,
……….
Ἡ ἀνακάλυψη τῆς ἐρευνητικῆς ὁμάδας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
.
……….Στὶς 5 Μαρτίου τοῦ 2014, ἡ ἐρευνητικὴ ὁμάδα τοῦ ΜΙΘΕ (ἕδρα τῆς Ἱστορίας τῶν Μαθηματικῶν) τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, παρουσίασε στὸ Παρίσι τὴν ἀνακάλυψη ἑνὸς χειρογράφου, βάσει τοῦ ὁποίου ἀποδεικνύεται ὅτι ὁ μαθηματικὸς Θέων χρησιμοποίησε τὴν «ἀλγεβρική» μέθοδο τοῦ Διόφαντου («διὰ τῆς τῶν Διοφαντείων ἀριθμῶν ἀγωγῆς»), γιὰ νὰ λύσῃ ἕνα ἀστρονομικὸ πρόβλημα τοῦ Πτολεμαίου.
……….Μέσῳ τοῦ κειμένου, ἡ μαθηματικός, ὑποψήφια διδάκτωρ, κ. Ἰωάννα Σκοῦρα καὶ ὁ καθηγητὴς στὴν Ἱστορία τῶν Μαθηματικῶν στὸ εἰδικὸ τμῆμα γιὰ τὴν Θεωρία τῆς Ἐπιστήμης (ΜΙΘΕ), κ. Ἰωάννης Χριστιανίδης, κατέληξαν στὸ συμπέρασμα ὅτι στὴν διάρκεια τῶν χρόνων ποὺ μεσολάβησαν ἀπὸ τὸν Διόφαντο ἔως τὸν Θέωνα, αὐτὲς οἱ ἀλγεβρικὲς μέθοδοι ὄχι μόνο δὲν χάθηκαν, ἀλλὰ ἦταν πλέον ἕνα μαθηματικὸ ἐργαλεῖο σὲ χρήση.
……….Ἡ ἀνακάλυψη τῶν δύο Ἑλλήνων ἐρευνητῶν καὶ μαθηματικῶν, ἔγινε ἀποδεκτὴ ἔπειτα ἀπὸ κρίση, σ’ ἕνα ἀπὸ τὰ αὐστηρότερα περιοδικὰ τοῦ χώρου, στὸ ἰαπωνικό SCIAMVS (14, 2013 41-57), καὶ μποροῦμε πλέον νὰ λέμε ὅτι θὰ ἀνιχνευθοῦν πρὸς διαφορετικὴ κατεύθυνση οἱ βασικὲς ῥίζες τῆς Ἄλγεβρας. Ὁ Θέωνας, πατέρας τῆς μαθηματικοῦ, ἀστρονόμου καὶ φιλοσόφου Ὑπατίας, ἡ ὁποία καὶ ἐπιμελήθηκε ἔργα Γεωμετρίας, Ἄλγεβρας καὶ Ἀστρονομίας, ἦταν διευθυντὴς στὸ Μουσεῖο τῆς Ἀλεξάνδρειας καὶ ἔζησε περίπου ἀπὸ τῷ 335 ἔως περίπου τῷ 405 μ.Χ.
……….Σχετικὰ μὲ τοὺς Ἄραβες, μερίδα μελετητῶν ἐπιμένει ὅτι πρὶν ἀπὸ αὐτοὺς δὲν ὑπῆρχε τίποτε σχετικὸ μὲ τὴν ἄλγεβρα, οἱ ὁποῖοι ἐπίσης ἀρνοῦνται τὸν ἀλγεβρικό χαρακτῆρα τοῦ ἔργου τοῦ Διόφαντου ὑποστηρίζοντας ὅτι ἡ ἄλγεβρα εἶναι μία ἐπιστήμη ποὺ γεννήθηκε στὸ Ἰσλάμ· ἔναντι αὐτῆς τῆς θεωρίας ἀντιπαρατέθηκε μία ἄλλη, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία οἱ Ἄραβες δὲν ἔκαναν τίποτε παραπάνω ἀπὸ τὸ νὰ μεταφράσουν κείμενα Ἑλλήνων.
Οι μεταφράσεις των αρχαίων ελληνικών στα αραβικά
Α. Οἱ πρῶτοι μεταφραστές.
……….Ἡ Βαγδάτη ἱδρύθηκε τῷ 762 μ.Χ.· ὁ Harun ar-Rashid, ποὺ ἀναγορεύθηκε χαλίφης τῷ 786 μ.Χ., ἦταν ὁ ἡγεμόνας ποὺ κατέστησε τὴν Βαγδάτη κέντρο τῆς κίνησης ἐκείνης ποὺ ἀπέβλεπε στὴν μετάφραση ἑλληνικοῦ ἐπιστημονικοῦ ὑλικοῦ στὰ ἀραβικά.
……….Στὰ 24 χρόνια ποὺ παρεμβάλλονται μεταξὺ τῆς ἱδρύσεως τῆς πόλης καὶ τῆς ἀνάρρησης τοῦ Χαροὺν ἀλ Ῥασίντ (Harun ar-Rashid) στὸν θρόνο, θὰ πρέπει νὰ ἀσκήθηκε τέτοια ἐπιρροή, ποὺ νὰ λειτούργησε καταλυτικὰ ὡς πρὸς τὴν ἀνάληψη αὐτοῦ τοῦ ἐγχειρήματος. Αὐτὴ ἡ ἐπιρροή ἀκτινοβόλησε ἀφ’ ἑνὸς ἀπὸ τὴν πόλη Marw, ποὺ βρισκόταν μακριά, ἀνατολικά στὸ Χουρασάν, καὶ ἀφ’ ἑτέρου ἀπὸ τὴν πόλη τῆς Jundi-Shapur, ποὺ βρισκόταν ἐγγύτερα.
……….[ ] Τὸ γενικὸ συμπέρασμα εἶναι ὅτι τὸ μεταφραστικὸ ἔργο τοῦ ἐπιστημονικοῦ ὑλικοῦ ἐγκαινιάστηκε ἐπὶ Χαροὺν ἀλ Ῥασίντ (Harun ar-Rashid) μὲ τὴν ἐνθάρρυνση τοῦ βεζίρη Ja’far ibn Barmak καὶ ὅτι αὐτὴ ἡ μεταφραστικὴ κίνηση ἀφοροῦσε ἀρχικῶς τὰ μαθηματικὰ καὶ ἀστρονομικὰ ἔργα, ἀρκετὰ ἐκ τῶν ὁποίων μεταφράστηκαν ἀπὸ λογίους ποὺ προήρχοντο ἀπὸ τὸ Marw, τὴν πόλη τοῦ Ja’far. Ἡ μετάφραση τῶν ἰατρικῶν ἔργων, ποὺ πιθανὸν νὰ ἐγκαινιάσθηκε λίγο ἀργότερα, συνδέεται μὲ τὸν Jibra’il Β’.