΄,,, 

Ἄγνωστα ἱστορικά συμβάντα γιὰ τὴ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ἀπό τὸ ἀνέκδοτο βιβλίο τοῦ Ἀγωνιστή τῆς Ἐθνικῆς Ἀντίστασης ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ.

, 

Ἄγνωστες λεπτομέρειες γιὰ τὴ μάχη στὸ ΤΡΑΧΗΛΙ

 

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΤΡΑΧΗΛΙ ΤΟΥ ΨΕΙΛΟΡΙΤΗ (15-8-1943)

……….Πρὶν ξημερώσῃ εἶχε ἔλθει εἰς τὸ λιμέρι μας ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς Βροντησίου καὶ ἐλειτούργησε καὶ ἐκοινωνήσαμε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων. Ὅταν ξημέρωσε καὶ ὁ ἡγούμενος ἔφυγε πρὸς τὴν Μονὴν Βροντησίου, καθήσαμε καὶ ἀρχίσαμε τὸ φαγοπότι μὲ τραγούδια καὶ εὐχές γιὰ τὴ λευτεριᾶ μας. Κατὰ τὶς 10 π.μ οἱ σκοποὶ μας, ἀντελήφθησαν εἰς τὰς κορυφογραμμᾶς γύρω ἀπό τὸ λημέρι, Γερμανούς.

……….Ἐδῶ θέλω νὰ προσθέσω ὅτι πρὸ ὁλίγων ἡμερῶν ὁ Καπετὰν Πετρακογιώργης μὲ τὰ παλληκάρια του, ἐμπόδισε τὴν ζωοκλοπὴ ποιμνίων ὑπό ζωοκλεπτῶν καταγομένων ἐκ τῶν Ἀνωγείων, ὀνόματι Κλαρατζάνιδες. Φῆμαι ὑπῆρχαν ὅτι πιθανὸν οἱ ζωοκλέφτες ἐκδικούμενοι διὰ τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς ζωοκλοπῆς ὑπό τοῦ Καπετὰν Πετρακογιώργη, ἐπρόδωσαν εἰς τοὺς γερμανοὺς τὴν θέσιν ποὺ εἶχε ὁ Πετρακογιώργης μὲ τὰ παλληκάρια του, τὸ λημέρι του.

……….Διὰ νὰ ἀποφύγουμε τὴν μάχη μὲ τοὺς γερμανούς, φοβούμενοι ὅτι τοῦτοι θὰ προέβαινον εἰς ἀντίποινα, καίοντες τὰ γύρω χωριὰ Βορίζια, Καμᾶρες ἀπεφασίσαμε νὰ διασπάσωμε τὸν κλοιὸ χωρὶς νὰ γίνωμε ἀντιληπτοί καὶ νὰ στήσωμε ἐνέδρας εἰς πλέον ἀπομεμακρυσμένα σημεῖα μακριὰ ἀπό τὰ ἀνωτέρω χωριά.

……….Ἀφοῦ ἐκρύψαμε σὲ κατάλληλο μέρος τὰ μαγειρικὰ μας σκεύη καὶ τρόφιμα, προχωρήσαμε μὲ καταλλήλους προφυλάξεις καὶ ἐφθάσαμε εἰς τὴν θέσιν ΤΡΟΧΑΛΙ μεταξὺ τοῦ χωριοῦ Βορίζια καὶ τῆς Μονῆς Βροντησίου. Τὸ σημεῖο ἐκεῖνο εὐρίσκετο εἰς τὸ χεῖλος μιᾶς χαράδρας εἰς τὸ ὁποῖο ὑπῆρχε ἕνα ξέφωτο περίπου 80 μέτρων καὶ πλάτους 30 μέτρων. Προχωρῶντας πρὸς τὸ σημεῖο ἐκεῖνο διὰ μέσου πυκνοῦ δάσους, διέβημεν μία χαράδρα καὶ ἐφθάσαμεν εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ξέφωτος αὐτοῦ.

