,
,
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ-ΤΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ ΖΗΤΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΟΣ ΙΑΚΩΒΟΥ ΜΑΓΕΡ
Τὰ «Ἑλληνικὰ Χρονικά, τὰ πλείω ὀφέλη τοῖς πλείοσι».
……….Μετὰ τὴν εἰσβολὴ τοῦ Δράμαλη στὴν Πελοπόννησο καὶ τὴν κατάληψη τῆς Κορίνθου (6-8 Ἰουλίου 1822), τὸ πρῶτο Ἑλληνικὸ τυπογραφεῖο καταστράφηκε ἀπὸ τοὺς τούρκους. Ἀπὸ τὶς πρῶτες δράσεις τῶν φιλελληνικῶν κομιτάτων καὶ τῶν ἀπανταχοῦ τοῦ κόσμου φιλελληνικῶν ὀργανώσεων, ἦταν ἡ ἀποστολὴ στὴν Ἑλλάδα τυπογραφείου.
……….Ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς φιλέλληνες καὶ οἱ Ἕλληνες λόγιοι, ὅπως ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς, θεωροῦσαν τὴν δημοσιογραφία ὡς στηλοβάτη τῶν λαϊκῶν ἐλευθεριῶν καὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλὰ χρόνια ἀκόμα πρὶν τὴν κήρυξη τῆς Ἐπαναστάσεως, ὁ Κοραῆς ὠθοῦσε τοὺς ὁμογενεῖς του πρὸς ἔκδοση ἐφημερίδων στὶς ἑλληνικὲς κοινότητες τοῦ ἐξωτερικοῦ ὡς τὸ καλύτερο μέσο γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀνάπλαση καὶ πολιτικὴ διαπαιδαγώγηση. Τὴν ἐπομένη δὲ τῆς κηρύξεως τῆς Ἐπαναστάσεως, δὲν ἔπαψε μὲ ἐπιστολὲς του νὰ παροτρύνῃ τοὺς Ἕλληνες πρὸς διάδοση τῆς τυπογραφίας καὶ ἔκδοση πολλῶν ἐφημερίδων στὴν Ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα, προχωρώντας σὲ προσωπικὲς ἐνέργειες πρὸς ἐπιφανεῖς φιλέλληνες καὶ φιλελληνικὰ κομιτάτα γιὰ τὴν ἀποστολὴ τυπογραφείων στὴν Ἑλλάδα.
……….Περίπου στὰ τέλη τοῦ 1823 κατέφθασαν στὴν Ἐλλάδα τὰ σταλμένα ἀπὸ τὸ Λονδῖνο μηχανήματα. Ὁ συνταγματάρχης Στάνοπ ἀνέλαβε τὴν διανομὴ τους στὶς σημαντικότερες πόλεις τῆς ἐλεύθερης Ἑλλάδος, στήνοντας τὸ «τυπογραφικὸ» του στρατηγεῖο στὸ Μεσολόγγι ὅπου ἐγκατέστησε δύο τυπογραφεῖα· δύο ἄλλα ἔστειλε στὴν Ἀθήνα καὶ στὸ Ναύπλιο.
……….Ἐπειδὴ ἐκείνη τὴν περίοδο ἄρχιζαν οἱ ἔριδες καὶ οἱ ἐμφύλιοι πόλεμοι μεταξὺ τῶν ἀρχηγῶν τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως, ὁ Λόρδος Βύρων, εὕρισκε πολὺ πρώιμη καὶ ἐπιβλαβὴ γιὰ τὶς τρέχουσες περιστάσεις τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ ἀνεξάρτητου καὶ ριζοσπαστικοῦ Τύπου ποὺ ὀνειρευόταν ὁ Στάνοπ. Ἡ ἐπιφύλαξή του προέκυπτε ἀπὸ τὸν φόβο του, ὅτι, οἱ δημοσιεύσεις τῶν ἐφημερίδων θὰ μετεῖχαν τῶν ἐρίδων καὶ ἀντὶ τῆς ποθούμενης ἑνώσεως καὶ συμφιλιώσεως, θὰ ἀναζωπύρωναν τὰ πάθη καὶ τὶς συγκρούσεις.
