,
,
……….Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, τελευταίος ηρωικός υπερασπιστής τού Βυζαντίου, δεν απέκτησε κανένα παιδί αν και νυμφεύθηκε δύο φορές. Το 1428 έλαβε ως σύζυγο την Μαγδαληνή-Θεοδώρα Τόκκου, από φλωρεντική οικογένεια ευγενών. Ο πατέρας της, Λεονάρδος Β΄ήταν κύριος τής Ζακύνθου, ενώ ο θείος της, Κάρολος Α΄ Τόκκος ήταν κόμης τού Παλατινάτου τής Δυτικής Ελλάδος. Είχε υπό την διοίκησή του ολόκληρη σχεδόν την περιοχή από την Αιτωλοακαρνανία έως την Ήπειρο.
……….Είχε προηγηθεί το 1427 η ναυτική ήττα τού Καρόλου Τόκου από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο στις Εχινάδες και η διάλυση τού στόλου του. Ανίκανος να αντιμετωπίσει τις επιθέσεις των Παλαιολόγων, αναγκάσθηκε να παραχωρήσει ως προίκα στην ανεψιά του (σύζυγο τού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου) Μαγδαληνή-Θεοδώρα, τις πελοποννησιακές του κτήσεις.
……….Το 1429, ο τελευταίος πρίγκιπας τής Αχαΐας Σεντουριόνε Ζακαρία, ταπεινωμένος από τούς Βυζαντινούς και εγκαταλελειμμένος από την Βενετία, έδωσε στον άλλο αδελφό τού Αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄Παλαιολόγου, Θωμά, ως προίκα και αυτός τής κόρης του Αικατερίνης, τα λείψανα τής φραγκικής ηγεμονίας εκτός από την βαρονία τής Αρκαδίας, η οποία πέρασε στα χέρια τού Θωμά μετά τον θάνατό του.
……….Τον ίδιο χρόνο (1429), η σύζυγος τού Κωνσταντίνου Παλαιολόγου Μαγδαληνή-Θεοδώρα, πέθανε χωρίς να καταφέρει να αποκτήσει παιδί. Ο θάνατος την βρήκε στον Σαίν Ομέρ, όπου είχε ταξιδεύσει αλλά ετάφη στην Γλαρέντζα τής Δυτικής Πελοποννήσου. Αργότερα έγινε ανακομιδή των λειψάνων της στην Παντάνασσα τού Μυστρά, όπου και υπάρχουν ακόμη.
……….Το 1441 ο Κωνσταντίνος ήλθε σε δεύτερο γάμο με την Αικατερίνη Κατελούζου ή Κατελούζαινα όπως συνήθως αναφέρεται, κόρη τού Δορίνου (ἤ Νοταρᾶ) Κατελούζου (ἤ Γατελ-ι-ούζου), άρχοντα τής Μυτιλήνης. Οι Κατελούζοι ήταν Γενουάτες ευγενείς και διατέλεσαν κύριοι τής Λέσβου κατά τον 14ο και 15ο αιώνα. Επειδή ο πρώτος από αυτούς, ο Φραγκίσκος είχε νυμφευθεί την κόρη τού Αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου – παίρνοντας την Λέσβο ως προίκα – οι Κατελούζοι ονομάζονταν και Παλαιολόγοι.
……….Σπεύδοντας όμως στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούλιο τού 1442 γιά να βοηθήσει τον Αυτοκράτορα λόγῳ πολιορκία τής Βασιλεύουσας, δέχθηκε στην Λήμνο επίθεση από τουρκικό στόλο. Κατάφερε να αποκρούσει την επίθεση, αλλά η γυναίκα του την οποία είχε παραλάβει από την Λέσβο σε κατάσταση εγκυμοσύνης, υπέστη κλονισμό σύμφωνα με την περιγραφή τού Φραντζή και μετά από αυτό ασθένησε, απέβαλε τον μήνα Αύγουστο και πέθανε.
……….Όπως αφηγείται ο Φραντζής: «Τῇ στ΄ τοῦ Δεκεμβρίου μηνός τοῦ ἔτους 1440, προσετάχθην ἀνελθεῖν εἰς Λέσβον, ἔνθα καὶ κατέστησα ἵνα εἰς γυναῖκα λάβῃ ὁ δεσπότης Κύρης Κωνσταντῖνος καὶ αὐθέντης μου τὴν Κυρίαν Αἰκατερῖναν, θυγατέρα τοῦ τῆς εἰρημένης νήσου αὐθέντου Κύρ Νοταρᾶ Παλαιολόγου τοῦ Κατελιούτζη καὶ τοῦ γάμου τὴν μνηστείαν ἐποίησα.
……….Τῇ δὲ στ’ τοῦ Ἰουλίου μηνὸς τοῦ ἐπομένου ἔτους (1441) ἦλθεν εἰς τὴν Λέσβον ὁ αὐθέντης μου, ὁ δεσπότης Κύρ Κωνσταντῖνος μετὰ βασιλικῶν τριήρεων καὶ ἔλαβεν ὡς γυναῖκα τὴν εἰρημένην Αἰκατερῖναν Κατελιούτζαιναν, δρογγαρίου ὄντος ἐν ταῖς τριήρεσι Λουκᾶ τοῦ Νοταρᾶ τοῦ μετὰ ταῦτα μεγάλου δουκὸς γενομένου.
……….Καὶ τῷ Σεπτεμβρίῳ μηνὶ τοῦ 1441, καταλείψας ἐκεῖ τὴν δέσποιναν καὶ γυναῖκα αὐτοῦ ὁ αὐθέντης μου εἰς τὸν αὑτῆς πατέρα, ἤλθομεν εἰς Πελοπόννησον μετὰ τῶν αὐθεντικῶν τριήρεων καὶ ἑτέρας ἄλλης τριήρεως τῆς Λέσβου.
……….Κατά τῷ Ἰουλίῳ μηνὶ τοῦ ἐπομένου ἔτους (1442) ἐρχομένου τοῦ αὐθέντου μου καὶ δεσπότου Κύρ Κωνσταντίνου εἰς βοήθειαν τῆς πόλεως καὶ διὰ τῆς Λέσβου διελθόντες ἔλαβε καὶ τὴν δέσποιναν τὴν ἑαυτοῦ σύζυγον μεθ’ ἑαυτοῦ. Καὶ ἐν τῇ Λήμνῳ ἐλθόντος, ἐπολεμήθη ὑπὸ τοῦ στόλου παντὸς τῶν Τούρκων ἡμέρας πολλαῖς ἐκεῖ εὑρεθέντος. Τῇ δὲ Θεοῦ βοηθείᾳ ἀπῆλθεν ἄπρακτος ἀπ’ αὐτοῦ ὁ στόλος.
……….Ἡ δὲ δέσποινα ἡ τούτου σύνευνος ὑπὸ τῆς περιστάσεως ἀσθενήσασα καὶ ἐκτρωθεῖσα τῷ Αὐγούστῳ μηνὶ τοῦ αὐτοῦ ἔτους εἰς Παλαιόκαστρον τῆς αὐτῆς νήσου, ἀπέθανε καὶ ἐτάφη».
***
Πηγές:
-
Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους, τόμος Θ΄
-
Ιστορία Εικονογραφημένη, τεύχος 18, Δεκέμβριος 1969