……….Ἐμπροσθοφυλακή ἦτο ὁ Γ.Μπήλιος μὲ τὸ ὁπλοπολυβόλο Μπρὲντ, ὁ προμηθευτὴς του καὶ ἄλλοι ἀντάρτες καὶ σὲ μικρὴ ἀπόσταση ἀκολουθούσαμε οἱ ἄλλοι ἕτοιμοι γιὰ μάχη. Μόλις ὁ ὁπλοπολυβολητής Γ.Μπήλιος ἐπρόλαβε εἰς τὸ ξέφωτο, ἀντελήφθη ὅτι γύρω μας ἦσαν πολυάριθμοι γερμανοὶ οἱ ὁποῖοι δὲν μᾶς εἶχαν ἀντιληφθῇ. Ὁ ἔμπειρος πολεμιστὴς τοῦ Ἀλβανικοῦ μετώπου Γ. Μπήλιος ὄρθιος μὲ τὸ ὁπλοπολυβόλο στὸ χέρι ἄρχισε νὰ βάλῃ ἐναντίον τῶν γερμανῶν οἱ ὁποῖοι αἰφνιδιασθέντες τὰ ἔχασαν κυριολεκτικὰ καὶ ἔτσι μᾶς ἔδωσαν τὸν καιρὸ νὰ λάβωμε θέσεις μάχης δι’ ἀγῶνα ἐκ τοῦ συστάδην. Οἱ γερμανοὶ ἀφοῦ συνῆλθαν ἀπό τὴν ἀναπάντεχο μας ἐπίθεση, ἄρχισαν νὰ βάλλουν βροχὴ σφαιρῶν ἐναντίον μας. Ταμπουρωμένοι ὅλοι πίσω ἀπό βράχους καὶ πελώριους πρίνους, πολεμούσαμε μὲ λύσσα.

……….Ἡ δειλία, ὁ φόβος γιὰ μᾶς ἐκείνη τὴν ὥρα ἦτο ἀνύπαρκτος καὶ τὸ θάρρος κι ἡ ἀντρειωσύνη ἐγιγαντώνετο εἰς τὰ στήθη μας.

……….Αἱ διαταγαὶ τοῦ ἀρχηγοῦ μας ὁ ὁποῖος ἐπολέμα ὄρθιος σὰν πελώριος τίγρης, ἐκτελοῦντο ἀπ’ ὅλους μας. Τὴν ὥρα ἐκείνη βλέπω μπροστὰ μου πεσμένο τὸν Νῖκο Σαρτζετάκη ἀπό τὸ χωριὸ Κρύα Βρύση, Ἁγ. Βασιλείου. Νομίζοντας ὅτι πίνει νερὸ, τοῦ φωνάζω, : «Νῖκο σήκω ἐπάνω γρήγορα». Δὲν μοῦ ἀπάντησε ὅμως ὁπότε τὸν γυρίζω ἀνάσκελα καὶ βλέπω ὅτι τὸν εἶχε κτυπήσει μία σφαίρα στὸ μέτωπο καὶ ἦταν νεκρός. Γυρεύοντας νὰ ἐκδικηθῶ τὸ θάνατο τοῦ φίλου μου καὶ συναγωνιστοῦ μου, βλέπω μπροστὰ μου σὲ ἀπόσταση 30 μέτρων νὰ κινεῖται ἡ κάνη ἑνός γερμανικοῦ πολυβόλου καὶ νὰ στρέφεται ἐναντίον μας μέσα σὲ μία μάνδρα. Ἀστραπιαίως ἀποκοχλιώνω μία χειροβομβίδα καὶ ἐξφενδονίζω μὲ ὅλη μου τὴ δύναμη πρὸς τὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Ἡ ἔκρηξις τῆς χειροβομβίδος δημιουργεῖ ἕνα ὑπόκωφο κρότο καὶ δίπλα μου ἐκτινάσεται ἕνα γερμανικὸ κράνος.

