.
,
Οι επιφυλάξεις τού Καποδίστρια ως προς την χρονική στιγμή ενάρξεως τής Επαναστάσεως και η άρνησή του να αναλάβει την αρχηγία της
……….Τέσσερα χρόνια είχαν περάσει από την Συνθήκη ειρήνης τού Βουκουρεστίου (1812) μεταξύ Ρωσίας και τουρκίας, αλλά τα δύο μέρη δεν είχαν σταματήσει να ανταλλάσσουν παράπονα και αλληλοκατηγορίες, διότι επί τής ουσίας η Συνθήκη δεν είχε εφαρμοστεί.
……….Ο Καποδίστριας, όντας στην υπηρεσία τού αυτοκράτορα Αλέξανδρου Α΄, έστειλε ως νέο πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, τον άξιο και γενναιόψυχο άνδρα, βαρόνο Στρογανώφ. Η εκλογή του δεν έγινε γιά να προχωρήσει η Ρωσία σε νέα πολεμική σύγκρουση με την τουρκία αλλά «[…] πρὸς ἀναχαίτισιν τοῦ πολέμου. Διότι τέσσαρα ὅλα ἔτη ἀπὸ τῆς ἐν Βουκουρεστίῳ εἰρήνης, ἀμφότερα τὰ μέρη δὲν ἔπαυον προφέροντα παράπονα καὶ ἐπιμεμφόμενα ἄλληλα διὰ τὸ ἀνεκτέλεστον τῆς προκυρωθείσης συνθήκης.»
……….Η ξεκάθαρη θέση τού Καποδίστρια γιά τον τρόπο αποκτήσεως διαρκούς ειρήνης και ασκήσεως εξωτερικής πολιτικής με την τουρκία, ήταν ότι, μαζί με την πειθώ, έπρεπε να συμβαδίζει και η απειλή, διότι τα πολλά θωπεύματα στους τούρκους γινόντουσαν αφορμές πολέμου, παρά ειρήνης. Όμως, ο Αλέξανδρος απέρριψε «τὰς ὑποθήκας τῆς πείρας» τοῦ Καποδίστρια και απαγόρευσε στον Ρώσο πρέσβη Στρογανώφ να μιλήσει με έντονο ύφος στην Πύλη. Και από εκεί ξεκίνησαν τα προβλήματα. Διότι μόλις συνήλθε το Διβάνι από τον πρώτο τρόμο λόγω τής μεγαλοφανούς παρουσίας τού νέου Ρώσου πρέσβη, άλλαξε τακτική, χρησιμοποιώντας τις γνωστές κωλυσιεργίες.
……….Πέντε χρόνια πέρασαν «ἐπὶ τῆς δυστρόπου διαπραγματείας» και οι Έλληνες παρακινούμενοι από τούς καθοδηγητές τους, ερμήνευαν τούς ρωσικούς χειρισμούς σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες, υποθέτοντας ότι οι διαπραγματεύσεις παρατείνονται γιά να κερδίσει χρόνο η Ρωσία ανακτώντας δυνάμεις από τον προηγούμενο μακροχρόνιο πόλεμο, γιά να ξαναεπιτεθεί κατά τού τυράννου τους. «[…] Τοιαύτη οἰηματικὴ ἐλπίς, ἀπὸ ἀπέραντον ἀναμονὴν ἐπαιρομένη, ἐθέρμαινεν εἰς τὸ ἔδαφος τῆς Ἑλλάδος τὰ σπέρματα τῆς ἐπαναστάσεως.»
……….Ο Καποδίστριας, αντιλαμβανόμενος την υποβόσκουσα έκρηξη, η οποία κατά την γνώμη του ήταν αποτέλεσμα αφροσύνης, προσπαθούσε να την αναστείλει, «[…] κρίνων τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος ὄχι ἀρκούντως παρεσκευασμένον πρὸς τὴν πολιτικὴν ἀνεξαρτησίαν» και γι’ αυτό χρησιμοποιούσε μέχρι τότε το αξίωμά του, τις σχέσεις του, και την μέτρια περιουσία του, «[…] πρὸς διεκπαίδευσιν ὁμογενῶν, χρησιμευσόντων ἐπὶ τοῦ μέλλοντος.»
……….Αλλά γιά κακή τύχη τής Ελλάδος, από την μία οι λανθασμένοι διπλωματικοί χειρισμοί του Ρώσου βασιλέα Αλέξανδρου και από την άλλη τα λάθη και τα κακουργήματα τού Σουλτάνου Μαχμούτ, «[…] κατέλυσαν τὴν καταστροφήν, ἥν ἡ ἔμφρων τοῦ Καποδίστρια φιλοπατρία ἤθελεν ἀντὶ πάντων νὰ ἐπιβραδύνῃ.»
……….Έτσι, εκβιάστηκε η εθνική επανέγερση, την οποία παλαιότερα η πολιτική τής αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β΄ και η επιρροή τής Γαλλικής επαναστάσεως προετοίμασαν, και επιτάχυνε η άτοπη μετριότητα τού Αλέξανδρου και το κακότροπο τού σουλτάνου.