……….«Οἱ Ἕλληνες – ἔλεγε – ἄς ἑνωθοῦν τώρα διὰ νὰ διώξουν τοὺς τούρκους ἀπὸ τὴν χώραν των καὶ νὰ ἀνακτήσουν ὁριστικῶς τὴν ἐλευθερίαν των καὶ κατόπιν ἔχουν καιρὸν διὰ νὰ ῥιφθοῦν εἰς τὰς πολιτικὰς διαμάχας καὶ τὴν δημοσιογραφικὴν πάλην». Παρ’ ὅλες τὶς ἀντιρρήσεις, ὁ Στάνοπ ἐπέμενε στὴν ἵδρυση τῆς δημοσιογραφίας καὶ τὴν ἀπόλυτη ἐλευθεροτυπία, δημιουργώντας ἀφορμὴ φιλονικιῶν.
……….Ὁ Ἰταλὸς κόμης Γκάμπα, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀκολουθήσει τὸν Βύρωνα, ἀφηγεῖται χαρακτηριστικὰ στὰ ἀπομνημονεύματά του ὅτι τὸν ἄκουσε νὰ λέῃ μὲ τὴν συνηθισμένη του φιλοσοφημένη ἠρεμία: «…περίεργο πρᾶγμα, ἐγὼ ἄνθρωπος τῆς πέννας εἰς ὅλην μου τὴν ζωήν, ἀγωνίζομαι νὰ ἐλευθερώσῳ τοὺς Ἔλληνας μὲ τὸ ξίφος. Ὁ συνταγματάρχης Στάνοπ, ἄνθρωπος τοῦ ξίφους, ἐννοεῖ νὰ παλαίσῃ ἐδῶ μὲ τὴν πένναν…».
……….Τὴν 1 Ἰανουαρίου 1824 ἐξεδόθησαν εἰς τὸ Μεσολόγγι τὰ «Ἑλληνικὰ Χρονικά». Τὴν διεύθυνσή τους ἀνέλαβε ὁ φιλέλλην Ἰάκωβος Μάγερ, Ἑλβετὸς ἰατρὸς ἐκ Ζυρίχης, ἐνθουσιώδης λάτρης τοῦ ἐλληνικοῦ πολιτισμοῦ, κατελθὼν εἰς τὴν Ἑλλάδα ἀποφασισμένος νὰ θυσιάσῃ καὶ τὴν ζωὴν του χάριν τῆς ἑλληνικῆς ἐλευθερίας. Ἡ πόλις τοῦ Μεσολογγίου, ἐκτιμῶντας τὶς μεγάλες ὑπηρεσίες τοῦ φιλέλληνα πρὸς τὸ ἔθνος, διὰ ψηφίσματος τὸν ἐνέγραψε μεταξὺ τῶν πολιτῶν της. Ἔτσι συνέχισε τοὺς ἀγῶνες του ὡς Ἕλλην πλέον πολίτης.
……….Τὰ «Ἑλληνικὰ Χρονικὰ» ἐξεδίδοντο συνήθως δὶς τῆς ἑβδομάδος. Ἦσαν κατ’ ἀρχὴν ὄργανον τῆς Διοικήσεως καὶ ἐκαυτηρίαζον τὰς ἀνταρτικὰς ὑποκινήσεις, ἐν τούτοις διετήρουν πλήρη ἀνεξαρτησίαν γνώμης καὶ πολλάκις κατέκρινον τὰς κυβερνητικὰς πράξεις. Ἐξεδίδοντο ὑπὸ τὸ κράτος ἀπολύτου ἐλευθεροτυπίας, ἐν τούτοις δὲν ἔφθανον ποτὲ εἰς ἀκρότητας· ὅσες φορὲς ἀδικοῦσαν κάποιον καὶ προκαλοῦσαν διαμαρτυρίες, δημοσίευαν μὲ προθυμία τὴν ἀπάντηση καὶ δὲν δίσταζαν ν’ ἀνασκευάσουν τὰ ὅσα γράφησαν ἐὰν ἐπείθοντο.
…………Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἐπίσημα διατάγματα καὶ τὶς εἰδήσεις τοῦ ἐξωτερικοῦ, δημοσίευαν λεπτομερεῖς περιγραφὲς μαχῶν καὶ λοιπῶν συμβάντων τοῦ ἀγῶνος, καθὼς καὶ ὕμνους τῶν ἀνδραγαθημάτων ἤ τῶν φονευμένων στὶς μάχες, μὲ παραινέσεις πρὸς μίμηση τῶν γενναίων τους πράξεων.
-
Ὁλόκληρο τὸ κείμενο μὲ τὰ πρῶτα βήματα τῆς τυπογραφίας καὶ δημοσιογραφίας στὴν ἐπαναστατημένη Ἑλλάδα, μπορεῖτε νὰ διαβάσετε στό: www.e-istoria.com