,
,
Μακεδονομάχος καπετάν Μάλλιος (Στέφανος Δούκας), λοχαγός.
,
……….Κατὰ τὴν διάρκεια κορυφώσεως τῆς ἔνοπλης φάσεως τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα, τὴν ἄνοιξη τοῦ 1905 ἔκαναν τὴν ἐμφάνισή τους στὶς πλαγιὲς τοῦ Βερμίου ἑλληνικὲς ἀνταρτικὲς ὀμάδες.
……….Ὁ Δημήτριος Καλαποθάκης σὲ ἐπιστολὴ του πρὸς τὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν μὲ ἡμερομηνία 14/5/1905, ἀναφέρει τὴν δύναμή τους καὶ τοὺς ἀρχηγούς.
- Σῶμα Γ. Βάρδα (Τσόντου), ἄνδρες 100.
- Σῶμα Σ. Μάλλιου (Δοῦκα), ἄνδρες 80.
- Σῶμα Ν. Νίδα (Καλομενόπουλου), ἄνδρες 120.
- Σῶμα Γ. Ροῦβα (Κατεχάκη), ἄνδρες 60.
- Σῶμα Π. Βέργα (Μάνου), ἄνδρες 70.
- Σῶμα Χ. Ζούκη, ἄνδρες 75.
- Σῶμα Καραβίτη, ἄνδρες 33.
- Σῶμα Δικονίμου, ἄνδρες 17.
- Σῶμα Βασιλάκη, ἄνδρες 30.
……….Ἕνας ἀπὸ τοὺς στόχους τους ἦταν καὶ ὁ περιορισμὸς τῆς ῥουμανικῆς προπαγανδιστικῆς κινήσεως στὴν περιοχὴ Βεροίας.
……….«Ὁ Μάλλιος τῷ 1905 ἐκλήθη ὑπὸ τοῦ Μακεδονικοῦ κομιτάτου καὶ τοῦ ἀνετέθη ἡ ἀρχηγία ἀνταρτικῶν σωμάτων καὶ νὰ δράσῃ εἰς τὴν περιφέρειαν Ἐδέσσης μὲ ὑπαρχηγοὺς τὸν Δίμπραν (Κλεῖτον Π.) καὶ τὸν Λιοῦπον (Πηχεῶνα Φιλόλαο). Διεξήγαγε πολλὰς μάχας μετὰ Τούρκων καὶ Βουλγάρων.
……….Τὴν 25 Μαρτίου 1905 περιεκύκλωσε τὸ χωρίον Ζαγορίτσανη (Βασιλειάς), ὅπου διεξήχθησαν μεγάλαι καὶ σκληραὶ μάχαι μὲ τοὺς κομιτατζῆδας, οἱ ὁποῖοι ἐκρύπτοντο ἐκεῖ, συνάμα δὲ καὶ μὲ τουρκικὸν στρατόν, τὸν μετὰ τὴν κατατρόπωσιν τῶν κομιτατζήδων καταφθάσαντα, τὸν ὁποῖον διεσκόρπισε καὶ ἔτρεψεν εἰς ἄτακτον φυγήν».
……….Τὴν ἡμέρα ἐκείνη, ἡ ἑλληνικὴ δύναμη ἀποτελούμενη περίπου ἀπὸ 180 ἄνδρες ὑπὸ τοὺς Τσόντο, Δοῦκα Στέφανο, Καραβίτη, Μακρῆ, Καούδη, Παναγιωτόπουλο κ.ἄ., ἐπιτέθηκε στὴν τότε ἐξαρχικὴ Βασιλειάδα σὲ ἀντίποινα γιὰ τὶς πυρπολήσεις ἀπὸ τοὺς βούργαρους τῶν Μονῶν Τσιριλόβου καὶ Σλίβενης. Ἡ σφοδρότατη ἐπίθεση προκάλεσε ἀλγεινὴ ἐντύπωση στὴν διεθνὴ κοινὴ γνώμη (!..) καὶ ἀνακρίσεις ἀπὸ τοὺς Ἰταλοὺς ἀξιωματικοὺς τῆς τουρκικῆς χωροφυλακῆς.