……….Ἀποτέλεσμα τῆς ἐκρήξεως ἦτο ὁ φόνος τῶν γερμανῶν ποὺ εὐρίσκοντο μέσα στὴν μάνδρα καὶ ἦσαν ἕτοιμοι νὰ βάλλουν ἐναντίον μας. Ἡ ἐνέργειά μου αὐτή ἦτο σωτήριος γιὰ τοὺς συναδέλφους μου καὶ ἑμοῦ οἱ ὁποῖοι ἀσφαλῶς θὰ ἐφονεύοντο μὲ τὰς πρώτας ριπᾶς τοῦ γερμανικοῦ πολυβόλου. Προχωροῦντες καὶ ἐξουδετερώνοντες τοὺς γερμανοὺς εἰς τὸ σημεῖον αὐτό εἴχαμε μεθύσει ἀπό τὰ πυρᾶ καὶ τὶς βροντὲς τῆς μάχης καὶ κάθε σφαῖρα μας, κτυποῦσε στὸ ψαχνὸ ἀλύπητα τοὺς ἐχθρούς μας. Πρὸς ἕνα σημεῖο ἐμάχετο ὁ Γ.Μπήλιος· μὲ τὸ ὀπλοπολυβόλο του θέριζε κυριολεκτικὰ κάθε γερμανὸ ποὺ σήκωνε τὸ κεφάλι του πίσω ἀπό τοὺς βράχους.

……….Ἐκεῖθεν προχωροῦντες πρὸς καλυτέραν θέσιν, σκοτώνεται ὁ προμηθευτής, ἕνα ἐξαιρετικό παλληκάρι γεμᾶτο ζωντάνια κι ἀγάπη πρὸς τὴν Πατρίδα. Πάντα ἐμπρός πολεμοῦσε καὶ ἐκινεῖτο σὰν αἴλουρος ὁ Γ.Μαχρῆς, ἕνας ἀτρόμητος λεβέντης, ψύχραιμος καὶ ἀποφασιστικός στὴ μάχη καὶ μὲ τὰ εὔστοχα πυρᾶ του ἀπεδεκάτιζε τοὺς γερμανοὺς ὀπαδούς τοῦ Χίτλερ. Δίπλα του πολεμοῦσε ὁ γιγαντόσωμος Τσιλικοδιονύσης, ἀπό τὸ χωριὸ Βορίζια, ὄρθιος καὶ ἐπιτίθετο πρὸς τὸν ἐχθρό· πιὸ πέρα πολεμοῦσε ὁ Κ.Κατσαντώνης ἕνας πανύψηλος λεβέντης ὁ ὁποῖος μὲ τὴν σκοπευτικὴ του ἰκανότητα, ἔστελνε μὲ κάθε σφαίρα καὶ ἕνα γερμανὸ στὸ θάνατο.

……….Τὴν παλληκαριὰ του ὁ Τσιλικοδιονύσης τὴν πλήρωσε μὲ τὴ ζωή του. Ἐχθρική σφαίρα, τὸν βρῆκε στὸ δεξὶ χέρι καὶ τοῦ ἔκοψε τὴν κεντρικὴ ἀρτηρία, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πεθάνῃ ἀπό ἀκατάσχετη αἱμορραγία, πρὶν προλάβωμε νὰ τοῦ παράσχωμεν τὴν ἐλάχιστη βοήθεια.

……….Σὲ μία στιγμὴ, βλέπω τὸν Καπετὰν Πετρακογιώργη νὰ πολεμᾶ τελείως ὄρθιος καὶ ἀκάλυπτος ἐνῶ χιλιάδες σφαῖρες ἐσφύριζαν γύρω του. Ἀπό ἐκεῖ μὲ βλέπει ταμπουριασμένο σ’ ἕνα βράχο νὰ πυροβολῷ μὲ τὸ γερμανικὸ ταχυβόλο καὶ νομίζοντάς με γιὰ γερμανὸ, στρέφει τὸ ὅπλο ἐναντίον μου. Τὸν ἀντιλαμβάνομαι ὅμως καὶ τοῦ φωνάζω:

• Μὴ καπετάνιο!, ἐγώ εἶμαι.

 

• Μωρὲ Γιῶργο, μοῦ λέει, σὲ πέρασα γιὰ Γερμανὸ καὶ παραλίγο νὰ σὲ σκοτώσω.

……….Τὴν στιγμὴ αὐτή, δέχεται τὸ ταχυβόλο μου μία ριπὴ καθὼς τὸ κρατοῦσα καὶ ἀχρηστεύεται, μένοντας μόνο μὲ τὸ πιστόλι, μία χειροβομβίδα καὶ ἀρκετές σφαῖρες. Δίπλα ἀπό μένα πολεμοῦσε ὁ Καπετὰν Μανουσωμανώλης ἕνας παλιὸς Μακεδονομᾶχος γεμᾶτος λεβεντιὰ καὶ παλληκαροσύνη, ὁ ὁποῖος τραυματίστηκε στὴν ὠμοπλάτη ἀπό τὰ πυρὰ ἐχθροῦ μὲ διαμπερὲς τραῦμα. Ἄν καὶ τραυματίας δὲν λυγίζει καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ πολεμᾶ ὄρθιος.

