,
,
Ἑμμανουὴλ Τζάνες Μπουνιαλῆς (1615-1690)
.
……….Λόγιος κληρικός, ψάλτης, ποιητής και φημισμένος ἁγιογράφος. Γεννήθηκε γύρω στὰ 1615 στὸ Ῥέθυμνο, ὅπου καὶ ἔλαβε τὰ πρῶτα ἐγκύκλια μαθήματα καὶ τὴν ἁγιογραφική, ἔπειτα δε, νεώτατος, μετέβη στὴν Κεφαλλονιά, Κέρκυρα καὶ τέλος στὴν Βενετία, ὅπου καὶ ἐγκαταστάθηκε. Τῷ 1659 διορίσθηκε ἐφημέριος στὸν ἑλληνοορθόδοξο ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στὴν Βενετία, ὅπου καὶ παρέμεινε ἔως τὸν θάνατό του στὰ 1691 (ἤ 1690).
……….Ὑπῆρξε ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα πνεύματα τῆς ἐποχῆς του καὶ θεωρεῖται ὡς μία ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες φυσιογνωμίες τῆς Βενετίας τοῦ 17ου αἰώνα. Ἡ τέχνη του στὸ ξεκίνημά του, ὑπῆρξε ἐπιμελημένη καὶ δυνατή ἀλλὰ αὐστηρῶς τυπική, ἀκολουθῶντας κατὰ γράμμα τὴν βυζαντινὴ παράδοση. Στὴν συνέχεια ὅμως, δεχόμενος τὴν ἐπίδραση τῆς Δύσεως, ἰδιαιτέρως τῆς Ἰταλίας, διέπλασε τὴν τέχνη του πάντοτε ὅμως μὲ αὐστηρὴ ἀλλὰ ἐξαιρετικὴ τεχνική, σεμνὴ καὶ ἐπιβλητική. Ἐξελισσόμενος διαρκῶς κατόρθωσε νὰ ἀνυψωθῇ σὲ ἀληθινό διδάσκαλο, εἰσπράττοντας τὸν θαυμασμὸ ἀπὸ ὅλους τοὺς συγχρόνους του στὴν Βενετία, ἐνῷ ἡ φήμη του ὡς εἰκονογράφου εἶχε ἀπλωθεῖ σὲ ὅλες τὶς ἑλληνικὲς χῶρες.
……….Σὲ σωζόμενη ἐπιστολὴ τοῦ συμπατριώτη καὶ συγχρόνου του, Φραγκίσκου Σκούφου, περιγράφεται γλαφυρότατα ἡ ἀριστουργηματική «Κοίμηση τῆς Θεοτόκου», μὲ τὸν Σκοῦφο νὰ ἐκφράζεται μὲ ἄπειρο θαυμασμό γιὰ τὴν τέχνη τοῦ Μπουνιαλῆ.
……….Παλαιότερο γνωστὸ ἔργο τοῦ Μπουνιαλῆ εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς Ἀμολύντου, ἡ ὁποία βρίσκεται στὸν γυναικωνίτη τοῦ ναοῦ τῆς Φανερωμένης στὴν Ζάκυνθο μὲ χρονολογία 1641. Τῷ 1648 ζωγράφισε στὴν Κέρκυρα τὴν μεγάλη εἰκόνα τοῦ Παντοκράτορα, καθὼς καὶ τὶς ὡραῖες εἰκόνες τοῦ βυζαντινοῦ ναοῦ τῶν Ἰάσωνος καὶ Σωσιπάτρου καὶ τῆς Λαμπωβίτισσας. Οἱ μονὲς του Σινᾶ, τῶν Μετεώρων, τῆς Φιλοθέης στὴν Ἀθήνα, εἶχαν εἰκόνες του. Ἀπὸ τῷ 1659 ἔως τῷ 1691, ζωγράφισε πλῆθος θαυμαστῶν εἰκόνων, ὅπως τὴν εἰκόνα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου (1663) ἡ ὁποία βρίσκεται στὸν ἑλληνοορθόδοξο ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Βενετίας. Μία ἄλλη μὲ τὸν ἅγιο Νικόλαο καὶ ὀκτὼ σκηνὲς μὲ τὰ θαύματά του, βρίσκεται στὸ Μουσεῖο Civico τῆς Βενετίας.
