,
,
……….Στὶς 10 Δεκεμβρίου 1957, ἀπεβίωσε ὁ Ναπολέων Ζέρβας, ὁ ἰθύνων νοῦς τοῦ ΕΔΕΣ, τοῦ ὁποίου ἡ ἐποποιία τὴν περίοδο 1942-1944, ἦταν τὸ ἀπόγειο τῆς προσωπικῆς του δόξας. Ἡ συμμετοχὴ τοῦ ΕΔΕΣ στὶς παραπλανητικὲς ἐπιχειρήσεις μὲ τὴν κωδικὴ ὀνομασία «animals” καὶ οἱ ἐπιθετικὲς του ἐνέργειες κατὰ πολὺ μεγαλύτερων δυνάμεων τοῦ ἐχθροῦ, μαζὺ μὲ τὶς δολιοφθορὲς στὴν περιοχὴ τῆς Ἠπείρου καὶ τοῦ Ἀγρινίου, πρόσφεραν μεγάλες ὑπηρεσίες στὴν Συμμαχικὴ Ἀποστολή.
……….Τὸ ξέσπασμα τοῦ «ἐμφυλίου» τὸ 1943, καὶ οἱ ταυτόχρονες ἐπιθέσεις ποὺ δεχόταν ἀπὸ τὸν ΕΛΑΣ καὶ ἀπὸ τὰ κατοχικὰ στρατεύματα σὲ συνεργασία μὲ τοὺς ἀλβανοτσάμηδες, λίγο ἔλειψαν νὰ διαλύσουν τὸν ΕΔΕΣ. Παρ’ ὅλη ὅμως τὴν ἐπίθεση ποὺ δέχθηκε, οἱ μάχες του κατὰ τῶν ἀλβανοτσάμηδων θὰ γλυτώσουν τὴν Ἤπειρο καὶ τοὺς κατοίκους της ἀπὸ τὰ ἐγκληματικὰ τους νύχια. Μὲ τὴν λήξη τοῦ πολέμου, ὁ Ναπολέων Ζέρβας ἀσχολήθηκε μὲ τὴν πολιτική, ἱδρύοντας τὸ Ἐθνικό Κόμμα Ἑλλάδος (ΕΚΕ).
……….Ἡ καταγωγὴ τοῦ Ναπολέοντα Ζέρβα ἦταν ἀπὸ τὸ Σούλι καὶ ἡ οἰκογένειά του πρωτοστάτησε στοὺς ἀγῶνες του καὶ γενικότερα στὴν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Ὁ πατέρας του τὸ 1897 εἶχε λάβει μέρος στὸν ἀπελευθερωτικὸ ἀγῶνα τῆς Κρήτης. Ὁ ἴδιος ἔλαβε μέρος στοὺς Βαλκανικοὺς πολέμους, ὅπου καὶ τραυματίστηκε στὴν μάχη τοῦ Κικλίς. Στὸν Α΄ παγκόσμιο πόλεμο διακρίθηκε στὶς μάχες τοῦ Μακεδονικοῦ Μετώπου· ὅσες προαγωγὲς ἔλαβε, ἦταν «ἐπ’ ἀνδραγαθίᾳ».
……….Φανατικὸς βενιζελικός, συμμετεῖχε στὸ πραξικόπημα τοῦ 1916, καὶ μετέπειτα ἀνῆκε στοὺς ἀξιωματικοὺς ποὺ στὴν Μικρασιατικὴ Ἐκστρατεία, μετὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄, ἀρνήθηκαν νὰ τεθοῦν ὑπὸ τὶς διαταγὲς τῆς νέας στρατιωτικῆς ἡγεσίας, ἱδρύοντας στὴν Κωνσταντινούπολη τὴν «Ἐθνικὴ Ἄμυνα Κωνσταντινουπόλεως». Ἐπιστρέφοντας στὴν Ἑλλάδα μετὰ τὸ πραξικόπημα τῶν Πλαστήρα, Γονατᾶ, Φωκᾶ, κατατάχθηκε στὸ στράτευμα μὲ τὸν βαθμὸ τοῦ Ταγματάρχη.
……….Συμμετεῖχε στὴν ἀνατροπὴ τῆς δικτατορίας Θ.Παγκάλου, ἡ ἄρνησή του ὅμως νὰ διαλύσῃ τὰ Τάγματα κατόπιν τῆς διαταγῆς τοῦ πρωθυπουργοῦ Κονδύλη, τὸν ὁδήγησε στὸ Στρατοδικεῖο, ὅπου καὶ καταδικάστηκε σὲ ἰσόβια. Ἀμνηστεύθηκε ἀπὸ τὴν κυβέρνηση Βενιζέλου, γιὰ νὰ λάβῃ μέρος λίγα χρόνια μετά, τὸ 1935, στὸ νέο βενιζελικὸ πραξικόπημα ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ Ν. Πλαστήρα.
……….Ἡ ἀνάθεση τῆς κυβερνήσεως ἀπὸ τὸν Γεώργιο Β΄ στὸν Ἰωάννη Μεταξᾶ, τὸν βρῆκε ἀντίθετο, καὶ ταγμένο στὴν ἀνατροπή τοῦ καθεστῶτος τῆς 4ης Αὐγούστου. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν μὲ τὴν ἐπίθεση τῶν Ἰταλῶν ζήτησε νὰ ἐπιστρέψῃ στὸ στράτευμα, ἡ αἴτησή του ἀπορρίφθηκε. Μὲ τὴν κατάρρευση τοῦ μετώπου καὶ τὴν γερμανικὴ εἰσβολή, ἔθεσε πλέον ὡς στόχο τὴν ὀργάνωση ἀντίστασης κατὰ τῶν κατοχικῶν στρατευμάτων.
……….Παρ’ ὅλες τὶς ἀντιρρήσεις τοῦ Πλαστήρα ποὺ βρισκόταν στὴν Νίκαια τῆς Γαλλίας σχετικὰ μὲ τὴν ἔναρξη ἀντάρτικου, ὁ Ν. Ζέρβας, ἔχοντας τὴν ὑποστήριξη τοῦ Πυρομάνογλου, παρουσίασε ἐπίσημα τὸν ΕΔΕΣ στὶς 9 Σεπτεμβρίου τοῦ 1941. Ἀναχώρησε γιὰ τὸν Βάλτο καὶ μετέπειτα τὴν Ἤπειρο μαζὺ μὲ τὴν ὁμάδα του τὸν Ἰούλιο τοῦ 1942, ξεκινῶντας τὴν ἀντιστασιακὴ δράση τοῦ ΕΔΕΣ.