……….«[…] Ὁ Καποδίστριας προϊδὼν καὶ προειπὼν τὴν ἐσομένην περιπλοκήν, δὲν εἰσηκούσθη, διότι καὶ ἡ θέσις του ἀκόμα παρεβοήθει τὰς πλάνας τῶν ἄλλως φρονούντων. Οἱ μὲν Τοῦρκοι λοιπὸν ἀντιτυπώτεροι ἐγίνοντο πρὸς τὴν μετριότητα τῆς Ῥωσίας, οἱ δὲ Ἕλληνες κατὰ τὰς ἐπιθυμίας αὐτῶν τὴν ἡρμήνευσαν.
……….Καὶ μυστικὴ τις Ἑταιρεία διοργανωθεῖσα, ἔστειλεν ἀλλεπαλλήλους διαπράκτορας εἰς Πετρούπολον νὰ ἐξιχνεύσωσι τοὺς σκοποὺς τοῦ Ἀλεξάνδρου. Πρὸς τούτους ὁ Καποδίστριας ἐλάλησε τορῶς τε καὶ αὐστηρῶς· ἀλλ’ αὐτοί, εἰθισμένοι εἰς τὴν μηχανορραφίαν, ἐπιμελῶς ἔκρυψαν ἀπὸ τοὺς ἐντολεῖς των τὴν ἀποτυχίαν, τὸ δὲ χείριστον, κατεδολοφόνησαν καὶ ἕνα τῶν συντρόφων αὐτῶν ἐπιστρέφοντα εἰς Ἑλλάδα μὲ ἀπόφασιν νὰ εἴπῃ πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν πρὸς τοὺς ἀρχηγοὺς τῆς ἐθνικῆς συστάσεως.
……….Θέλοντες δὲ χωρὶς ἄλλο νὰ ἐπισπεύσωσι τὴν στιγμὴν τῆς κρίσεως, ὡς μηδὲ δυνάμενοι ἄλλως νὰ ὑψωθῶσιν εἰμὴ ἐπὶ σωρῶν πτωμάτων, ἐξηπάτησαν τὴν νεότητα τοῦ Ὑψηλάντου διὰ ψευδῶν ὑποσχέσεων, ὥστε νὰ δεχθῇ τὴν κινδυνώδη τῆς ἐπαναστάσεως ἀρχηγίαν.
……….Οὕτως ἀπεφασίσθη ἡ εἰς Μολδαυΐαν εἰσβολὴ καὶ ἡ ἀποστασία τῆς Πελοποννήσου· διότι ὁ Καποδίστριας δὲν ἠδυνήθη οὔτε νὰ καταμηνύσῃ τοὺς ὁμογενεῖς του, οὔτε νὰ τοὺς κρατήσῃ εἰς τὸ χεῖλος τῆς ἀβύσσου, οὔτε νὰ καταπείσῃ τὸν Ἀλέξανδρον (Ὑψηλάντη) νὰ κόψῃ τὸν κόμβον τῶν μετὰ τῆς Πόρτας ἀμφισβητήσεων».
……….Όταν η οργή τού σουλτάνου ξέσπασε εναντίον των αμάχων Ελλήνων τής Μικράς Ασίας, θανατώνοντας τον Πατριάρχη Γρηγόριο, τούς κορυφαίους των επισκόπων, τούς λογίους και πλήθος αόπλων χωρίς διάκριση, τότε ο Καποδίστριας, «[…] ἐπρόβαλε […] νὰ προσκληθῇ ἡ ὀθωμανική Πόρτα […] νὰ παύσῃ τὰς κακώσεις», οι οποίες έτσι κι αλλιώς αναζωπύρωναν την επαναστατική ορμή των Ελλήνων αντί να την καταστείλουν.
……….«[…] Καὶ λοιπὸν ἐπισήμανσις ἐπεδόθη εἰς τὸ Διβάνιον τῇ 8 ἰουλίου 1821 παρὰ τοῦ Κ. Στρογανώφ, περιέχουσα τὰ παράπονα τῆς Ῥωσσίας, καὶ ἀπαιτοῦσα νὰ γείνῃ διάκρισις μεταξὺ τῶν ἀθώων λαῶν καὶ τῶν ἀρχαιτίων τῆς ἀνταρσίας, διορίζουσα δὲ καὶ προθεσμίαν ἡμερῶν ὀκτώ», μετά από την οποία εάν το Διβάνι δεν ανταποκρινόταν, θα αποχωρούσε από την Κωνσταντινούπολη ο Ρώσος πρέσβης.
-
Πηγή: “ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ Ι. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ- ΚΥΒΕΡΝΗΤΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Διπλωματικαί, Διοικητικαί καὶ Ἰδιωτικαί, γραφεῖσαι ἀπὸ 8 Ἀπριλίου 1827 μέχρις 26 Σεπτεμβρίου 1831. Συλλεγεῖσαι μὲν καὶ καταταχθεῖσαι φροντίσι τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ, ἐκδοθεῖσαι δὲ παρὰ Ε.Α.ΒΕΤΑΝ ἑνὸς τῶν γραμματέων τοῦ Κυβερνήτου. Ἑλληνιστὶ δὲ ἐκδίδονται δαπάναις Π. Δ. ΣΤΕΦΑΝΙΤΣΗ Λευκαδίου ἰατροῦ, μεταφρασθεῖσαι ἐκ τοῦ γαλλικοῦ παρὰ Μιχαὴλ Γ. Σχινᾶ. (Τόμος Α΄)
-
Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ ἐλεύθερη μετάφραση στὴν δημοτική : Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο