,
……….
……….Στις 12 Οκτωβρίου τού 2014, μετά τις Σφίγγες και τις Καρυάτιδες τού ταφικού μνημείου τής Αμφιπόλεως, η παγκόσμια και τοπική ειδησεογραφία ασχολείται με μιά νέα αποκάλυψη, τμήματος ενός υπέροχου ψηφιδωτού αυτή την φορά.
……….Το τμήμα πού αποκαλύφθηκε απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο.
……….Τις αμέσως επόμενες ημέρες θα αποκαλυφθεί πλήρως και η τρίτη μορφή τής συνθέσεως, η θεά Περσεφόνη, οπότε λύθηκε και ο γρίφος γιά το θέμα τής παραστάσεως. Το ψηφιδωτό καλύπτει όλη την επιφάνεια τού δεύτερου χώρου και είναι κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα, λευκού, μαύρου, γκριζωπού, μπλε, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Την κεντρική παράσταση περιβάλλει διακοσμητικό πλαίσιο, πλάτους 60 εκατοστών το οποίο συντίθεται από διπλό μαίανδρο, τετράγωνα και τρέχουσα σπείρα. Το φόντο τής παραστάσεως είναι σε αποχρώσεις γκρι – μπλε, ενώ η όλη σύνθεσις διακρίνεται γιά την εξαίρετη τέχνη στην απόδοση των λεπτομερειών των χαρακτηριστικών, τόσο των μορφών, όσο και των αλόγων, όπως και γιά την αρμονία των χρωμάτων.
……….Μετά την ολοκληρωμένη αποκάλυψη τού ψηφιδωτού, έκλεισε και το ζήτημα χρονολογήσεως τού ταφικού μνημείου, το οποίο πλέον τοποθετείται (βάσει τής επίσημης ανακοινώσεως τού Υπουργείου Πολιτισμού) στο τελευταίο τέταρτο τού 4ου αιώνα π.Χ. ενώ διαψεύδονται διάφορες φημολογίες (όπως τής κυρίας Όλγας Παλαγγιά) ότι το ταφικό μνημείο είναι ρωμαϊκό και όχι μακεδονικό.
***
Αποσπάσματα συνεντεύξεως τού καθηγητού κλασσικής αρχαιολογίας κυρίου Πάνου Βαλαβάνη σχετικά με την σημαντικότητα και μοναδικότητα τής ανακαλύψεως.
……….Σε ερώτημα εάν έχουν ξαναβρεθεί ψηφιδωτά σε μακεδονικό τάφο, ο κύριος Βαλαβάνης απάντησε ότι ναι μεν έχουν βρεθεί σε δύο παλαιότερες ανασκαφές ψηφιδωτά, αλλά και στις δύο περιπτώσεις τα θέματα ήταν διακοσμητικά με γεωμετρικά μοτίβα. Ενώ στην Αμφίπολη βρίσκουμε γιά πρώτη φορά τόσο περίτεχνο μωσαϊκό δάπεδο.
……….«Η πρώτη περίπτωση, ήταν, πάλι στην Αμφίπολη, σε τάφο που είχε ανασκάψει ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας Δημήτριος Λαζαρίδης [ο οποίος διενήργησε ανασκαφές και οργάνωσε μουσεία σε πολλά μέρη ιδιαίτερα στην Βόρεια Ελλάδα]. Όπου το δάπεδο τού τάφου είναι διακοσμημένο με ασπρόμαυρους ρόμβους, και σε άλλο σημείο, το ψηφιδωτό είναι χωρίς διακόσμηση, με απλές ψηφίδες. Η δεύτερη περίπτωση είναι στον μακεδονικό τάφο τής Καρίτσας, κοντά στο Δίον, όπου πάλι το ψηφιδωτό δάπεδο είναι απλό, ένας κύκλος με τέσσερεις σειρές μελανών χαλικιών.
……….Το ψηφιδωτό τού ταφικού μνημείου της Αμφιπόλεως πρόκειται γιά έργο υψηλής τέχνης με εξαιρετική ποιότητα κατασκευής. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία τής χρωματικής εναλλαγής των βοτσάλων, έχει φωτοσκιάσεις και τρίτη διάσταση, κάτι το οποίο δεν είναι εύκολο να επιτύχεις με τα φυσικά βότσαλα. Είναι έργο αντάξιο των μεγάλων τεχνητών των υπέροχων μωσαϊκών τής Πέλλας».
……….Αναφερόμενος στις υποθέσεις που γίνονται γιά το θέμα τού ψηφιδωτού, ο κύριος Βαλαβάνης είπε ότι «η μεγαλύτερη πιθανότητα θα είναι [ ] να έχουμε μιά τυποποιημένη μορφή παράστασης ‘Αρπαγής τής Περσεφόνης από τον Άδη’ με τον Ερμή ψυχοπομπό. Βεβαίως, εδώ έχουμε συνωρίδα, δηλαδή άρμα με δύο άλογα και όχι, όπως συνήθως, τέθριππο, αλλά δεν είναι αυτό στοιχείο που μπορεί να αποτελεί λόγο αμφισβήτησης. Με πολύ μικρότερη πιθανότητα θα μπορούσε να παριστάνεται ο Άδης με τον νεκρό ή την νεκρή, τον «ένοικο» τού τάφου – αντί δηλαδή τής Περσεφόνης. Επίσης, αν και αυτό θα ήταν μία μεγάλη καινοτομία – και πρόκειται γιά μία τρίτη εκδοχή – ο δημιουργός τού μωσαϊκού, μπορεί να διάλεξε τον ίδιον τον νεκρό να οδηγεί το άρμα του στον Κάτω Κόσμο, αλλά όπως πάντα μέχρι τώρα, όλα είναι υποθέσεις.»
……….Τελικά η πλήρης αποκάλυψη τού ψηφιδωτού 4 ημέρες μετά, έδωσε τέλος και στα σενάρια περί χρονολογήσεως τού ταφικού μνημείου, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού με επίσημη ανακοίνωσή του, το τοποθέτησε χρονολογικώς στο τελευταίο τέταρτο τού 4ου αιώνα π.Χ.
……….«Δικαίως», είπε ο κύριος Βαλαβάνης. «Με την αποκάλυψη τού ψηφιδωτού το θέμα τής χρονολόγησης κλείνει οριστικά. Τελευταίο τέταρτο 4ου αιώνα π.Χ., ίσως και λίγο μέχρι την πρώτη δεκαετία τού 3ου αιώνα π.Χ. Σε καμμία περίπτωση παρακάτω».