,
,
……….Από τις 21 Αυγούστου, το Στρατηγείο Στρατιάς στην Σμύρνη μαθαίνοντας ότι το V Σώμα Στρατού Ιππικού των τούρκων είχε σκοπό να καταλάβει στις 23 Αυγούστου το Σαλιχλή γιά να αποκόψει την υποχώρηση των Ελληνικών δυνάμεων, διέταξε :
- Η Μεραρχία Ιππικού να κατευθυνθεί επειγόντως στην περιοχή Άνταλα όπου ενεδρεύοντας να αποκόψει την έξοδο τού ομώνυμου στενού.
- Ο Στρατηγός Φράγκου να κινήσει προς Άνταλα με συντεταγμένη δύναμη η οποία συνενούμενη με την Μεραρχία Ιππικού που θα μεταφερόταν σιδηροδρομικώς, θα απωθούσαν το τουρκικό ιππικό προς Βορρά.
……….Στις 22 Αυγούστου η Στρατιά ενημέρωσε τον Στρατηγό Φράγκου ότι προτίθετο να συμπτύξει το Νότιο Συγκρότημα στον χώρο Μαγνησίας – Κασαμπά γιά να αποφύγει την απόπειρα των τούρκων να το κυκλώσουν από Βορρά προς την κοιλάδα Φιλαδέλφειας.
……….Ήδη από τις 22 Αυγούστου αλλά με αρκετή καθυστέρηση, η ΧΙΙΙ Μεραρχία αποτελούμενη από το Απόσπασμα Πλαστήρα, το 3ο Τάγμα Μηχανικού Στρατιάς και 400 άνδρες τού Συντάγματος Ασφαλείας Σιδηροδρόμων, επιβιβάσθηκε σε δύο συρμούς και αναχώρησε γιά Σαλιχλή στις 18:00 και 20:30. Έφτασε την νύκτα τής 22ας και διανυκτέρευσε χωρίς να λάβει κανένα μέτρο ασφάλειας και χωρίς να επιχειρήσει (βάσει των διαταγών τού Νοτίου Συγκροτήματος) σύνδεση με την Μεραρχία Ιππικού, η οποία ήταν καταυλισμένη γύρω από την Φιλαδέλφεια.
……….Η δε Μεραρχία Ιππικού που έλαβε την (βλ.1) διαταγή τής 21ης Αυγούστου να κατευθυνθεί επειγόντως στην περιοχή Άνταλα, λόγω κοπώσεως των ίππων της αποφάσισε να πορευθεί στο Σαλιχλή όπου και θα διανυκτέρευε. Ξεκίνησε την αργή πορεία της στις 10:30π.μ. τής 22ας, αλλά λόγω μεγάλου συνωστισμού οχημάτων στον δρόμο, κατάφερε να φτάσει στο Ντερέκιοϊ στις 14:30. Τότε έστειλε με αυτοκίνητο στο Σαλιχλή τον Διοικητή τής Εφίππου Μοίρας γιά να πληροφορήσει τον Συνταγματάρχη Πλαστήρα γιά την θέση της και να μάθει τα μέτρα ασφαλείας που θα έπαιρνε η εκεί Στρατιωτική Διοίκηση.
……….Συνεχίζοντας την πορεία της από Ντερέκιοϊ, έφτασε στις 22:00, 2 ½ χιλιόμετρα ανατολικά τού Σαλιχλή όπου και στάθμευσε γιά διανυκτέρευση χωρίς να λάβει και αυτή κανένα μέτρο ασφαλείας, με μόνη εξαίρεση την Έφιππη Μοίρα η οποία παρέμεινε σε επιφυλακή χωρίς να αποζεύξει τους ίππους της και με τους πυροβολητές της σε πλήρη ετοιμότητα. Στις 04:00, ξημέρωμα τής 23ης έστειλε αναγνωρίσεις προς Κούλα και Ντεμερτζή γιά να εξακριβώσουν τις θέσεις τού τουρκικού ιππικού.
