,
,
Πολυλάς Ιάκωβος (10/9/1825-25/7/1896)
.
……….Έλλην λόγιος και πολιτευτής, γεννημένος στην Κέρκυρα στις 10 Σεπτεμβρίου 1825. Από την πλευρά τής μητέρας του, κόρης τού κόμητα Ν. Βούλγαρη, ο Πολυλάς έλαβε αγωγή ηθική και εγκυκλοπαιδική, μαθαίνοντας και αρχαία ελληνικά. Παράλληλα διδάχτηκε την ιταλική, γαλλική, αγγλική και γερμανική γλώσσα. Το 1847 νυμφεύθηκε την Αιμιλία, κόρη τού κόμητα Ι. Σορδίνα, όπου εξ αιτίας μιάς ασθένειάς της, παρέμειναν επί διετία (1852-1854) στην Νάπολη τής Ιταλίας. Εκεί εκδήλωσε την κλίση του προς τις κλασσικές φιλολογικές μελέτες.
……….Επιστρέφοντας στην Κέρκυρα διορίσθηκε βιβλιοφύλακας στην δημόσια Βιβλιοθήκη (1857-1862), συνδεθείς από τότε με τον λογοτεχνικό κύκλο τού νησιού, κυρίως δε με τον Διονύσιο Σολωμό.
……….Αλλά και στον πολιτικό βίο, ως ριζοσπάστης, πρωτοστάτησε στο ενωτικό κίνημα τής Επτανήσου με την Ελλάδα, ιδρύοντας τον πολιτιστικό σύλλογο «Αναγέννησις» και εκδίδοντας ομώνυμη εφημερίδα, μέσω τής οποίας ως αρχισυντάκτης καθοδηγούσε το λαϊκό φρόνημα.
……….Μετά την Ένωση, εισηγήθηκε την πλήρη διοικητική αφομοίωση τής νήσου προς το γενικό σύστημα τής Ελληνικής Πολιτείας. Αργότερα ίδρυσε τον εθνικό σύλλογο «Ρήγας Φεραίος» (1871), και ομώνυμη επίσης εφημερίδα, μετά δε από σύντομο χρονικό διάστημα ίδρυσε τον σατυρικό πολιτικό «Κώδωνα».
……….Ως βουλευτής τού Ελληνικού κοινοβουλίου με το κόμμα τού Χ. Τρικούπη, διετέλεσε από το 1869 έως το 1879 σε πέντε περιόδους. Ανένδοτος και αμετακίνητος σε ορισμένα θέματα, ήλθε σε ρήξη με τον Τρικούπη η οποία τον έστρεψε προς τον Δηλιγιάννη, τού οποίου διετέλεσε κομματικός τοπικός αρχηγός στην Κέρκυρα έως το 1890. Πολιτική αστοχία οφειλόμενη σε λόγους ηθικούς, προκάλεσε δυσαρέσκεια μεταξύ Πολυλά και Δηλιγιάννη κάνοντας τον να επιστρέψει στο τρικουπικό κόμμα.
……….Τελικά αποσύρθηκε το 1892 από την πολιτική, ασχολούμενος πλέον μόνο με τον φιλολογικό του κύκλο έως και τον θάνατό του, ο οποίος συνέβη στις 25 Ιουλίου τού 1896 στην Κέρκυρα, σε ηλικία 71 ετών.
……….Ο Πολυλάς από το γνωστό του φιλολογικό έργο είναι, πεζογράφος, διηγηματογράφος, κριτικός και μεταφραστής, και στιχουργός ως μεταφραστής, εκτός τριών πρωτότυπων ποιημάτων.
……….Το έργο του είναι χωρισμένο σε δύο περιόδους, την προ και την μετά τού έτους 1870 περίπου, χαρακτηριζόμενες από διαφορές ιδεών και γλωσσικής μορφής.
……….Κατά την πρώτη περίοδο η γλώσσα και το ύφος του αντιπροσωπεύουν με μία μικρή προσωπική απόχρωση, την γλώσσα και το ύφος των σύγχρονων Επτανησίων συγγραφέων. Από άποψη λεξιλογίου, θεωρείται και είναι γλωσσοπλάστης, είτε ως κάτοχος μεγάλου ποσού δημωδών λέξεων, είτε ως δημιουργός νέων λέξεως με παραγωγή διά συνθέσεως, είτε ως αφομοιωτής πλήθους λογίων λέξεων προς το γλωσσικό αίσθημα τής κοινής ομιλουμένης.
……….Στην δεύτερη περίοδο γράφει σε ιδίωμα εγγύτατο στην καθαρεύουσα.
……….Ήταν υπέρ τής γλωσσικής μεταρρυθμίσεως, ως ιδεαλιστής περισσότερο, παρά ως πραγματιστής. Η μαχητικότητά του περιοριζόταν στην άμυνα κατά των επιθέσεων των λογίων, εκθέτοντας τα επιχειρήματά του υπέρ τής δημοτικής. Διαβλέποντας την ήδη υπάρχουσα διαφορά μεταξύ φυσικού και εντέχνου λόγου, πίστευε ότι μόνο ο δεύτερος μπορεί να είναι η γλώσσα τού έθνους. Και ναι μεν ήταν υπέρ τής επικρατήσεως τής φυσικής γλώσσας, δηλαδή τής δημοτικής, έπρεπε όμως αυτή να ανέλθει ως προς τον έντεχνο λόγο, έτσι ώστε να εκφράζει βαθύτερες και αόριστες έννοιες. Γι’ αυτό διαφωνούσε με τους βεβιασμένους γλωσσικούς τύπους που σχημάτιζαν οι άκρατοι και φανατισμένοι μεταρρυθμιστές δημοτικιστές. Μόνο μέσα από μία μακρά και άρτια λόγια παράδοση μπορούσε να γίνει αυτή η εξέλιξη.
……….Γι’ αυτό, τον Αύγουστο τού 1884 αποφάσισε μαζί με τους Γ. Μαρκορά, Κ. Μάνεση, Σ. Χρυσομάλλη, Γ. Καλοσγούρο, Α. Κεφαλληνό, Ν. Κογεβίνα και Λ. Μαβίλη, την ίδρυση σχετικού περιοδικού τής «Εθνικής Γλώσσης», τού οποίου μόνο η προκήρυξη κυκλοφόρησε σε λογία καθαρεύουσα.
……….Ως ερμηνευτής τού Διονυσίου Σολωμού υπήρξε απαράμιλλος, όχι μόνο με την βαθειά και αναδημιουργική μελέτη στο πρόσωπο και το έργο τού εθνικού μας ποιητή, αλλά και γιά την εμπνευσμένη σύνθεση των διάσπαρτων ποιητικών αποσπασμάτων, παραλλαγών και πεζών σχεδιασμάτων του, τα οποία συνέθεσε, κατέταξε χρονολογικώς και κριτικώς και εξέδωσε υπό τον τίτλο «Ευρισκόμενα» το 1859. Το επόμενο έτος, σε απάντηση τού επικριτή τού Σολωμού, Σπ. Ζαμπέλιου, τα συνόδευσε με τα «Προλεγόμενα», ακολούθησε δε και έτερη συγγραφή, με τον τίτλο «Πόθεν η μυστικοφοβία τού κυρίου Σπ. Ζαμπελίου ; στοχασμοί» το 1860, με την οποία ανασκευάζει και πάρα πολλά πραγματικά στοιχεία, καταρρίπτοντας ταυτόχρονα τις θεωρίες τού Ζαμπέλιου.
[Άλλες πηγές αναφέρουν ως ημερομηνία γεννήσεως την 13η Οκτωβρίου].
***