,
,
Ἡ διαμάχη τοῦ Δυτικοῦ Βασιλείου μὲ τὸ Ἀνατολικό, γιὰ τὴν Θρᾲκη.
(1225-1228)
……….Τὸ έτος 1225, οἱ κάτοικοι τῆς Ἀδριανουπόλεως ἔστειλαν πρεσβεία στὸν Ἰωάννη Βατάτση παρακαλῶντας νὰ στείλῃ στρατὸ γιὰ νὰ τοὺς ἐλευθερώσῃ ἀπὸ τὸν ζυγὸ τῶν Φράγγων. Ὁ Ἰωάννης Βατάτσης ἔστειλε τὸν ἀρχιστράτηγο (πρωτοστράτορα), Ἰσῆ καὶ τὸν Ἰωάννη Καμύτση, θεωρῶντας το γεγονὸς εὐκαιρία, διότι ἐάν γινόταν κύριος τῆς Ἀδριανουπόλεως, θὰ μποροῦσε εὔκολα νὰ ἔχει ὑπό τὸν ἔλεγχό του τὰ περίχωρά της καὶ νὰ ἀπειλήσῃ τὴν Κωνσταντινούπολη τῆς ὁποίας ἦταν προπύργιο στὰ Δυτικά, ἡ πόλη αὐτή.
……….Ὁ στρατὸς πορεύθηκε στὴν Ἀδριανούπολη διὰ τῆς Θρᾳκικῆς Χερσονήσου, ἤ μέσῳ τοῦ Ἔβρου. Κατέλαβε δὲ τὴν Ἀδριανούπολη πιθανῶς ἀμαχητί (μὲ τὴν ἀποχώρηση τῶν Φράγγων), διότι οἱ πηγὲς δὲν ἀναφέρουν ὅτι ἔγινε πολιορκία. Δὲν ἔμελλε ὅμως ἡ κατοχὴ ἀπὸ τὸν βασιλέα τοῦ Ἀνατολικοῦ βασιλείου τῆς Νίκαιας νὰ διαρκέσῃ πολύ, διότι οἱ στρατηγοὶ τοῦ Βατάτση, «ἐξεβλήθησαν» ἐπ’ ἴσης ἀμαχητί, ἀπὸ τὸν βασιλέα τοῦ Δυτικοῦ βασιλείου, Θεόδωρο Ἄγγελο.
……….Ὁ Θεόδωρος Ἄγγελος, μὲ τὸ ποὺ ἀναγορεύθηκε «βασιλεὺς καὶ αὐτοκράτωρ Ῥωμαίων» στὴν Θεσσαλονίκη, πρὶν νὰ ὀργανώσῃ τὶς νέες του κτήσεις, στράφηκε πρὸς Ἀνατολάς, καταλαμβάνοντας καὶ λεηλατῶντας τὶς πόλεις τῆς Θρᾲκης.
……….Ὁ Γρηγορᾶς (μεροληπτῶντας), ἱστορεῖ ὅτι οἱ Θρᾳκικὲς καὶ Μακεδονικὲς πόλεις, ἀπό τὶς δηώσεις καὶ λεηλασίες τῶν Λατίνων, βουλγάρων καὶ Κουμάνων, «ἐξέκαμαν». Οἱ ζημιὲς δὲ ποὺ προξένησαν οἱ Λατῖνοι, ξεπέρασαν καὶ τῶν Σκυθῶν, ἀλλὰ ἡ ἐπιδρομὴ τοῦ Θεόδωρου, κατέστρεψε ὅ, τι εἶχε ἀπομείνει σῶο, ὥστε παντοῦ συναντοῦσε κάποιος, «οἰκίας κατεσκαμμένας, τείχη κατερριμμένα, Λήμνια κακά, θρήνους Τρωϊκούς, πανήγυριν πολλῶν καὶ παντοδαπῶν κακῶν».
……….«Nικηφόρος προχωρῶν ἀδιαλείπτως», κατέλαβε σχεδὸν ὅλη τὴν Θρᾲκη, ἐκτὸς τῶν γύρω τῆς Ροδόπης περιοχῶν, οἱ ὁποῖες κατείχοντο ἀπὸ τοὺς σλάβους, μὲ ἕδρα τὸ Μελένικο. Ἔτσι ἔγινε κύριος τῆς Μοσυνοπόλεως, τῆς Ξάνθης, τῶν Γρατζιανών· περνῶντας δὲ τὸ ὄρος τῆς Στάγειρας (κοινῶς Μάκρη), ἐπέδραμε στὶς πέρα τοῦ Ἔβρου ἀφύλακτες χῶρες, φτάνοντας μέχρι τὸ Διδυμότειχο, «πανταχοῦ ἐπιφημιζόμενος ὡς βασιλεύς. Ἐκ Διδυμοτείχου δ’ ὁρμηθεὶς ἔφθασεν εἰς Ἀδριανούπολιν, ἤν κατεῖχον ἤδη ὁ αρχιστράτηγος τοῦ Βατάτση, Ἰσῆς, μετὰ τοῦ Ἰωάννου Καμύτση». Ἐκεῖ ὑποσχόμενος στοὺς κατοίκους ὅτι θὰ τοὺς καταστήσῃ πλούσιους καὶ ἰσχυρότερους τῶν λοιπῶν Ῥωμαίων, τοὺς ἔπεισε νὰ ἀποπέμψουν τὸν στρατὸ τοῦ Βατάτση, καὶ νὰ τὸν ὑποδεχθοῦν στὴν πόλη ὡς Κύριό της. Ὁρκίσθηκε μάλιστα ὅτι ὁ στρατός τοῦ Βατάτση θὰ ἀποχωροῦσε ἀσφαλής.
……….Ὁ πρωτοστράτωρ Ἰσῆς ἐξῆλθε ἀπὸ τὴν Ἀδριανούπολη μὲ τὸ στράτευμα, χωρὶς νὰ συναντηθῇ μὲ τὸν Θεόδωρο, ἀλλὰ ὁ Καμύτσης ποὺ τὸν συνάντησε, οὔτε ἀφίππευσε οὔτε τὸν προσκύνησε ὡς βασιλέα, πράξη ποὺ ἐξόργισε τὸν Θεόδωρο, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τὸν ἐξυβρίση.
……….Κύριος πλέον τῆς Ἀδριανουπόλεως τὸ 1225, ὁ Θεόδωρος Ἄγγελος, μὲ τὶς ἐπιθέσεις του κατὰ τοῦ Λατινικοῦ βασιλείου, προξένησε μεγάλη φθορά. Διότι προχώρησε μέχρι τὴν Βιζύη, ἀποκομίζοντας πολλὰ λάφυρα, φτάνοντας πρὸ τῶν πυλῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
……….Τὸ κράτος αὐτὸ τοῦ Θεοδώρου, μὲ τὴν κατάληψη τῆς Ἀδριανουπόλεως, ἐκτεινόταν ἐκ Δυσμῶν ἀπὸ τὸ Ἀδριατικό καὶ Ἰόνιο πέλαγος μέχρι τὸν Ἔβρο ποταμὸ πρὸς ἀνατολάς, περιλαμβάνοντας μία πλατειὰ λωρίδα στὸ μέσον τῆς Βαλκανικῆς χερσονήσου, στὴν ὁποία βρίσκονταν ἡ Ἤπειρος ἡ Ἰλλυρία, ἡ Ἀκαρνανία, ἡ Φθιώτιδα, ἡ Θεσσαλία, ἡ Μακεδονία καὶ ἡ Θρᾲκη. Ἀπό τὰ νησιὰ δέ, κατεῖχε τὴν Κέρκυρα.
……….Τὸ ἔτος 1228, ἐξέδωκε δύο χρυσόβουλα, στὰ ὁποῖα ὑπογράφει «Θεόδωρος ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστὸς βασιλεὺς καὶ αὐτοκράτωρ Ῥωμαίων, Κομνηνὸς ὁ Δούκας». Τὸ ἕνα ἐπικύρωνε κατόπιν αἰτήσεως τοῦ Μητροπολίτου Κερκύρας Γεωργίου Βαρδάνη, τὰ προνόμια πρὸς τὴν ἐκκλησία τῆς Μητροπόλεως τῶν προηγούμενων Αὐτοκρατόρων, Ἀλεξίου Κομνηνοῦ, Μανουήλ, Ἰσαακίου καὶ Ἀλεξίου. Μὲ τὸ δεύτερο, ἀπάλλαξε τὴν Μητρόπολη Ναυπάκτου «παντὸς βάρους καὶ πάσης ἐν τῷ μέλλοντι εἰσφορᾶς», λόγῳ τοῦ ὅτι εἶχε περιέλθει σὲ πλήρη ἔνδεια, «ἔνεκα δημοσίων εἰσφορῶν, καὶ πειρατικῶν ἐπιδρομῶν».
……….Τὸ ἴδιο ἔτος, κατόπιν ῥήξεως μὲ τοὺς Ἐνετούς, τῆς ὁποίας ἀποτέλεσμα ἦταν ἡ ζημιογόνως διακοπὴ κάθε ἐμπορικῆς συναλλαγῆς, ἀναγκάστηκε νὰ συμβιβασθῇ τὸν Αὔγουστο τοῦ 1228 μὲ τὴν Γαληνοτάτη Δημοκρατία. Στὶς 11 Δεκεμβρίου 1228, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Λατίνου βασιλέα τῆς Κωνσταντινουπόλεως Ῥοβέρτου, ὁ διάδοχός του, Βαλδουίνος Β΄ μὲ ὁμοφωνία καὶ τῶν ὑπολοίπων βαρώνων, συνῆψε ἐνιαύσιον (ἐτήσια) συνθήκη εἰρήνης μὲ τὸν Θεόδωρο Ἄγγελο.
……….Τὸ ἐπόμενο ἔτος (1228), ὁ Θεόδωρος κατόρθωσε μέσῳ τοῦ κόμητος Ματθαίου Οὐρσίνου, διοικητοῦ τότε τῆς Κεφαλλονιᾶς καὶ γαμβροῦ του ἀπό τὴν ἀδελφὴ του Ἄννα, νὰ συνάψῃ μὲ τὸν αὐτοκράτορα Φρειδερίκο Β΄συνθήκη φιλίας καὶ συμμαχίας, ὅταν αὐτός ἐπέστρεφε στὴν Ἰταλία τὸν Μάιο τοῦ 1229, ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη. Τὸν Ὀκτώβριο δὲ τῆς ἴδιας χρονιᾶς, ἔστειλε ἀπεσταλμένο στὸν Φρεδερίκο, πάλι τὸν κόμητα Ματθαῖο, μὲ στρατιῶτες καὶ ἄφθονα δῶρα γιὰ νὰ ἐλκύσῃ περισσότερο τὴν εὐμένειά του. Πρῶτος ὁ Θεόδωρος ἀπ’ ὅλους τοὺς Ἕλληνες ἡγεμόνες τῶν χρόνων ἐκείνων, συνῆψε διπλωματικὲς σχέσεις μὲ αὐτὸν τὸν αὐτοκράτορα.
……….Στὶς πόλεις ποὺ κυρίευσε, διόρισε γιὰ τὴν διοίκησή τους ἐπιτρόπους και δοῦκες. Στὴν Ἤπειρο καὶ Θεσσαλία κατέστησε επίτροπό του τον αδελφό του, Κωνσταντῖνο, μὲ τὸν τίτλο τοῦ Δεσπότου. Τὸν Ἰωάννη Πλυτᾶ διόρισε ἐπίτροπο Κερκύρας, ἐνῷ τὸν Κωνσταντῖνο Κομνηνὸ διόρισε δούκα τῶν Σκοπίων. Τὰ καθήκοντα τῶν ἐπιτρόπων καὶ δουκῶν ἦταν ποικίλα καὶ διάφορα. Ἦταν φύλακες, προστᾶτες, φύλακες τῶν πατρίων ἠθῶν καὶ τῶν νόμων τῆς πολιτείας, προστᾶτες τῶν ἀδικουμένων, κηδεμόνες ὀρφανῶν καὶ χηρῶν, δικαστὲς καὶ ἀστυνόμοι.
……….Ὁ Θεόδωρος Ἄγγελος διατηροῦσε στόλο στὰ δυτικὰ παράλια τοῦ κράτους του στὸν Κορινθιακὸ κόλπο καὶ στὰ παράλια τῆς Ἠπείρου. Τὰ πληρώματά του δέ, ἀποτελοῦντο ἀπὸ ναῦτες τῶν παράλιων πόλεων τῶν ὁποίων ἡ θητεία ἦταν ὑποχρεωτική.
……….Ὅμως λόγῳ τοῦ ὅτι ὁ Θεόδωρος Ἄγγελος Κομνηνὸς Δούκας, διέθετε μὲν ἀνδρεία καὶ πολεμικὴ δεξιότητα, ἐστερεῖτο ὅμως πολιτικῆς καὶ διοικητικῆς ἱκανότητας, ἀρετῶν ἀπαραίτητων γιὰ τὴν συντήρηση καὶ ὀργάνωση μεγάλου κράτους «τὸ μέγα τοῦτο κράτος τοῦ Δυτικοῦ βασιλείου, κατέπεσεν εὐθύς ὡς ἤκμασεν· ὁ βίος του ὑπῆρξε πρόσκαιρος».