……….Ὡς ἀριστουργήματά του θεωροῦνται καὶ οἱ εἰκόνες: Κωνσταντῖνος καὶ Ἑλένη, ἡ Παναγία, ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, ὁ Γοβδελαᾶς (μεγαλομάρτυρας γιὰ τὸν ὁποῖο συνέθεσε καὶ ᾀσματικὸ ποίημα), ὁ Μεθόδιος Πατάρων.
……….Σήμερα στὴν Ἀθήνα ὑπάρχουν ἕξι εἰκόνες τοῦ Μπουνιαλῆ στὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο μεταξὺ τῶν ὁποίων τῆς Θεοτόκου (1680), μία στὴν συλλογὴ Λοβέρδου μὲ θέμα τὴν Προσκύνηση τῶν Μάγων καὶ μία στὴν συλλογὴ Καλλιγᾶ, ὁ ἅγιος Γεώργιος. Ὁ Μπουνιαλῆς ζωγράφιζε χρησιμοποιῶντας αὐγὸ καὶ μὲ τὶς γνωστὲς μεθόδους τοῦ προπλάσματος, τοῦ ἀνοίγματος καὶ τοῦ λαματίσματος.
……….Ὡς ποιητὴς ὑπῆρξε λιγώτερο ἀξιόλογος. Συνέγραψε:
- Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γοβδελᾶ Πέρσου τοῦ πολυάθλου (Βενετία 1661). Αὐτὴν συνέθεσε συνεργαζόμενος μὲ τὸν Κρήτα Καλλιόπιο Καλλέργη. Στὰ προλεγόμενα τοῦ βιβλίου, ὁ ἴδιος διηγεῖται τὴν ἀγάπη του γιὰ τὸν ἅγιο ὁ ὁποῖος ἔσωσε ἀπὸ βέβαιο θάνατο ἕναν ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς του.
- Ἀκολουθία τῆς ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος (Βενετία 1671).
- Ἀκολουθία τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἀλυπίου τοῦ Κιωνίτου καὶ θαυματουργοῦ (Βενετία 1679).
- Εἰς τὸν Εὐαγγελισμὸν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου στίχους διὰ μέτρων ἁπλῶν ὁμοιοκαταλήκτους (Βενετία 1684). Οἱ στίχοι αὐτοὶ εἶναι ἀνεπιτυχὴς μίμηση τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου τοῦ Ῥωμανοῦ.
……….Ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ συνέθεσε καὶ ἐπιγράμματα γιὰ σύγχρονά του πρόσωπα, ὅπως τὸν μητροπολίτη Φιλαδελφείας Μελέτιο τὸν Χορτάκιο, τὸν Φιλαδελφείας Γεράσιμο τὸν Βλάχο κλπ.
- Μπουνιαλῆς. Ἐπώνυμο οἰκογένειας ἀπὸ τὸ Ῥέθυμνο τῆς Κρήτης, τρία μέλη τῆς ὁποίας διακρίθηκαν κατὰ τὸν 17ο αἰώνα. Ἕνας ποιητὴς (Μαρῖνος Τζάνες) καὶ δύο ἁγιογράφοι (Ἑμμανουὴλ καὶ Κωνσταντῖνος). Τὸ ἐπώνυμο αὐτὸ ἔφερε καὶ ἕνας κλάδος τῆς οἰκογένειας Βλαστοῦ στὸ Ῥέθυμνο.
-
Πηγή: ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, τόμος ΔΕΚΑΤΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ.
-
Πηγή εἰκόνας: https://commons.wikimedia.org/
-
Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ είκόνας: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο