,

,

Μὲ ἀφορμὴ τὴν δημοσιοποίηση στὶς 12 Αὐγούστου 2014 ἀπὸ τὴν ἀρχαιολόγο κυρία Περιστέρη τῆς ἀνακάλυψης ταφικοῦ μνημείου μεγάλων διαστάσεων στὴν Ἀμφίπολη Σερρῶν κατὰ τὴν ἀνασκαφὴ τοῦ περιβόλου τοῦ τύμβου Καστᾶ,  ἔγιναν πολλὲς ὑποθέσεις καὶ δημοσιεύσεις σχετικὰ μὲ τὴν ταυτότητα τοῦ νεκροῦ, ἀλλὰ τίποτα δὲν τεκμηριώνει ὅτι πρόκειται γιὰ τὸν τάφο τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου.

 Ὅπως ἔγραψε ὁ κύριος Βαλσαμίδης Ἐμμανουὴλ σὲ δημοσίευμά του στὰ «Μακεδονικὰ Νέα» τῆς Νάουσας στὶς 23 Νοεμβρίου τοῦ 2013, ὁ νεκρὸς τοῦ τύμβου μπορεῖ νὰ εἶναι ὁ ναύαρχος τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, Νέαρχος.

Ο ΝΕΚΡΟΣ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης

(…) Στὸ σημερινὸ σημείωμα ἐπιχειρείται νὰ στοιχειοθετηθῇ ἡ πρόβλεψη – ὑπόθεση γιὰ τὴν ταυτότητα τοῦ ἐπίσημου νεκροῦ τοῦ τάφου τῆς Ἀμφίπολης, τοῦ ὁποίου ἀνασκάπτεται ὁ περίβολος. Φιλόδοξο τὸ τόλμημά μου. Συζήτηση νὰ γίνεται. Μὲ ὄφελος, πάντως, τὴν ἀναψηλάφηση γεγονότων ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸ παρελθόν.

Πολὺς ὁ θόρυβος μὲ τὴν ἀνασκαφὴ τοῦ περιβόλου τοῦ μεγάλου μνημείου τῆς Ἀμφίπολης. Πηχυαίοι τίτλοι, βαρύγδουπα ρεπορτὰζ στὸ διαδίκτυο καὶ τὶς ἐφημερίδες, τὶς δικὲς μας καὶ τὶς ξένες, μᾶς πληροφορούσαν ὅτι βρέθηκε ὁ τάφος τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου στὴν Ἀμφίπολη! Πέρασε λίγος καιρός, ἔπεσαν οἱ τόνοι καὶ ἐπανήλθαμε στὰ ἴδια. Τὸ ὑπεύθυνο Ὑπουργεῖο μὲ ἀνακοίνωσή του, θεωρεῖ παρακινδυνευμένη «ὁποιαδήποτε ταύτιση μὲ ἱστορικὰ πρόσωπα» τοῦ νεκροῦ τοῦ τάφου «πρὶν προχωρήσει ἡ ἀνασκαφικὴ ἔρευνα». Στὴν ἴδια ἀνακοίνωση θεωρείται τὸ εὔρημα ἰδιαίτερα σημαντικό. Καὶ ἀπὸ τὰ ὅσα ἔχουν βρεθεῖ καὶ ταυτιστεῖ εἶναι ἐξαιρετικὰ σημαντικό. Βρίσκεται πρὸς τὸ τέλος ἡ ἀνασκαφὴ τοῦ περιβόλου. Σπουδαιότατο εὔρημα. 500 μέτρα περίβολος! Ἔχει ἐπιβεβαιωθεῖ ὅτι ὁ Λέων τῆς Ἀμφιπόλεως ἦταν «σῆμα» τοῦ ταφικοῦ μνημείου. Πολὺ ἐνδιαφέρουσα ταύτιση. Τὸ κεντρικὸ μνημεῖο εἶναι ταφικό. Ἡ τοπικὴ παράδοση λέγει ὅτι εἶναι «ὁ τάφος τοῦ μεγάλου βασιλιά».

