ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ-ΑΛΥΤΡΩΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ

ΑΛΥΤΡΩΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ-ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ-ΤΥΡΟΛΟΗ

,

,

Τυρολόη – Ἀνατολικὴ Θρᾲκη

.

……….Μεσόγεια πόλις τῆς Ἀνατολικῆς Θρᾲκης, 32 χλμ. βορειοανατολικά τῆς Ῥαιδεστοῦ καὶ 100 χιλιόμετρα δυτικὰ τῆς  Κωνσταντινουπόλεως. Τὸ ἀρχαιότερο γνωστὸ ὄνομά της ἦταν Συρήλλον.

……….Κατὰ τοὺς Βυζαντινοὺς χρόνους ὀνομαζόταν Τζουρουλόν. «[ ] 2.4.6 Ἐπεὶ δὲ μετὰ τὴν ἐπιοῦσαν ἐμεμαθήκει τὸ στράτευμα καταλαβεῖν τὴν Τζουρουλόν (πολίχνιον δὲ τοῦτο περί που τὴν Θρᾴκην κείμενον).[ ] 2.6.3. Καὶ φθάσας σὺν τούτοις εἰς Τζουρουλόν (κώμη δὲ καὶ αὕτη Θρᾳκική) διασῴζεται κἀκεῖσε τυχαίως τῷ ἐξ ἐπιταγῆς τοῦ δομεστίκου καταλαβόντι στρατεύματι ἡνώθησαν ἅπαντες.» [Ἀλεξιάς – Συγγραφέας: Ἄννα Κομνηνή, βιβλίο β΄].

……….Ὁ Μελέτιος στὴν Γεωγραφία του τὴν ὀνομάζει “Τερλόην” καὶ “Τζουρουλούπολιν”. Τέλος ὁ Κήπερ τὴν μνημονεύει μὲ τὶς ὀνομασίες SYRALLUM, TZIRALLIUM καὶ TZURULLUM.

……….Σήμερα οἱ τοῦρκοι τὴν ὀνομάζουν Τσορλοῦ (Çorlu), παραφράζοντας τὴν Τζουρουλόν. Ἡ στρατηγικὴ της θέση προσέλκυσε τὴν προσοχὴ τῶν βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων. Ὁ Ἰουστινιανὸς ἔκτισε τείχη στὴν πόλη τὰ ὁποῖα τὴν κατέστησαν ἱσχυρὸ φρούριο καὶ ἐγκατέστησε ἐκεῖ ἕδρα ἱππικοῦ.  Τὸ ἱσχυρὸ της φρούριο ἐδέσποζε πάνω στὴν ὁδικὴ ἀρτηρία ἡ ὁποία ὁδηγοῦσε πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολη. Λόγῳ τοῦ ὅτι βρισκόταν, ὅπως καὶ ἡ Ἀρκαδιούπολη, σὲ τόσο ἐπίκεντρη θέση, ἦταν ἀναμενόμενο νὰ ὑποστῇ πάρα πολλὲς πολεμικὲς περιπέτειες, τὶς ὁποῖες μαρτυρούσαν τὰ τότε ἱσχυρότατα τείχη της, ἐρείπια μόνο τῶν ὁποίων σώζονται σήμερα.

……….Ἡ Τυρολόη στὸ πέρασμα τῶν χρόνων ὑπέστη ἀλλεπάλληλες ἐπιδρομές. Τὸ 443 ἀπὸ τὸν Ἀττίλα, τὸ 813 ἀπὸ τοὺς βούργαρους τοῦ Κρούμου, τὸ 1206 ἀπὸ τοὺς βούργαρους, Κουμάνους καὶ Βλάχους ὑπὸ τὸν Ἰωαννίτση. Τὸ 1235 ὁ Αὐτοκράτορας Ἰωάννης Γ΄ Βατάτζης ἀνακατέλαβε τὴν Φραγκοκρατούμενη Τυρολόη, ὅμως δύο χρόνια ἀργότερα οἱ Φράγκοι τὴν ξαναπολιόρκησαν χωρὶς ἀποτέλεσμα. Τὸ 1240 ἐπιχείρησαν ξανὰ τὴν ἀνακατάληψή της, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο πέτυχαν γιὰ μικρὸ διάστημα, μιᾶς καὶ τὸν ἴδιο χρόνο ὁ Βατάτζης τὴν ἀπελευθέρωσε ἐκ νέου.

……….Τὸ 1359 ἡ Τυρολόη πέρασε ὑπὸ τὸν ὀθωμανικὸ ζυγό (ἡ δεύτερη κατὰ σειρά πόλη σὲ εὐρωπαϊκό ἔδαφος μετὰ τὴν Καλλίπολη), καὶ τότε οἱ τοῦρκοι κατεδάφισαν τὰ τείχη της καὶ κατέστρεψαν τὰ περίχωρά της. Τὸ 1511 στὴν Τυρολόη ἔγινε μάχη μεταξὺ τοῦ Σουλτάνου Βαγιαζήτ καὶ τοῦ γιοῦ του Σελίμ. Κατὰ τὸν Ῥωσοτουρκικό πόλεμο τοῦ 1878 οἱ Ῥῶσοι κατέλαβαν τὴν Τυρολόη καὶ ἔμειναν ἐκεῖ μέχρι τὴν συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου.

……….Στὸ Α’ Βαλκανικὸ πόλεμο καταλήφθηκε ἀπὸ τοὺς βούργαρους γιὰ ἐννέα μῆνες. Τὸ 1914 ἡ Τυρολόη ἀριθμοῦσε 10.000 κατοίκους ἐκ τῶν ὁποίων οἱ 4.000 ἦταν Ἕλληνες καὶ οἱ ὑπόλοιποι τοῦρκοι καὶ Ἀρμένιοι.

 ……….Τὸ 1920 μὲ τὴν (γυάλινη) Συνθήκη τῶν Σεβρῶν ἡ Τυρολόη παραχωρήθηκε στὴν Ἑλλάδα. Ἡ πόλις τῆς Τυρολόης ἦταν ἡ πρωτεύουσα μίας ἀπὸ τὶς ἕξι ὑποδιοικήσεις οἱ ὁποῖες ἀνῆκαν στὸν Νομὸ Ῥαιδεστοῦ. Ἡ ὑποδιοίκηση Τυρολόης εἶχε 37 χωριά στὰ ὁποῖα ὁ συνολικὸς πληθυσμὸς ἀνερχόταν σὲ 22.034 κατοίκους οἱ περισσότεροι τῶν ὁποίων ἦταν Ἕλληνες. Ἡ ἐπαρχία αὐτὴ παρήγαγε σιτηρά, κρασί, καπνό καὶ φροῦτα.

……….Διατηροῦσαν πλήρη ἀστικὴ σχολή, ἐνῷ ἤδη ἀπὸ τὸ 1780 ὁ Μητροπολίτης Ἡρακλείας Μεθόδιος εἶχε ἱδρύσει τὴν ἑλληνικὴ σχολή Τυρολόης. Στὶς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰῶνα ἡ Ἑλληνικὴ κοινότητα διέθετε ἕνα Νηπιαγωγεῖο, ἕνα Ἀρρεναγωγεῖο καὶ ἕνα Παρθεναγωγεῖο, τὸν μουσικὸ σύλλογο ‘’Ὀρφεύς’’ καὶ φιλανθρωπικὰ σωματεῖα, ὅπως τὴν φιλόπτωχο Ἀδελφότητα ‘’Ἅγιος Χαράλαμπος’’. Ὑπῆρχαν 2 ἐκκλησίες ἡ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (1830) καὶ ἡ παλαιότερη τοῦ Ἁγίου Γεωργίου (πρὸ τοῦ 1675) μιᾶς καὶ ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν John Covel.

……….Μετὰ τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή (1922), ἡ Ἑλλάδα μὲ τὴν Συνδιάσκεψη τῶν Μουδανιῶν ὑποχρεώθηκε νὰ ἐγκαταλείψῃ τὴν Ἀνατολικὴ Θρᾲκη καὶ ἡ Τυρολόη περιῆλθε στοὺς τούρκους. Οἱ Ἕλληνες κάτοικοί της κατέφυγαν στὴν Ἑλλάδα πρὶν οἱ τοῦρκοι τὴν καταλάβουν. Ἐγκαταστάθηκαν κυρίως στὴν Νέα Τυρολόη Σερρῶν.

……….Στὴν Τυρολόη σώζονται λείψανα τοῦ φρουρίου της βορείως τῆς πόλεως.

Πηγές: 

Copyright (©) «Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο»