένοι στὰ στενὰ ἀπ’ ὅπου δὲν ξαναβγῆκαν γιὰ ἕνα μῆνα. Μετὰ ἀπό χρόνια, ὁ Ναύαρχος διηγιόταν σὲ κάποιους φίλους του γιὰ ἐκείνη τὴν στιγμή:
“Εἶδα ἐκείνη τὴν ὥρα σὰν ὅραμα πάνω στοὺς δύο κάβους τῶν Στενῶν τὸν παπποῦ μου καὶ τὸν Μιαούλη, νὰ μοῦ κάνουν νόημα καὶ νὰ μὲ καλοῦν. Καὶ ὄρμησα πάνω τους”.
Ἐφαρμογή τῶν ἀρχῶν τοῦ πολέμου.
……….Τὴν νύχτα τῆς Πρωτοχρονιᾶς πρὸς τὴν 2η τοῦ Γενάρη τοῦ 1913, μέσα σὲ πολὺ δυσμενεῖς καιρικὲς συνθῆκες θύελλας, μὲ καταιγίδες, τὸ θωρακισμένο καταδρομικό «Χαμηδιέ» διέλαθε ἀπαρατήρητο, καὶ ἀνεντόπιστο κινήθηκε στὸ Αἰγαῖο ὡς ἐπιδρομικό. Στὶς 2 Ἰανουαρίου, τὸ πρωΐ ξημερώθηκε ἔξω ἀπ’τὸ λιμάνι τῆς Σύρου, ὅπου βομβάρδισε τὸ ἐξοπλισμένο ἐμπορικό «Μακεδονία» τὸ ὁποῖο βρισκόταν ἐκεῖ λόγῳ βλάβης πηδαλίου.
……….Ἡ ἐπιχείρηση θεωρήθηκε ἀπό τὸν Ναύαρχο ὡς μία καλὰ σχεδιασμένη παραπλανητική κίνηση ἐκ μέρους τοῦ τουρκικοῦ ναυαρχείου, ποὺ ἀπέβλεπε νὰ παρασύρῃ τμῆμα τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου ἀπό τὸν Μοῦδρο, γιὰ νὰ κυνηγήσῃ τὸ ἐπιδρομικό. Ἐν προκειμένῳ μόνο ὁ «Ἀβέρωφ» εἶχε αὐτή τὴν δυνατότητα λόγῳ ταχύτητας. Πράγματι, ἡ ἑλληνική κυβέρνηση θορυβήθηκε καὶ συνέστησε στὸν ἀρχηγό τοῦ στόλου νὰ ἐπιληφθῇ, ἀποσπῶντας Μοίρα τοῦ στόλου ὑπό τὸν «Ἀβέρωφ». Ὁ Κουντουριώτης ἔχοντας τὴν ὑποψία ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ τουρκικὸ τέχνασμα καὶ ἐφαρμόζοντας μὲ σταθερότητα τὴν ἀρχή τοῦ πολέμου «έμμονή στὸν σκοπό», ἀρνήθηκε νὰ συμμορφωθῇ, πείθοντας τὴν κυβέρνηση νὰ ἀναστείλῃ τὴν διαταγὴ της.
……….Σὲ τρεῖς μέρες, τὴν 5η Ἰανουαρίου, ὁ τουρκικός στόλος ἐξέπλευσε τῶν Στενῶν καὶ κινήθηκε πρὸς τὸν Μοῦδρο γιὰ νὰ συναντήσῃ τὸν Ἑλληνικό. Ἡ ναυμαχία τῆς Λήμνου ἐπέφερε τὸ τελειωτικό πλῆγμα στὸν τουρκικό στόλο καὶ κρίθηκε ἀπό τὴν εὐστοχία τῶν ἑλληνικῶν πυρῶν αὐτή τὴν φορά. Διήρκεσε μόνο 20 λεπτὰ καὶ στὴν συνέχεια ἐξελίχθηκε σὲ μία ἄτακτη φυγὴ τῶν τουρκικῶν πλοίων πρὸς τὰ Στενά, ἔχοντας τὰ θωρηκτᾶ μόλις πλέοντα μὲ πυρκαγιές, σημαντικὲς ζημιὲς πολλούς νεκρούς καὶ τραυματίες.