……….Πιὸ πέρα ὁ Γ.Μπαλάσκας, ἄριστος σκοπευτὴς καὶ πολεμιστὴς τοῦ Ἀλβανικοῦ μετώπου, ἐκπαιδευθεῖς εἰς τὴν Μ.Ἀνατολήν ὡς σαμποτὲρ, βλέπει τὸν γερμανὸ ποὺ εἶχε τραυματίσει τὸν Μανουσομανώλη, τὸν πυροβολεῖ ἀμέσως καὶ τὸν σκοτώνει.

……….Κοντὰ στὸν Καπετὰν Πετρακογιώργη, εὐρίσκετο καὶ πολεμοῦσε μὲ ἀφάνταστη ἀνδρεία ὁ Σκουρομανώλης, ἕνας ἐπίλεκτος ἀγωνιστής. Ὁ Ἡλιαντώνης, ὁ Ἡλιογιώργης καὶ ὁ Πολιὸς, ὅλοι μαζὶ κατορθώσαμε καὶ ἐξουδετερώσαμε ὅλους τοὺς γερμανοὺς ἀπό τὴν δυτικὴ πλευρὰ τοῦ πεδίου τῆς μάχης. Τὴν τελευταῖα στιγμὴ σκοτώνεται καὶ ὁ Χ.Κατσούγκρης ἀπό τὴ Λοχριᾶ Ρεθύμνης, ποὺ ἄν καὶ τραυματισμένος ἀπό τὴ μάχη προηγούμενων ἡμερῶν μὲ τοὺς γερμανοὺς, πολεμοῦσε ανδρεῖα.

……….Κατὰ τὸ ἀπόγευμα ποὺ εἶχαμε ἐξουδετερώσει τοὺς Γερμανοὺς ἀπό τὴν δυτικὴ πλευρὰ τοῦ πεδίου τῆς μάχης καὶ σκορπισμένοι σὲ διάφορα σημεῖα, ἀρχίσαμε τὴν ὑποχώρηση διότι ἀντελήφθημεν καινούριες δυνάμεις τοῦ ἐχθροῦ, νὰ κατευθύνονται πρὸς τὸ μέρος μας.

……….Κατὰ τὴν ὑποχώρησιν, σκοτώνεται ὁ Ἡλιογιώργης ἀπό πυρᾶ νεοαφιχθέντων δυνάμεων τοῦ ἐχθροῦ, καὶ λίγο πιὸ κάτω ο Γ.Πολιουδάκης. Στὸ πεδίο τῆς μάχης ἀφήσαμε πολυαρίθμους νεκρούς και τραυματίες γερμανούς. Μέσα στὴν ἀντάρα τῆς μάχης εἶχαμε χάσει τὸν ἀρχηγό καὶ πολλοὺς ἀπό τοὺς συναδέλφους μας νομίζοντες ὅτι εἴχαν διαφύγει πρὸς τὴν δυτικὴ πλευρᾶ.

……….Ἐγώ, ὁ Μανουσομανώλης, ὁ Ἡλιαντώνης, ὁ Ἀν.Σαριδάκης καὶ ὁ Κατσαντώνης, καλύπτοντας ὁ ἕνας τὸν ἄλλον ἀπό τὰ πυρᾶ τῶν γερμανῶν, κατορθώσαμε νὰ διασπάσουμε τὸν κλοιὸ τῶν γερμανῶν καὶ μὲ πορεία πολλῶν ὡρῶν, φθάσαμε στὸ χωριὸ Σκορδοῦλα καὶ πήγαμε σὲ συγγενικὸ σπίτι τοῦ Γ.Μπαχρῆ καὶ τοῦ Κ.Κατσαντώνη ὁ ὁποῖος ἔφθασε ἀργότερον καὶ μᾶς διηγήθη τὸ φόνο τοῦ Χαραλαμπάκη καὶ πῶς ὁ ἴδιος γιὰ νὰ γλυτώσῃ ἀπό τὶς χιλιάδες σφαῖρες ποὺ ἔπεφταν γύρω του, ἔκανε διάφορους ἐλιγμούς καὶ ἄλματα καὶ ἐκράτησε τὴν ψυχραιμία του. Ἦτο γεννημένος σὲ ἕνα ὀρεινό χωριὸ τοῦ Ἀμαρίου στὸ Ἄνω Μέρος καὶ ἀπό μικρὸ παιδὶ ζοῦσε στὰ βουνὰ καὶ στὰ λαγκάδια τοῦ χωριοῦ του σὰν βοσκὸς, καὶ περπατοῦσε σὰν σταυραητὸς καὶ ἡ λεβεντιὰ του ξεχώριζε ἀπό μακρυὰ.

