ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ «Ο ΠΟΡΦΥΡΑΣ» ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΚΑΙ Η ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΕΩΣ ΤΟΥ

,

……….Δημοσίευμα τῆς 24ης Ἰουλίου τοῦ 1847 στὴν Κερκυραϊκὴ ἐφημερίδα «Ἐφημερίς τῶν Ἰονίων Νήσων», κατέγραψε τὸ περιστατικὸ ἐπιθέσεως καρχαρία σὲ λουόμενο Ἄγγλο στρατιώτη στὶς 19 Ἰουλίου ὡς ἑξῆς: «….Θαλάσσιον τέρας (…)  ἐπεσκέφθη τὸν λιμένα μας ἐφέτος. Εἶθε ὅμως ἡ ἐμφάνισις τοῦ (…) καρχαρία, νὰ μὴ μᾶς ἔδιδεν θρήνου!

……….Τὴν 19η τρέχοντος, περί 7μ.μ. ἕνα τοιοῦτον θαλάσσιον τέρας γιγαντιαίου μεγέθους, ὥρμησεν αἰφνιδίως κατὰ στρατιώτου τοῦ 36ου τάγματος, ὅστις ἐκολύμβα μετὰ τινῶν ἄλλων συντρόφων του πλησίον τοῦ Μώλου τῆς Μανδρακίνας. Ἀφοῦ ἥρπασεν τὴν βορὰν του μὲ τοὺς ὀδόντας, ὁ καρχαρίας ἐβυθίσθη διὰ νὰ τὴν καταφάγει, ἀφήνων τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης βαμμένην μὲ αἷμα….».

……….Μὲ ἀφορμή αὐτό τὸ περιστατικὸ, ὁ Διονύσιος Σολωμὸς ποὺ τὸ σπίτι του ἀπεῖχε λίγα λεπτὰ ἀπό τὸ Μανδράκι, ἐμπνεύστηκε καὶ ἔγραψε τὸ ποίημα «Ὁ Πόρφυρας» τὸ 1849.

……….Ὁ τάφος τοῦ Γουλιέλμου Μίλς (William Mils) ποὺ βρίσκεται ἔως σήμερα στὸ Βρετανικὸ νεκροταφεῖο τοῦ Ἀργοστολίου τῆς Κεφαλονίας, ἔχει χαραγμένο πάνω στὴν πλάκα τὸ ἐπίγραμμα :

“Τaken by a shark whistl bathing at Corfu on 19 July 1847 in the 19thn year of his age”.

……….Τὸ ποίημα μὲ τίτλο «Ὁ Πόρφυρας»*** τοῦ Σολωμοῦ, παρουσιάζει δυσκολίες ὡς πρὸς τὴν ἑρμηνεία του· μία προσέγγιση, ἑρμηνεύει τὴν πάλη τοῦ ἄγγλου στρατιώτη μὲ τὴν τερατώδη δύναμη τοῦ καρχαρία ὡς τὴ σχέση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς φύσης, τὸν ἀγῶνα τοῦ Καλοῦ καὶ τοῦ Κακοῦ, προβάλλοντας τὴν ἠθική καὶ πνευματικὴ νίκη τοῦ Καλοῦ, καθὼς ὁ νέος «….τὴ στιγμὴ ποὺ ἔνιωσε σὰν ἀστραπή νὰ τοῦ κομματιάζεται τὸ μπράτσο, ἄστραψε φῶς καὶ γνώρισε τὸν ἑαυτό του….»


Ὁ Πόρφυρας

 

«Κοντά ῾ναι τὸ χρυσόφτερο καὶ κατὰ δῶ γυρμένο,
π᾿ ἄφησε ξάφνου τὸ κλαδὶ γιὰ τοῦ γιαλοῦ τὴν πέτρα
κι ἐκεῖ γρικᾶ τῆς θάλασσας καὶ τ᾿ οὐρανοῦ τὰ κάλλη
κι ἐκεῖ τραβᾶ τὸν ἦχο του μ᾿ ὅλα τὰ μάγια πὄχει.

Γλυκά ῾δεσε τὴ θάλασσα καὶ τὴν ἐρμιὰ τοῦ βράχου
κι ἃ δὲν εἶν᾿ ὥρα γιὰ τ᾿ ἄστρι θὲ νὰ συρθεῖ καὶ νά ῾βγει.
(Χιλιάδες ἄστρα στὸ λουτρὸ μ᾿ ἐμὲ νὰ στείλ᾿ ἡ νύχτα !).

Πουλὶ πουλάκι ποὺ λαλεῖς μ᾿ ὅλα τὰ μάγια πὄχεις,
εὐτυχισμὸς ἂ δὲν εἶναι τὸ θαῦμα τῆς φωνῆς σου,
καλὸ δὲν ἄνθισε στὴ γῆ, στὸν οὐρανό, κανένα.
Δὲν τό ῾λπιζα νά ῾ν᾿ ἡ ζωὴ μέγα καλὸ καὶ πρῶτο !

Ἀλλ᾿ ἄχ, ἀλλ᾿ ἄχ, νὰ μπόρουνα σὰν ἀστραπὴ νὰ τρέξω,
ἀκόμ᾿, ἀφρέ μου, νὰ βαστᾶς καὶ νά ῾μαι γυρισμένος
μὲ δυὸ φιλιὰ τῆς μάνας μου, μὲ φούχτα γῆ τῆς γῆς μου!».
Κι ἡ φύσις ὅλη τοῦ γελᾶ καὶ γένεται δική του.

Ἐλπίδα, τὸν ἀγκάλιασες καὶ τοῦ κρυφομιλοῦσες
καὶ τοῦ σφιχτόδεσες τὸ νοῦ μ᾿ ὅλα τὰ μάγια πόχεις.
Νιὸς κόσμος ὄμορφος παντοῦ χαρᾶς καὶ καλοσύνης.Ἀλλ᾿ ἀπαντοῦν τὰ μάτια του τρανὸ θεριὸ πελάγου
κι ἀλιά, μακριά ῾ναι τὸ σπαθί, μακριά ῾ναι τὸ τουφέκι!
Κοντὰ ῾ν᾿ ἐκεῖ στὸ νιὸν ὀμπρὸς ὁ τίγρης τοῦ πελάγου·

ἀλλ᾿ ὅπως ἔσκισ᾿ εὔκολα βαθιὰ νερὰ κι ἐβγῆκε
κατὰ τὸν κάτασπρο λαιμὸ ποὺ λάμπει ὡσὰν τὸν κύκνο,
κατὰ τὸ στῆθος τὸ πλατὺ καὶ τὸ ξανθὸ κεφάλι,
ἔτσι κι ὁ νιὸς ἐλεύτερος, μ᾿ ὅλες τὲς δύναμές του,
τῆς φύσης ἀπὸ τσ᾿ ὄμορφες καὶ δυνατὲς ἀγκάλες,
ὁποῦ τὸν ἐγλυκόσφιγγε καὶ τοῦ γλυκομιλοῦσε,
εὐτὺς ἑνώνει στὸ λευκὸ γυμνὸ κορμὶ π᾿ ἀστράφτει,
τὴν τέχνη τοῦ κολυμπιστῆ καὶ τὴν ὁρμὴ τῆς μάχης.

Πρὶν πάψ᾿ ἡ μεγαλόψυχη πνοὴ χαρὰ γεμίζει:
Ἀστράψε φῶς κι ἐγνώρισεν ὁ νιὸς τὸν ἑαυτό του.

Ἀπομεινάρι θαυμαστὸ ἐρμιᾶς καὶ μεγαλείου,
ὄμορφε ξένε καὶ καλὲ καὶ στὸν ἀνθὸ τῆς νιότης,
ἄμε καὶ δέξου στὸ γιαλὸ τοῦ δυνατοῦ τὴν κλάψα.


***  Ὁ πόρφυρας εἶναι ἕνα εἶδος καρχαρία στὴν παλαιότερη κερκυραϊκὴ διάλεκτο.

——————————————————————

Πηγὲς τοῦ ἄρθρου :

Αφήστε μια απάντηση