……….Τηλεγράφημα που έλαβε ο Στρατηγός Φράγκου από την Στρατιά από τις 22 Αυγούστου με πληροφορία ότι 800 τούρκοι ιππείς τρόχαζαν προς Κούλα από τις 08:30, ενώ 500-600 πορεύονταν νοτίως των Κούλων και άλλοι 1000 ήταν σταματημένοι στα Κούλα, δεν κοινοποιήθηκε στην Μεραρχία Ιππικού. Σοβαρή παράληψη, διότι ενώ η Μεραρχία Ιππικού είχε διαταχθεί να καταλάβει την στενωπό Αντάλων 45 χιλιόμετρα δυτικώς των Κούλων, το τουρκικό ιππικό ήταν βορειοανατολικώς τού Σαλιχλή.
Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΣΑΛΙΧΛΗ
……….Τις πρώτες πρωϊνές ώρες ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας διέταξε δύο τάγματα τού 5/42 Συντάγματος Ευζώνων, να λάβουν θέσεις στην βόρεια παρυφή τού Σαλιχλή, ενώ το τρίτο τάγμα τού 5/42 μαζί με το 3ο Τάγμα Μηχανικού να παραμείνουν στον σταθμό. Εκείνη την στιγμή έφτασε ο σύνδεσμος τής Μεραρχίας Ιππικού, ο οποίος τον ενημέρωσε ότι βρίσκονταν στα ανατολικά τού Σαλιχλή, πληροφορία η οποία εξέπληξε και ανησύχησε τον Συνταγματάρχη Πλαστήρα. Αμέσως ξεκίνησε γιά να συναντήσει τον Διοικητή τής Μεραρχίας Ιππικού.
……….Η Μεραρχία Ιππικού ετοιμαζόταν από τις 05:00 να ξεκινήσει, καθυστερώντας όμως να στείλει αναγνωρίσεις γιά τις θέσεις τού τουρκικού ιππικού, όταν δε αυτές ξεκίνησαν, μόλις απομακρύνθηκαν από τον καταυλισμό, δέχθηκαν επίθεση τουρκικής ίλης η οποία κατευθυνόταν προς τον σιδηροδρομικό σταθμό Σαλιχλή.
……….Την ίδια ώρα ο σταθμός δέχθηκε επίθεση πεζομαχούντων τούρκων ιππέων, υποστηριζομένων από πυροβολικό. Οι τούρκοι έφτασαν 200 μέτρα από τον σταθμό, οπότε ο Διοικητής τού 4ου λόχου τού 3ου Τάγματος Μηχανικού με λίγους άνδρες τού λόχου του, κατέλαβε ύψωμα δυτικά τού σταθμού από όπου πρόβαλε ισχυρή αντίσταση κατά των επιδρομέων. Ακολούθησε επίθεση τής 1ης τουρκικής Μεραρχίας εκατέρωθεν τής πόλεως Σαλιχλή προς κατάληψη τού σιδηροδρομικού σταθμού. Τα δύο τάγματα ευζώνων που είχαν λάβει θέσεις στην βόρεια παρυφή τού Σαλιχλή, προσπαθούσαν να εισέλθουν στην πόλη συνάπτοντας σκληρές οδομαχίες, ενώ οι υπό τον Υπολοχαγό Βλάχο στο ύψωμα δυτικά τής πόλεως και οι τηλεγραφητές τού σταθμού, προέβαλαν ισχυρή αντίσταση.
……….Εν τω μεταξύ, ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας συναντήθηκε με τον Διοικητή τής Μεραρχίας Ιππικού στον καταυλισμό της, όπου ενώ συζητούσαν γιά τον τρόπο διαθέσεως των υπό τις διαταγές τους δυνάμεων, εβλήθησαν αιφνιδιαστικώς από το τουρκικό πυροβολικό. Επικράτησε σύγχυση, διότι οι άνδρες εκείνη την ώρα σέλλωναν τα άλογά τους. Αποφάσισαν τότε να διαμοιράσουν τα 3 Συντάγματα Ιππικού γύρω από το Σαλιχλή με τέτοιο τρόπο, ώστε να απωθήσουν τις εχθρικές δυνάμεις προς Βορρά. Οι δυνάμεις υπό τον Συνταγματάρχη Πλαστήρα ανέλαβαν να εκκαθαρίσουν την πόλη τού Σαλιχλή από όσους τούρκους εισχώρησαν σε αυτήν και να τους απωθήσουν στον ποταμό Έρμο.