……….Στὸ σπίτι ποὺ μείναμε, διηγηθήκαμε τὰ καθέκαστα τῆς μάχης καὶ τὸν φόβον ὅτι ὁ Καπετὰν Πετρακογιώργης μὲ τοὺς ὑπολοίπους ἀγνοουμένους ἴσως εἶχον φονευθεῖ. Τὴν ἐπομένη φύγαμε ὁ Μπαχρῆς, ὁ Κατσαντώνης κι ἐγώ καὶ πήγαμε στὸ χωριὸ Γουργούθους τῆς ἐπαρχίας Ἀμαρίου.

……….Ἐκεῖ συναντήσαμε τὸν σύνδεσμο Β.Καλουπάκη εἰς τὸν ὁποῖον διηγηθήκαμε τὰ σχετικὰ μὲ τὴν μάχη, ἀφοῦ προηγουμένως εἴχαμε εἰδοποιήσει τοὺς ἀγγελιοφόρους τῶν πέριξ χωριῶν νὰ μᾶς γνωρίσουν ἀμέσως τὴν τυχόν ἐμφάνισην τοῦ Καπετὰν Πετρακογιώργη καὶ τῶν λοιπῶν ἀγνοουμένων.

……….Τὴν ἐπομένη ἐγώ μὲ τὸν Β.Καλουπάκη, φύγαμε ἀπό τοὺς Γουργούθους καὶ φθάσαμε στὴν ἱερά Μονὴν Ἀρκαδίου ὅπου συναντηθήκαμε μὲ τὸν ἡγούμενο Πάτερ Διονύσιο. Τὴν ἴδια μέρα μετέβην εἰς τὸ χωριὸ μου Κυριάννα καὶ διηγήθηκα εὶς τοὺς δικοὺς μου τὴν συμπλοκὴν μὲ τοὺς γερμανοὺς καὶ τὴν ἀνέλπιστον σωτηρίαν μου.

……….Σὲ μερικὲς μέρες κατέφθασε στὸ χωριὸ μου ἀγγελιαφόρος καὶ μὲ εἰδοποίησε νὰ πάω ἀμέσως στὸ Ἀρκάδι. Ἀνεχώρησα ἀμέσως καὶ ἔφθασα εἰς τὸ κελὶ τοῦ Πάτερ Διονύσιου καὶ βλέπω τὸν Σκουρομανώλη ἕνα ἀπό τοὺς ἀγνοουμένους τῆς μάχης τοῦ Τραχηλίου. Μὲ δάκρυα στὰ μάτια ἀγκαλιαζόμαστε καὶ μοῦ ἐξήγησε ὅτι ὁ Καπετὰν Πετρακογιώργης εὐρίσκεται πλησίον τῆς Μονῆς μὲ τὸν Μπαλάσκα καὶ τὸν Μανουσομανώλη, Ψαρογιώργη καὶ Ψαροκῶστα καὶ Μπήλιο.

……….Φύγαμε ἀμέσως γιὰ τὸ λημέρι ποὺ εὑρίσκετο πιὸ πάνω ἀπό τὸ Ἀρκάδι στὴ θέση Δρυγειὲς. Ἐκεῖ ὁ Πετρακογιώργης μᾶς διηγήθηκε ὅτι κι αὐτός ὡς ἐκ θαύματος καὶ πολεμῶντας ἔφθασε ὡς τὸ χεῖλος τῆς χαράδρας καὶ ἐκεῖ ὅλοι ἐπερίμεναν τοὺς γερμανοὺς μὲ τὸ χέρι στὴ σκανδάλη ὥστε εἰς περίπτωσιν ποὺ ἐγίνοντο ἀντιληπτοί ἀπό αὐτούς, νὰ πληρώσουν ἀκριβά τὸ τομάρι τους. Οἱ γερμανοὶ φοβούμενοι νέα ξαφνικὴ ἐπίθεσή μας και διότι ἄρχισε νὰ νυχτώνῃ, απεσύρθησαν τοῦ πεδίου τῆς μάχης καὶ ἐτσι μᾶς ἐδόθη ἡ εὐκαιρία νὰ ἀναχωρήσωμε πρὸς τὴν ἀνατολική πλευρὰ τοῦ Ψειλορίτη καὶ ἐκεῖθεν προχωροῦντες, ἐφθάσαμεν εἰς τὸ ὀροπέδιον Ἴδα καὶ ἐν συνεχεῖα εἰς τὸ ὑψηλότερον σημεῖον, ὀνομαζόμενον ΚΟΛΙΤΑ.

……….Εἰς τὴν θέσιν αὐτήν διανυκτερεύσαμεν καὶ τὴν ἐπομένη ἀφοῦ περάσαμε διάφορα δύσκολα περάσματα, φθάσαμε στὴ θέση Ἀραβᾶνες καὶ κατόπιν πλησίον τῆς Μονῆς Ἀρκαδίου ὅπου ὁ ἡγούμενος καὶ οἱ καλόγεροι, μᾶς περιποιήθηκαν καὶ μᾶς ἐφοδίασαν μὲ τὰ πάντα. Τὴν ἐπομένη τῆς μάχης οἱ γερμανοὶ ἐπίταξαν ἀπό τὰ γύρω χωριὰ ἡμίονους καὶ ἐφόρτωσαν νεκροὺς καὶ τραυματίες γιὰ νὰ τοὺς μεταφέρουν εἰς τὸ χωριὸ Τυμπάκι πρὸς ἐνταφιασμόν καὶ περίθαλψιν.

---

 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΡΑΧΗΛΙΟΥ

• ΝΕΚΡΟΙ:

ΓΕΡΜΑΝΟΙ: Δὲν καταμετρήθηκαν ἐπακριβῶς ἀλλά ὑπολογίζονται περίπου ἑκατόν.

ΕΛΛΗΝΕΣ: Ν.Σαρτζετάκης, Δ.Φραγκιαδάκης, Χ.Χαραλαμπάκης, Γ.Ἡλιογιώργης, Γ.Πολιουδάκης, Κ.Ἀποστολάκης, Ἀλεξ.Ἀνυφαντάκης, Γ.Κρυοβρυσαμάκης, Γ.Κατσουγιώργης, Π.Λιανουδάκης.

Οὔτοι παρελήφθησαν καὶ ἐνταφιάσθηκαν ὑπό τῶν συγγενῶν των.

• ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ:

ΕΛΛΗΝΕΣ: Μόνον ὁ Καπετὰν Μανουσομανώλης.

ΓΕΡΜΑΝΟΙ: 150

---

……….Ἐκ τῆς μάχης ταύτης ἀπεδείχθη ὅτι οἱ γερμανοὶ χωρὶς τὰ ἄρματα, τὰ ἀεροπλάνα, τὰ κανόνια, δὲν ἦσαν ἀκαταμάχητοι ἀγωνιστές. Ἡ γερμανικὴ Διοίκηση Ἡρακλείου, ἐθαύμασε τὸν ἡρωισμό καὶ ἐξεπλάγη πῶς ὁ Καπετὰν Πετρακογιώργης μὲ τοὺς συμπολεμιστὲς του, κατόρθωσαν νὰ διαφύγουν ἀπό τὸν κλοιὸ καὶ νὰ σωθοῦν καθ’ ὅσον εἶχον περικυκλωθεῖ ἀπό παντοῦ καὶ δὲν ἔπρεπε νὰ μείνῃ οὐδεὶς ζωντανὸς. Μόνον εἰς θαῦμα δύναται νὰ ἀποδοθῇ καὶ τὰ θαύματα γίνονται μὲ τὴν πίστην, τὴν τόλμην καὶ τὴν θέληση.

……….Ἀργότερον, Ἄγγλοι ἀξιωματικοί, ἐπεσκεύθησαν τὸ πεδίον τῆς μάχης εἰς τὸ Τραχήλι καὶ ἐθαύμασαν τὸ πῶς κατορθώσαμε νὰ ἐξουδετερώσουμε τοὺς Γερμανοὺς ποὺ εἴμεθα ἀπό παντοῦ περικυκλωμένοι, ἀκάλυπτοι καὶ μὲ ἐλάχιστα πυρομαχικὰ καὶ ἐφόδια.

……….Ὁ Ἄγγλος συνταγματάρχης ΤΟΜ, τὸ ὀνόμασε τὸ μέρος αὐτό ΜΙΚΡΕΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ καὶ ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Καπετὰν Πετρακογιώργη καὶ σὲ μᾶς, μὲ φωνὴ τρέμουσα ἀπό συγκίνηση εἶπε:

 ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΗ ΑΛΛΙΩΣ ΔΙΟΤΙ ΕΙΣΘΕ ΕΛΛΗΝΕΣ.

---

• Πηγή τὸ ἱστολόγιο : http://www.kairatos.com.gr/

• Ἐπιμέλεια κειμένου:   Ἑλληνικό Ἡμερολόγιο

.

πηγή ὀπτικοακουστικοῦ : http://www.youtube.com/user/BORIZA1

……….Λίγες μέρες μετὰ (27/8), τὴν φονικὴ μάχη στὸ Τραχήλι, οἱ Γερμανοὶ θεώρησαν ὑπεύθυνο τὸ χωριό  Βορίζια γιὰ τὰ ὅσα εἶχαν πάθει. Τὸ χωριὸ μεταξὺ 26 καὶ 27 Αὐγούστου, πυρπολήθηκε ἀπὸ πεζοπόρο τμῆμα καὶ  ἀφοῦ βομβαρδίστηκε μὲ 21 βόμβες μεγάλης ἰσχύος, ἰσοπεδώθηκε. Τὰ Βορίζα, ἐκτὸς τῆς ἰσοπέδωσης, πλήρωσαν τὸ τίμημα μὲ 15 νεκρούς.  Μετὰ τὴν πυρπόληση τοῦ χωριοῦ, οἱ Βοριζανοί διασκορπίστηκαν πρόσφυγες σὲ ἄλλα χωριὰ τοῦ νομοῦ Ἡρακλείου. Μετὰ τὴν λήξη τοῦ πολέμου, οἱ ἐπιζήσαντες ξανάχτισαν τὰ σπίτια τους πάνω στὶς στάχτες.

Θύματα:

1. Χρῆστος Δ. Καργάκης – Ἐκτελέστηκε στὶς Μοῖρες 4/7/1943
2. Νικόλαος Ι. Φαραγκουλιτάκης – Ἐκτελέστηκε στὶς Μοῖρες 4/7/1943
3. Εὐστάθιος Ζ. Καμπουράκης – Ἐκτελέστηκε 27/8/1943
4. Βασίλειος Στ. Ζαχαριουδάκης – Ἐκτελέστηκε 27/8/1943
5. Γεώργιος Κ. Καργάκης – Ἐκτελέστηκε 27/8/1943
6. Ἐλένη Ν. Ἀνδρουλάκη – Ἐκτελέστηκε 28/8/1943
7. Εὐστάθιος Ζαχ. Ζαχαριουδάκης – Ἐκτελέστηκε 28/8/1943
8. Θεοχάρης Ἐμμανουήλ Καργάκης – Ἐκτελέστηκε 2/1/1943
9. Χρόνης Ν. Μακριδάκης – Ἐκτελέστηκε 6/9/1943
10. Ἐμμανουήλ Ἀβραᾶμ Βεϊσάκης – Ἐξαφανίστηκε 14/9/1943
11. Στυλιανὸς Δρακ. Βεϊσάκης – Ἐξαφανίστηκε 14/10/1943
12. Ἀριστείδης Φαν. Σαλούστρος – Ἐκτελέστηκε 14/10/1943
13. Χαράλαμπος Θεοδ. Χαραλαμπάκης – Ἐξαφανίστηκε 14/10/1943
14. Φραγκιαδάκης Διονύσης ἀπὸ τὰ Βορίζια..