……….Συνεχίζοντας ὁ Καλαποθάκης στὴν ἐπιστολὴ του, γράφει ὅτι τὸ σῶμα Μάλλιου προωρισμένο γιὰ τὰ Καστανοχώρια, βρισκόταν ἐδῶ καὶ δύο μῆνες στὴν περιοχή, διαλύοντας δύο βουργάρικες συμμορίες, ἐνῶ εἶχε καὶ μία σύγκρουση μὲ τὸν τουρκικὸ στρατό. Διατηρώντας τὴν δύναμή του, ἐργάζεται μὲ σημαντικὴ ἐπιτυχία ἐπαναφέροντας μερικὰ σχισματικὰ χωριὰ στὴν Ὀρθοδοξία. Οἱ βούργαροι, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς συνεχεῖς ἥττες ποὺ ὑφίστανται καὶ τὴν ἄρνηση τῶν χωριῶν νὰ ἐνισχύσουν τὶς βουργάρικες συμμορίες, μετὰ τὸ πάθημα τῆς Ζαγορίτσανης ἀποσύρθηκαν, ἤ μᾶλλον κρύφτηκαν, ἀφήνοντας ἀπερίσπαστο τὸν τούρκικο στρατό στὴν καταδίωξη τῶν ἑλληνικῶν σωμάτων.
……….Ὅπως γράφει καὶ ὁ Λάμπρος Κορομηλᾶς σὲ ἐπιστολὴ του πρὸς τὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν μὲ ἡμερομηνία 28 Ἀπριλίου 1905, ὁ Ῥῶσος πρέσβυς στὴν Κωνσταντινούπολη προέβη σὲ ἔντονες παραστάσεις στὸν μεγάλο Βεζύρη γιὰ τὰ γεγονότα τῆς Ζαγορίτσανης. [Φαίνεται ὅτι ἡ ἐπιλεκτικὴ εὐαισθησία τοῦ Ῥώσου πρέσβυ δὲν εἶχε κανένα πρόβλημα γιὰ ὅσα ὑπέφεραν οἱ Μακεδόνες ἀπὸ τοὺς βούργαρους ἐγκληματίες.]
……….«Ὁ Μάλλιος ἐπροχώρησε καὶ μέχρι τῆς Καστοριᾶς, ὅπου ἀνεκάλυψεν ἀλβανικὴν προπαγάνδαν μὲ ἔγγραφα, προγράμματα καὶ ἄσματα ἀλβανικά, τὰ ὁποῖα ἐκυκλοφοροῦσαν μεταξὺ τῶν ἀλβανοφώνων, τοὺς ὁποίους κατέσφαξεν».
……….Τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1908, δύο ἑλληνικὰ ἀνταρτικὰ σώματα, τὸ σῶμα τοῦ Ὀλύμπου, ἀποτελούμενο κυρίως ἀπὸ Ὀλύμπιους Βλάχους καὶ τὸ σῶμα τῆς Νάουσας-Βέροιας, μὲ ἀρχηγοὺς τοὺς καπετάνιους Μάλλιο (Δούκας), Τράϊκο (Τσίπουρας) καὶ Κόρακα (Σταυρόπουλος), ἐπιτέθηκαν στὰ κτήματα καὶ τὶς στάνες τῶν Χατζηγωγαίων, οἱ ὁποῖο ἐπρόσκειντο στὴν ῥουμανικὴ προπαγάνδα.
Πηγές:
-
Χειρόγραφο ἀνωνύμου, ἀπὸ τὸ ἀρχεῖο τοῦ Ἱδρύματος Μελετῶν τῆς Χερσονήσου τοῦ Αἵμου μὲ τίτλο: «Ὁ Μακεδονικὸς Ἀγὼν ἀπὸ τοὺς ἀρχαιοτάτους χρόνους μέχρι τοῦ 1909 καὶ ἀγωνισταί του».
-
«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1905-1906)», 100 ἔγγραφα ἀπὸ τὸ Ἀρχεῖο τοῦ Ὑπουργείου τῶν Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος.
-
Εἰκόνα: «Ἀναμνηστικὴ φωτογραφία ποὺ ἀπεικονίζει τὸν μακεδονομάχο καπετὰν Μάλλιο (Στέφανο Δοῦκα).
-
Κείμενο, ἐπιμέλεια κειμένου καὶ εἰκόνας: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο.