.
Η θηλυκοποίηση των Λυδών ¹ από τον Κύρο ούτως ώστε να μην απειλήσουν ξανά την περσική αυτοκρατορία.
.
……….Μετὰ τὴν ἥττα τοῦ Ἀστυάγη καὶ τῶν Μήδων ἀπὸ τὸν Κῦρο, οἱ Μῆδοι ὑπέκυψαν στοὺς Πέρσες. Ἀκολούθησε ἡ ὑποταγή τοῦ Κροίσου καὶ τῆς Λυδικῆς, κι’ ἔτσι ὁ Κῦρος (600-530 π.Χ.) κυριάρχησε στὴν Ἀσία. Τὰ ἑλληνικὰ φῦλα τῶν Ἰώνων καὶ τῶν Αἰολέων, τὰ ὁποῖα εἶχαν ἀπαντήσει ἀρνητικά στὴν πρόταση τοῦ Κύρου νὰ ἀποστατήσουν ἀπὸ τὸν Κροῖσο, προετοιμάζονταν γιὰ τίς συνέπειες. Ἄρχισαν νὰ κτίζουν τείχη καὶ συναθροίστηκαν στὸ Πανιώνιον πρὸς συνεννόηση, πλῆν τῶν Μιλησίων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἤδη συνθηκολογήσει μὲ τὸν Κῦρο.
……….Τὸ Πανιώνιον ἀποφάσισε νὰ στείλῃ ἀγγελιαφόρους στὴν Σπάρτη, μὲ αἴτημα βοήθειας. Παρ’ ὅλο ποὺ ἡ Σπάρτη ἀπέρριψε τὶς προτάσεις, ἔστειλε ἐν τοῦτοις μία ἐπανδρωμένη πεντηκόντορο γιὰ νὰ πληροφορηθῇ τὰ σχετικὰ μὲ τὸν Κῦρο καὶ τὴν Ἰωνία. Ὅταν ἔφθασαν στὴν Φώκαια, ὁ Λακρίνης πῆγε στὶς Σάρδεις μεταφέροντας ῥητὴ ἀπαίτηση τῶν Λακεδαιμονίων νὰ μὴν καταστρέψῃ ἡ Κῦρος καμμία Ἑλληνική πόλη· «[…] γῆς τῆς Ἑλλάδος μηδεμίαν πόλιν σιναμωρέειν…».
……….Ὁ Κῦρος ἁγνόησε ἐπιδεικτικὰ τὴν Λακεδαιμόνια ῥήση καὶ τοὺς Ἴωνες (ἐκείνη τὴν χρονικὴ περίοδο), δίνοντας προτεραιότητα στὰ προβλήματα ποὺ τοῦ δημιουργοῦσαν οἱ Ἀσσύριοι τῆς Βαβυλῶνος, οἱ Βάκτρες, οἱ Σᾶκκες καὶ οἱ Αἰγύπτιοι. Ἀναχώρησε λοιπὸν ἀπὸ τὶς Σάρδεις, ἐμπιστευόμενος στὸν Πέρση Τάβαλο τὴν πόλη, ἐνῷ τὴν μεταφορά τοῦ χρυσοῦ τοῦ Κροίσου καὶ τῶν λοιπῶν Λυδῶν, ἀνέθεσε στὸν Λυδό Πακτύη. Ὁ Πακτύης ὅμως ξεσήκωσε τοὺς Λυδοὺς σὲ ἐπανάσταση κατὰ τοῦ Ταβάλου καὶ τοῦ Κύρου καὶ μὲ τὸν χρυσό τῶν Σάρδεων στρατολογοῦσε μισθοφόρους, προσπαθῶντας νὰ πείσῃ καὶ τοὺς παραθαλάσσιους πληθυσμοὺς νὰ ἐκστρατεύσουν μαζί του.
……….Ὅταν στὴν πορεία του πρὸς τὰ Ἀγβάτανα ὁ Κῦρος ἔμαθε τὰ καθ’ ἕκαστα, ρώτησε τὸν Κροῖσο ὁ ὁποῖος ἦταν μαζί του, τί νὰ κάνῃ μὲ τοὺς Λυδούς, ἐφ΄ ὄσον τοῦ δημιουργοῦν συνεχῶς προβλήματα. «[…] Κροῖσε, τί ἔσται τέλος τῶν γινομένων τούτων ἐμοί; οὐ παύσονται Λυδοί, ὡς οἴκασι…»
……….Φοβούμενος ὁ Κροῖσος μήπως ὁ Κῦρος ἀφανίσει τὶς Σάρδεις, τοῦ ἀπάντησε :
……….“Ὦ βασιλεῦ, τὰ μὲν οἰκότα εἴρηκας, σύ μέντοι μὴ πάντα θυμῷ χρέο, μηδὲ πόλιν ἀρχαίην ἐξαναστήσῃς ἀναμάρτητον ἐοῦσαν καὶ τῶν πρότερον καὶ τῶν νῦν ἑστεώτων. Τὰ μὲν γὰρ πρότερον, ἐγὼ τε ἔπρηξα καὶ ἐγὼ κεφαλῇ ἀναμάξας φέρω· τὰ δὲ νῦν παρεόντα, Πακτύης γάρ ἐστι ὁ ἀδικέων, τῷ σὺ ἐπέστρεψας Σάρδις οὗτος δότω τοι δίκην. Λυδοῖσι δὲ συγγνώμην ἔχων, τάδε αὐτοῖσι ἐπίταξον, ὡς μήτε ἀποστέωσι, μήτε δεινοί τοι ἔωσι· ἄπειπε μέν σφι πέμψας ὅπλα ἀρήια μὴ ἐκτῆσθαι, κέλευε δὲ σφέας κιθῶνάς τε ὑποδύνειν τοῖσι εἵμασι καὶ κοθόρθνους ὑποδέεσθαι, πρόειπε δ’ αὐτοῖσι κιθαρίζειν τε καὶ ψάλλειν καὶ καπηλεύειν παιδεύειν τοὺς παῖδας, καὶ ταχέως σφέας, ὦ βασιλεῦ, γυναῖκας ἀντ’ ἀνδρῶν ὄψεαι γεγονότας, ὥστε οὐδὲν δεινοί τοι ἔσονται μὴ ἀποστέωσι”.
Μετάφρασις.
……….«Βασιλέα, σωστὰ μίλησες ἀλλά ὑποκύπτοντας στὴν ὀργή σου, μὴν καταστρέψεις πόλη ἀρχαία ἡ ὁποία δὲν φταίει σὲ τίποτα, μήτε γιὰ ὅσα ἔγιναν πρίν, μήτε γιὰ ὅσα γίνονται σήμερα. Διότι τὰ προηγούμενα τὰ διέπραξα ἐγὼ κι’ ἐγώ εἶμαι ὑπεύθυνος, ἐνῷ γιὰ τὰ παρόντα, ἔνοχος εἶναι ὁ Πακτύης, στὸν ὁποῖο, ἐσύ παρέδωσες τὶς Σάρδεις καὶ αὐτός πρέπει νὰ τιμωρηθῇ. Τοὺς Λυδούς ὅμως συγχώρεσε καὶ γιὰ νὰ μὴν ἀποστατοῦν καὶ γιὰ νὰ μὴν γίνονται ἐπικίνδυνοι ἀπὸ ἐδῶ καὶ στὸ ἑξῆς, διέταξέ τους τὰ ἑξῆς:
ἀπαγόρευσε νὰ ἔχουν πολεμικὰ ὅπλα, πρόσταξέ τους νὰ φοροῦν χιτῶνες κάτω ἀπὸ τὰ ἐνδύματά τους καὶ γιὰ ὑποδήματα νὰ φοροῦν κοθόρνους· πρότρεψέ τους νὰ διδάσκουν στὰ παιδιά κιθάρα, τραγούδι καὶ ἐμπόριο. Καὶ τότε βασιλέα θὰ τοὺς δῇς νὰ μεταβάλλονται ἀπὸ ἄνδρες σὲ γυναῖκες κι’ ἔτσι θὰ πάψουν νὰ εἶναι ἐπικίνδυνοι καὶ νὰ ἀποστατοῦν.»
……….Τότε ὁ Κῦρος διέταξε τὸν Μῆδο Μαζάρη νὰ προελάσῃ κατὰ τοῦ Πακτύη στὶς Σάρδεις καὶ νὰ ἐφαρμόσῃ τὴν πρόταση «θηλυκοποιήσεως» στοὺς Λυδούς. Ὅταν ἔφθασε ὁ περσικὸς στρατός στὶς Σάρδεις, ὁ Πακτύης εἶχε ἀποχωρήσει, ἀλλὰ οἱ Λυδοί ἐξαναγκάσθηκαν νὰ συμμορφωθοῦν στὶς ἐντολές τοῦ Κύρου, ἀλλάζοντας ἐντελῶς τὸν τρόπο ζωῆς τους.
Ληδοὶ μέν δὴ ὑπὸ Πέρσῃσι ἐδεδούλωντο.
(Ἀπὸ τότε οἱ Λυδοί εἶναι ὑπόδουλοι στοὺς Πέρσες).
¹Τὸ γεγονὸς ἀφορᾶ τοὺς Λυδοὺς τῶν Σάρδεων.
-
Κείμενο : Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο
-
Πηγή: ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ – ΒΙΒΛΙΟΝ Α΄ σ. 206.
-
Πληροφορίες εἰκόνας : Λεπτομέρεια ἐπιχρυσωμένης πλακός μὲ σκηνὴ κυνηγιοῦ. Περίοδος Σασσανιδῶν, 4ος αἰ. μ.Χ. (Freer and Sackler Galleries of the Smithsonian Institution, Washington, DC.)