Ἐξαιρετικῆς σημασίας γιὰ τὴν ἐποχὴ καὶ τὸν Ἀλέξανδρο εἶναι καὶ τὸ λιμάνι τῆς Ἀμφίπολης. Σὲ αὐτὸ τὸ λιμάνι δημιουργήθηκε καὶ ναυλοχοῦσε ὁ στόλος τοῦ Φιλίππου, μὲ εὐθύνη τοῦ Ἀνδροτίμου. Καὶ ὁ Ἀλέξανδρος, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Διόδωρος ὁ Σικελιώτης, γοητευμένος μὲ τὴν Ἀμφίπολη, σκόπευε νὰ φτιάξῃ ἔναν ναὸ γιὰ νὰ τιμήσῃ τὴν πόλη ἀπ’ ὅπου ἀπέπλευσε τὸ 334 π.Χ. γιὰ τὴν ἐκστρατεία στὴν Ἀσία.

Ὁ Ἀνδρότιμος εἶναι Κρητικὸς εὐπατρίδης, καταγόμενος ἀπὸ ναυτικὴ οἰκογένεια. Ἐγκαταστάθηκε στὴν Ἀμφίπολη τὸ 344 π.Χ. ἔγινε πολίτης της, συνδέθηκε μὲ τὸν Φίλιππο μὲ στενὴ φιλία, ἔγινε μέλος τῆς Αὐλῆς του καὶ βοήθησε τὰ μέγιστα στὴν ὀργάνωση τοῦ μακεδονικοῦ ναυτικοῦ. Ὁ Ἀνδρότιμος εἶχε ἕναν γιό, τὸν Νέαρχο, ἡλικίας 12 ἐτῶν. Ὁ Ἀλέξανδρος συνδέθηκε μὲ τὸ Κρητικόπουλο, ἔγιναν ἀχώριστοι φίλοι καὶ συνυπῆρξαν συμμαθητὲς στὴν Σχολὴ τοῦ Ἀριστοτέλους στὸ Νυμφαῖο τῆς Μίεζας.

Οἱ δυο φίλοι χωρίστηκαν ἀπὸ τὸν Φίλιππο, ποὺ θεώρησε τοὺς φίλους τοῦ Ἀλεξάνδρου συνένοχους στὴ στάση τοῦ γιοῦ του νὰ ἔχει ἀντίρρηση στὸ θέμα τοῦ γάμου του μὲ τὴν Κλεοπάτρα. Καὶ τοὺς ἐξόρισε ἀπὸ τὴ Μακεδονία μαζὶ μὲ τὶς οἰκογένειές τους. Τὸ 336 π.Χ. μὲ τὸ ποὺ ἀνέβηκε ὁ Ἀλέξανδρος στὸν θρόνο, ἀνακάλεσε τοὺς φίλους του ἀπὸ τὴν ἐξορία καὶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα ὁ Νέαρχος ἔχει ὑψηλὰ καθήκοντα. Συμμετέχει σὲ ὅλους ἐκείνους τοὺς ἀστραπιαίους πολέμους γιὰ τὴ στερέωση τοῦ κράτους καὶ κατέχει θέση εὐθύνης στὴν προετοιμασία τῆς ἐκστρατείας τῆς Ἀσίας, στὴν ὁποία ἀναδεικνύεται ἄξιος συμμαχητὴς τοῦ Ἀλεξάνδρου.

Ὁ Νέαρχος ἔχει ὡς ἀδύνατό του σημεῖο τὴν καταγωγὴ του. Δὲν εἶναι Μακεδῶν. Ὅμως, εἶναι ἰκανότατος στρατηγὸς καὶ ἔχει τὴν ἀμέριστη φιλία τοῦ Ἀλεξάνδρου μέχρι τέλους. Εἶναι γνωστὸς ὡς Ναύαρχος τοῦ Μακεδονικοῦ στόλου. Τὸν τίτλο τοῦ Ναυάρχου τὸν ὁφείλει στὴν ἀνάθεση σὲ αὐτόν ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο τῆς εὐθύνης τῆς μεγάλης ἐπιχείρησης τοῦ περίπλου. Τολμηρὴ ἐπιχείρηση. Τὴν ἔφερε σὲ πέρας. Ὁ Ἀρριανὸς στὴν Ἰνδική του (ΜΒ΄) γράφει: «Οὕτω μέν ἀπεσώθη Ἀλεξάνδρῳ, ἐκ τοῦ Ἰνδοῦ τῶν ἐκβολέων ὀρμηθεῖς ὁ στρατός».

Στὶς μεγαλοπρεπεῖς γαμήλιες τελετὲς στὰ Σοῦσα, ὁ Νέαρχος νυμφεύεται τὴν ἐγγονὴ τοῦ Ἀρτάβαζου,ἐγγονοῦ τοῦ Ἀρταξέρξη. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου ὁ Νέαρχος παραμένει κύριος τῆς Λυκίας καὶ Παμφυλίας. Στοὺς ἀγῶνες διαδοχῆς εἶναι μὲ τὸ μέρος τοῦ Ἀντιγόνου. Στὴν δίκη τοῦ Εὐμένη, υπερασπίζεται τον άτυχο στρατηγὸ χωρὶς ὅμως ἐπιτυχία. Δὲν φαίνεται νὰ ἔχει γιό ὁ Νέαρχος. Ἔχει λάβει ὅμως ὐπὸ τὴν προστασία του τὸν γιὸ τοῦ Ἀντιγόνου,τὸν γνωστὸ μας ἀπὸ τὴν Ἱστορία Δημήτριο τον Πολιορκητή. Τὸ τέλος τοῦ Νέαρχου εἶναι ἀδιευκρίνιστο. Ἀποσύρεται στὴν Ἀμφίπολη γιὰ νὰ γράψῃ τὰ ἀπομνημονεύματά του. Ἔργο του ὁ «Παράπλους», τοῦ ὁποίου σώζονται ἀποσπάσματα. Πιθανολογείται ὅμως παρὰ ταῦτα, ὅτι φονεύθηκε στὴν σύγκρουση τῆς Ἰψοῦ, τὸ θέρος τοῦ 301, ὅπου οἱ ἑνωμένοι στρατοὶ τῶν: Πτολεμαίου, Λυσιμάχου, Σελεύκου καὶ Κασσάνδρου, κατανίκησαν τὸν στρατό τοῦ Ἀντιγόνου, ποὺ σκοτώθηκε στὴ μάχη.

Θύελλα πολέμου ἡ περίοδος αὐτὴ τῶν διαδόχων τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου δημιουργεῖ ἀναστατώσεις, ἀφήνει ἱστορικὰ κενά. Ὁ στεφανωμένος ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου Νέαρχος, ποῦ ἐτάφη; Ἦταν ἀπὸ τοὺς ἐνδοξότερους στρατηγοὺς τοῦ Ἀλεξάνδρου,πλουσιότατος. Ὑπομονή. Σὲ λίγο θὰ γνωρίζουμε ἄν ἐτάφη ἤ ὄχι στὴν ἀγαπημένη του Ἀμφίπολη. Μέχρι τότε εὔχομαι τὰ μέτρα φύλαξης τοῦ τάφου νὰ εἶναι αὐξημένα καὶ νὰ εἲναι ὁ τάφος ασύλητος. Οἱ ἀρχαιοκάπηλοι καραδοκοῦν. Ἄλλοι τάφοι ἔχουν συληθεῖ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα καὶ ἄλλοι στὶς μέρες μας. Προσοχή!