,

.

……….Μετά τον θάνατο τού Αυτοκράτορα Αρκάδιου, την 1^η Μαΐου τού 408, τον διαδέχθηκε ο ανήλικος γυιός του, Θεοδόσιος Β΄ υπό την εποπτεία τού ικανού πατρικίου Ανθέμιου.  

……….Ο πατρίκιος Ανθέμιος αποσύρθηκε από την πολιτική σκηνή το 414, και τότε, ο δεκαπέντε ετών Αυτοκράτορας Θεοδόσιος, υπέστη ολοκληρωτικά την επιρροή τής κατά δύο χρόνια μεγαλύτερης αδελφής του, Αέλιας Πουλχερίας, η οποία σε αντίθεση με τον ίδιο, είχε έναν χαρακτήρα ισχυρό και δεσποτικό.

……….Αυταρχική και φίλαρχη, διαπνεόμενη από έντονο θρησκευτικό ζήλο, αποφάσισε να παραμείνει άγαμη ώστε να αφιερωθεί αποκλειστικά στην κηδεμονία τού αδελφού της. Ανακηρύχθηκε αυγούστα στις 4 Ἰουλίου 414.

……….Αυτό το έτος ξέσπασαν ταραχές στην Αίγυπτο. Εκεί δέσποζε η προσωπικότητα τού νέου πατριάρχη Αλεξανδρείας Κυρίλλου, με λαμπρή ρητορική και θεολογική παιδεία. Ακολουθώντας το παράδειγμα των προκατόχων του πατριαρχών Αλεξανδρείας, οι οποίοι είχαν λάβει ενεργό μέρος στους διωγμούς κατά των εθνικών την εποχή τού Θεοδοσίου Α΄, στράφηκε εναντίον αιρετικών, εθνικών και ιουδαίων, μη διστάζοντας να στραφεί και εναντίον τού διοικητή τής Αιγύπτου, Ορέστη.

……….Αφού έκλεισε τις εκκλησίες των αιρετικών Νοβατιανών και κατέσχε τις περιουσίες τους, έστρεψε τα πυρά του κατά των ιουδαίων οι οποίοι αποτελούσαν πολυάριθμη κοινότητα στην Αίγυπτο από την εποχή των Πτολεμαίων. Σύμφωνα με την μαρτυρία τού εκκλησιαστικού ιστορικού Σωκράτους, οι διωγμοί που εξαπολύθηκαν εναντίον τους και οι αυθαιρεσίες που διαπράχθηκαν εις βάρος τους, ήταν τέτοιας εκτάσεως, ώστε προκάλεσαν την παρέμβαση τού διοικητή Ορέστη.

……….Αντιδρώντας στην παρέμβασή του ο Κύριλλος, ξεσήκωσε τούς μοναχούς τής Αιγύπτου, οι οποίοι επιτέθηκαν βίαια εναντίον τού διοικητή λιθοβολώντας τον. Τότε εκείνος κάνοντας χρήση τής εξουσίας του, θανάτωσε έναν από αυτούς.  Παρ’ όλα τα διαβήματα τού διοικητή Ορέστη στην αυτοκρατορική οικογένεια, η σιωπηρή της υποστήριξη και αδράνεια αποθράσυνε τελείως τον Κύριλλο, ο οποίος μαρτυροποίησε τον νεκρό οπαδό του, και ενθάρρυνε τούς φανατισμένους μοναχούς και τον όχλο τής Αλεξάνδρειας να επεκτείνουν τις επιθέσεις τους και εναντίον των ολιγάριθμων εθνικών, με αποκορύφωμα τον βάρβαρο φόνο τής Υπατίας.

……….Στην Αλεξάνδρεια, χάρις στην συνεχιζόμενη λειτουργία τού Μουσείου, οι εθνικές παραδόσεις δεν είχαν σβήσει εντελώς. Η φιλόσοφος Υπατία η οποία συνδύαζε την μεγάλη επιστημονική μόρφωση που είχε αποκτήσει κοντά στον πατέρα της, μαθηματικό Θέωνα, με απαράμιλλη γυναικεία χάρη, βρέθηκε στην μέση αυτού τού κυκεώνα.

……….Φίλοι και μαθητές της ήταν οι επιφανέστεροι άνδρες, χριστιανοί και εθνικοί, τής ελληνικής Ανατολής, όπως ο Συνέσιος και ο ίδιος ο διοικητής Ορέστης.  Οι φανατισμένοι μοναχοί την στοχοποίησαν και τον Μάρτιο τού 415 επιτέθηκαν εναντίον της στον δρόμο «και ἐκ τοῦ δίφρου εκβαλλόντες» όπως γράφει με αποτροπιασμό ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Σωκράτης, «ἐπὶ τὴν ἐκκλησίαν ᾖ ἐπώνυμον Καισάριον συνέλκουσιν· ἀποδύσαντές τε τὴν ἐσθῆτα, ὀστράκοις ἀνεῖλον. Καὶ μεληδὸν διασπάσαντες, ἐπὶ τὸν καλούμενον Κιναρῶνα τὰ μέλη συνάραντες, πυρὶ κατηνάλωσαν».

……….Η αυτοκρατορική οικογένεια, όση κι αν ήταν η συμπάθειά της προς τον Κύριλλο, δεν μπόρεσε να συγκαλύψει την υπόθεση και εμπρός στην θύελλα των διαμαρτυριών, συγκατατέθηκε στην αποστολή ειδικού ανακριτή γιά την ανακάλυψη και σύλληψη των δραστών.

……….Η σθεναρή στάση τού Υπάρχου τής Ανατολής, Αυρηλιανού, στο να αποδοθεί δικαιοσύνη υπήρξε και η αφορμή εκδηλώσεως από μέρους τής αυγούστας Πουλχερίας τής απροκάλυπτης δυσμένειάς της στο πρόσωπό του, η οποία είχε ξεκινήσει από τότε που ο Αυρηλιανός είχε τολμήσει να αντιταχθεί στις αυθαιρεσίες των μεγαλογαιοκτημόνων και τής Εκκλησίας.  Γι’ αυτό και έως τον Αύγουστο τού 416, αντικαταστάθηκε από τον Μονάξιο, πειθήνιο όργανο τής αυγούστας,  η οποία πλέον κατέστη αδιαφιλονίκητη κυρίαρχος τού κράτους.

……….Οι ελάχιστοι περιορισμοί που είχαν επιβληθεί στην παντοδυναμία τού πατριάρχη Αλεξανδρείας Κυρίλλου μετά τον φόνο τής Υπατίας, ήρθησαν. Την σχετική θρησκευτική ελευθερία των προηγούμενων ετών διαδέχθηκε σειρά μέτρων εναντίον των εθνικών, των ιουδαίων και των αιρετικών, τα οποία εξέφραζαν την μισαλλοδοξία τής αυγούστας Αέλιας Πουλχερίας.

---

• Πηγή: Ο Ζ΄ τόμος τής ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ.

• Επιμέλεια κειμένου και εικόνας :  Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο