,
.
Σμύρνη (περίπου στα 1904) – Ο Θεόφιλος και οι Μακεδόνες πολεμιστές του
.
……….«Μιά τσικνοπέφτη το απόγευμα, ηακούστηκε μεγάλο βουητό να έρχεται από τση μαχαλάδες τση Ευαγγελίστρας: Έρχεται ο Θεόφιλος, τρεχάτε. (Ήτανε ο λαϊκός Μυτιληνιός ζωγράφος, που ήμενε τότε στην Σμύρνη, στο σπίτι μιανής γαλοτζούς, στον μαχαλά τ’ Αη Δημήτρη). Ξεσηκωθήκανε μικροί-μεγάλοι προς το μέρος που ακουγότανε το βουητό. Φάνηκε στο τέλος μέσα στην οχλαγωγή το τσούρμο τού Θεόφιλου. Επί κεφαλής ήτανε ο ίδιος, ντυμένος αρχαίος Μακεδόνας με περικεφαλαία, δόρυ, ασπίδα και θώρακα.
……….Την πανοπλία την συμπλήρωνε και το σπαθί του, κρεμασμένο στο πλάι του. Οι άλλοι οπαδοί του ήτανε καμμιά δεκαριά αλήτες, άλλοι ξυπόλητοι κι άλλοι με μισό παπούτσι, τα δάχτυλα των ποδιών τους ηφαινούντουστε. Είχανε στρατολογηθεί και από την πιό λαϊκή συνοικία τση Σμύρνης, τα Μορτάκια. Ήτανε ντυμένοι κι αυτοί σαν αρχαίοι Μακεδόνες, με περικεφαλαίες, ασπίδες, δόρατα και ξυλένια σπαθιά, όλες αυτές οι στολές καμωμένες από τα χέρια τού Θεόφιλου.
……….»Μόλις ηφτάσανε στο πρώτο σταυροδρόμι, ησταθήκανε λιγάκι ν’ ανεσάνουνε, γιατί η φασαρία των παιδιών που ακολουθάγανε τον θίασο ήφτανε μέχρι τα μισοούρανα. Έπειτα αραίωσε ο κόσμος, άφησε ένα μεϊντάνι και τότες ηαρχίνησε η παράσταση. Χωρίστηκε το τσούρμο σε δύο παρτίδες γιά ν’ αρχίσουνε την μάχη αναμεταξύ τους. Ησηκώσανε τα κοντάρια, ησιάξανε τις ασπίδες τους και με ένα ‘’άλα παιδιά’’ τού Θεόφιλου, ηγιουντάρανε οι μισοί κατά πάνω τση άλλοι μισοί με μεγάλα χορευτικά πηδήματα, φωνάζοντας όπα, όπ-όπα. Έπειτα από κάμποσην ώρα, παλατιού ηφώναζεν ο Θεόφιλος: Μάινα παιδιά – σταματείστε. Στο μεταξύ, στην φούρια τση μάχης, ο Θεόφιλος ήπαιζε σ’ ένα ξεκοιλιασμένο ακκορντεόν, φυσαρμόνικα το λέγαμε εμείς. Κατόπιν, όταν πιό ηκαλμάρησεν ο ντόρος, βγάζει ο Θεόφιλος ένα δίσκο κ’ ημάτζευε μεταλλήκια. Σαν μάτζεψε πιά ό,τι μάτζεψε ο αρχηγός, βάλανε οι αλήτες τα κοντάρια στον ώμο τους καταϊδρωμένοι και τραβήξανε να δώσουνε παράσταση σε άλλον μαχαλά…
……….»Όταν τελείωνε η περιοδεία στις γειτονιές, έπαιρνε όλο τον θίασο σε φωτογραφείο και φωτογραφιζότανε. Κατόπιν πούλαγε τις φωτογραφίες πέντε δραχμές η μία.
………..»Άλλη μιά φορά είδα τον Θεόφιλο απ’ όξω το Ελληνικό Προξενείο την ημέρα τ’ άη Γιωργιού, που γιόρταζεν ο βασιλιάς Γεώργιος. Ήτανε ντυμένος με φουστανέλλες κι ο κόσμος ήλεγε: να ο Θεόφιλος, και τονε καμαρώνανε. Ψέματα είναι ότι ο Θεόφιλος ήτανε καβάσης τού Προξενείου. Θελήματα έκανε καμμιά φορά των καβάσηδων…
…………Αυτά τα είδα και τα θυμάμαι καλά», γράφει ο Ν. Καρτσωνάκης στην ‘’Επιθεώρηση Τέχνης’’ το ‘65.
……….Η περίοδος τής Σμύρνης είναι ένα κομμάτι τής ζωής τού Θεόφιλου που λίγα του μάς είναι γνωστά. Το κυριότερο, δεν έχουν σωθεί έργα του. Στις μέρες τής Καταστροφής, το τελευταίο που θα σκεφτόταν κανείς, θα ήταν τα έργα τού Θεόφιλου.