……….Κατά την εξέλιξη τής μάχης τραυματίσθηκαν ο Διοικητής τού 1ου Συντάγματος Ιππικού Αντισυνταγματάρχης Βάσος Νικόλαος και ο Διοικητής τού 3ου Συντάγματος Πεζικού τής ΧΙΙΙ Μεραρχίας Αντισυνταγματάρχης Νικολοδήμος. Προς το μεσημέρι, το Σαλιχλή εκκαθαρίστηκε από τους τούρκους, ενώ το Ελληνικό Ιππικό έριχνε τις εχθρικές δυνάμεις προς τον ποταμό Έρμο. Στο πεδίο τής μάχης σκοτώθηκαν 2 τούρκοι αξιωματικοί και 120 ιππείς. Νέα σφοδρή αντεπίθεση τής 14ης τουρκικής Μεραρχίας στις 13:00, αποκρούσθηκε με την συνδρομή των εύστοχων πυρών τού πυροβολικού τής Μεραρχίας Ιππικού.
……….Την ώρα τής τουρκικής επιθέσεως έφτασε και ο Στρατηγός Φράγκος ο οποίος παρακολούθησε την εξέλιξη τής μάχης. Στις 13:30 αναχώρησε, διατάσσοντας την Μεραρχία Ιππικού να διαθέσει το 2ο Σύνταγμά της στο Α΄Σώμα Στρατού έτσι ώστε να χρησιμοποιηθεί μαζί με το Απόσπασμα Λούφα γιά την από Βορρά κάλυψη των Ελληνικών δυνάμεων.
……….Μετά την 14:00 οι τούρκοι δεν ξαναεπιχείρησαν καμμία ενέργεια κατά τού Σαλιχλή και άρχισαν να συμπτύσσονται βορειοδυτικά, καταδιωκόμενοι από τα πυρά τού πυροβολικού.
………Οι δυνάμεις τού Νοτίου Συγκροτήματος συνέχισαν την προς Δυσμάς συγκέντρωσή τους, ενώ η ΧΙΙΙ Μεραρχία παρέμεινε ως οπισθοφυλακή στο Σαλιχλή υπό συνεχή παρενόχληση τού εχθρού.
ΜΑΧΗ ΝΤΕΡΕΚΙΟΪ
……….Ενώ διεξαγόταν η μάχη στο Σαλιχλή, το Απόσπασμα Λούφα συγκρούσθηκε κοντά στο χωριό Ντερέκιοϊ με την 2η τουρκική Μεραρχία Ιππικού. Έχοντας ξεκινήσει από την Φιλαδέλφεια, πορευόταν προς Σαλιχλή ως οπισθοφυλακή τού Νοτίου Συγκροτήματος. Πίσω του βάδιζε το 7ο Σύνταγμα Πεζικού τής ΙΙ Μεραρχίας, του οποίου η δύναμη ήταν κατά πολύ ελαττωμένη. Καθώς προσέγγιζε το χωριό Ντερέκιοϊ, δέχθηκε σφοδρή επίθεση από την 2η τουρκική Μεραρχία Ιππικού, τής οποίας οι άνδρες, αφιππεύσαντες πεζομαχούσαν. Αμέσως τέσσερα τάγματα τού Αποσπάσματος κατέλαβαν θέσεις κατά μήκος τής σιδηροδρομικής γραμμής προβάλλοντας σθεναρή άμυνα. Ο αγώνας εξελισσόταν σκληρός, όταν το 7ο Σύνταγμα Πεζικού επενέβη ενισχύοντας το Απόσπασμα Λούφα και αναγκάζοντας στις 11:00 το τουρκικό Ιππικό να εγκαταλείψει, έχοντας υποστεί σημαντικές απώλειες.
……….Το Απόσπασμα Λούφα συνεχίζοντας την πορεία του, συνενώθηκε με την VII Μεραρχία στις 14:00, τρία χιλιόμετρα δυτικώς τού Ντερέκιοϊ.