,
,
.γράφει ο Δημήτριος Τσιρόγλου
Συγγραφέας – Αγιογράφος
,
……….Επί τη ευκαιρία τής απελθούσης ημέρας μνήμης (20ής Ιανουαρίου) και αυτής τής ημέρας στέψεως (7ης Φεβρουαρίου) τού ευσεβεστάτου Θρακός βασιλέως Λέοντος Α’ Μακέλλη, δράττομαι τής ευκαιρίας, όπως διά τού παρόντος αναφερθώ εις τον Μέγαν αυτόν Θράκα και Άγιον αναδειχθέντα αυτοκράτορα τού Βυζαντίου υπό τής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Παραδόξως, βεβαίως, το ευρύ κοινόν αγνοεί τον σπουδαίον τούτον άνδρα.
……….Εγεννήθη εις την Θράκην τω 400 ή 401 μ. Χ. και διεδέχθη τον επίσης Θράκα αυτοκράτορα Μαρκιανόν τω 457 μ. Χ. Η ανάδειξίς του εις τον αυτοκρατορικόν θρόνον προελέχθη από την ιδίαν την Θεοτόκον διά θαύματος εις τον έως τότε άγνωστον και άσημον Λέοντα. Κατά την εμφάνισίν της απεκάλυψε και το αγίασμα τής Ζωοδόχου Πηγής, γνωστότερον σήμερον ως Μπαλουκλήν, εις το οποίον αργότερον ο Λέων, ως βασιλεύς πλέον, θα οικοδομήσει τον ομώνυμον Ιερόν Ναόν. Προείπεν, επίσης, την διά τού ιδίου θεραπείαν ενός τυφλού, καθιστών το θαύμα τριπλούν. Αρχικώς υπήρξε κουράτωρ (επιμελητής οίκου) ενός στρατηγού και κατόπιν κατετάγη εις τον βυζαντινόν στρατόν, προαγόμενος εις τον βαθμόν τού τρυβούνου [1] με αρμοδιότητα διοικήσεως τής λεγεώνος των Ματτιαρίων.
……….Θανόντος τού Μαρκιανού τω 457 μ. Χ. ανακηρύσσεται αυτοκράτωρ και μάλλον είναι ο πρώτος, ο οποίος στέφεται υπό τού ιδίου τού Πατριάρχου, ενώ μέχρι τότε η ανακήρυξις εγένετο απλώς διά βοής υπό τού στρατεύματος, άνευ τής υπό τού Πατριάρχου στέψεως [2].Ο εν λόγω Πατριάρχης είναι ο Ανατόλιος.
……….Τα ως άνω πεπραγμένα, συνδυασθέντα με το ήδη ευσεβέστατον τού χαρακτήρος του, κατέστησαν τον Λέοντα τον θεματοφύλακα των μέχρι ήδη παραληφθέντων θεσπισμάτων τής Ορθοδόξου Πίστεως και δη των αφορόντων τας αιρέσεις. Ουσιαστικώς ελείανε το έδαφος, ούτως ώστε να λάβουν ισχύν αι αποφάσεις τής Δ΄Οικουμενικής εν Χαλκηδόνι Συνόδου, την οποίαν συνεκάλεσε ο προκάτοχός του Μαρκιανός.
……….Υπήρξε τουτέστιν, η πέδη, η οποία αναχαίτισεν τον Μονοφυσιτισμόν των αντιχαλκηδονίων και απετέλεσε διά τον παρεμποδισμόν τής αναπτύξεως των αιρέσεων τής εποχής του, κυρίως τού Αρειανισμού και τού Νεστοριανισμού.
……….Απηγόρευσε την απονομήν δημοσίων αξιωμάτων εις τους αιρετικούς και κατ’ αυτόν τον τρόπον εδραίωσε το ορθόν δόγμα. Συν τοις άλλοις απηγόρευσε το εμπόριον κατά τας Κυριακάς. Τρόπον τινά καθιέρωσε την αργίαν τής Κυριακής.
……….Ο Λέων διέθετε προσέτι και διοικητικάς ικανότητας, αι οποίαι απεκαλύφθησαν εις τον αγώνα τού Βυζαντίου κατά των Βανδάλων (ή Βανδήλων) εις τα σύνορα τής αυτοκρατορίας, εις την Βόρειον Αφρική. Μετά από μίαν ατυχή εκστρατείαν, υπαιτιότητει τού γαμβρού του και στρατηγού Βασιλίσκου, αποστέλλει τον εξ Εδέσσης Ηράκλειον και τον Μάρσον Ίσαυρον επί κεφαλής στρατηγούς τού εκστρατευτικού σώματος, καταλαβόντες την Τρίπολιν και αναγκάσαντας τον ικανότατον και άμα βάρβαρον ηγέτην των Βανδάλων Γιζέριχον, έστω και προσωρινώς, εις συνθηκολόγησιν, θέτοντας ούτως τέλος εις τας λεηλασίας, εις τας οποίας προέβαινον. Ο Λέων διέθετε και ιδιαιτέρας στρατηγικάς ικανότητας: Διά πρώτην φοράν προσεπάθησε και μάλιστα επέτυχε την δημιουργίαν στρατιωτικού σώματος, αποτελουμένου εξ αυτοχθόνων μαχητών τής αυτοκρατορίας και όχι από μισθοφόρους, τους Ισαύρους. Εδημιούργησε τρόπον τινά έναν Εθνικόν Στρατόν.
……….Το προσωνύμιον ‘’Μακέλλης’’ ίσως να οφείλεται εις την σφαγήν των Γότθων από την φρουράν τής Κωνσταντινουπόλως, ενώ Μέγας επονομάσθη αρκετά έτη μετά τον θάνατόν του, πιθανόν εις αντιδιαστολήν προς τον έγγονόν του Λέοντα Β΄ τον Μικρόν. Ωστόσο, η δραστηριότης και η ικανότης τού ανδρός, καθώς και η στρατηγική αντιμετώπισις πολλαπλών προβλημάτων τής αυτοκρατορίας, παρά τας ποικίλας προδοσίας, καθιστούν εις την συνείδησίν μας Μέγαν τον Λέοντα Α΄.
……….Εις τον θρόνον παρέμεινε έως την 18η Ιανουαρίου τού έτους 474 μ. Χ., οπότε και απέθανεν.
……….Η ταπεινότης του, η ευλάβειά του, η πολιτική του θέσις εις τα θρησκευτικά ζητήματα και κυρίως εις το ζήτημα των αιρέσεων, με την συνετή συνεργασία του μετά τού Κωνσταντινουπόλεως Γενναδίου διά την προάσπισιν τού Χριστιανικού δόγματος, υπήρξαν λόγοι διά τους οποίους η Εκκλησία τον ανεκήρυξεν Άγιον, όρισε δε η μνήμη του να εορτάζεται την 20ήν Ιανουαρίου, διά την οποίαν ασματικήν ακολουθίαν συνέγραψε ο μέχρι πρό τινος ζων Υμνογράφος τής Μεγάλης τού Χριστού Εκκλησίας πατήρ Γεράσιμος ο Μικραγιαννανίτης.
- Σημειώσεις
1. Αντιστοιχεί εις τον βαθμόν τού χιλιάρχου τού ρωμαϊκού στρατού.
2. Εις το έργον τού Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου ‘’Περί βασιλείου τάξεως’’, εις το οποίον και σώζονται αποσπάσματα τού έργου τού Πέτρου Πατρικίου, ο πατριάρχης Ανατόλιος παρίσταται εις την στέψιν, χωρίς να είναι βέβαιον ότι, αυτός ο ίδιος έστεψε ως βασιλέα τον Λέοντα. [Βλ. Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου, Περί βασιλείου τάξεως, Εν Βόννη, 1829, σελ. 410].
Πηγή: www.e-istoria.com
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΟΣ Α΄ ΜΕ ΤΟΝ ΓΟΤΘΟ ΑΣΠΑΡ
Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, Κωνσταντῖνος Παπαρρηγόπουλος
……….«Οἱ δὲ Ὀστρογότθοι ἀπέβησαν οἱ ἰσχυρότατοι ὅλων τῶν ποικίλων γερμανικῶν, σλαυϊκῶν καὶ οὑννικῶν φυλῶν ὅσαι κατώκουν ἐντεῦθεν τοῦ Ἴστρου ἀναμίξ μετὰ τῶν ἰθαγενῶν εἰς τὴν Παννονίαν καὶ τὴν Θρᾲκην. Ταῦτα συνέβησαν κατὰ τὰ πρῶτα τῆς βασιλείας τοῦ Λέοντος ἔτη, καὶ ἐκ τούτων τῶν ἐν Θρᾲκη Γότθων ἦσαν οἱ πολυάριθμοι τοῦ Ἄσπαρ ὀπαδοί.
……….Κατὰ τοὺς χρόνους τούτους ἐπρώτευον τῶν Γότθων δύο οἶκοι· ἐν μὲν τῇ Θράκῃ, ὁ τοῦ Θευδερίχου, υἱοῦ Τριαρῖου, ὅστις Θευδέριχος ἦτο καὶ γυναικάδελφος τοῦ Ἄσπαρ, ἐν δὲ τῇ Παννονίᾳ, οἱ τρεῖς υἱοί τοῦ Βαλαμήρου. Ἀμφότεροι οἱ οἶκοι οὗτοι ἐλάμβανον παρὰ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει αὐλῆς πλούσια δῶρα· ἀλλ’ ἐπειδή τὰ πρὸς τὸν Θευδέριχον διδόμεν ἦσαν πλουσιώτερα, οἱ τρεῖς τοῦ Βαλαμήρου υἱοί ἐνέβαλον τῷ 461 εἰς τὸ Ἰλλυρικόν».
……….Ὁ Λέων ἤδη ἀπό τῷ 459, εἶχε δώσει γιὰ σύζυγο μία ἀπό τὶς θυγατέρες του, τὴν Ἀριάδνη, στὸν Ἴσαυρο Τρασκαλισαῖο, ὁ ὁποῖος μετονομάσθηκε σὲ Ζήνων, τιμώντας τον παράλληλα μὲ τὸ ἀξίωμα τοῦ πατρικίου καὶ ἐπιτρέποντάς του τὴν συγκρότηση στρατιωτικῆς μοίρας ἀπό ὁμογενεῖς, δημιουργώντας ἰθαγενὴ στρατὸ ποὺ ὡς γεγονὸς εἶναι ἀξιομνημόνευτο. Αὐτό τὸ ἔπραξε ὁ Λέων γιὰ νὰ ἀσφαλίσῃ τὸν ἑαυτὸ του ἀπό τὸν Ἄσπαρ, διότι οἱ ἀλλόφυλοι βάρβαροι δὲν ἔπαυσαν νὰ ἀποτελοῦν μέρος τῆς ἐνόπλου δυνάμεως.
……….Παρ’ ὅλα τὰ ἐμπόδια ὅμως ποὺ συνάντησε ὁ Λέων, ἡ ἀρχὴ γιὰ τὴν δημιουργία ἀξιόλογου ἐθνικοῦ στρατοῦ εἶχε γίνει καὶ συνετέλεσε στὸ νὰ μὴν πάθῃ τὸ ἀνατολικό κράτος ὅ,τι ἔπαθε τὸ δυτικό, στὸ νὰ μὴν καταλυθῇ δηλαδὴ «ὑπό τῶν ἐν αὐτῷ ἐμβαλόντων ἀλλοτρίων φύλων.
……….Ἐν τούτοις ὁ κύριος καὶ ἄμεσος σκοπὸς τῆς καινοτομίας ταύτης τοῦ Λέοντος δὲν διέφυγε τὴν ὕποπτον προσοχὴν τοῦ Ἄσπαρ». Γιὰ νὰ ἔχει δὲ πρόχειρους τοὺς στρατηγούς του ὁ Λέων κατὰ τῶν ἐπιβουλῶν τοῦ Ἄσπαρ, ἀναγκάστηκε νὰ διακόψῃ τὸν πόλεμο κατὰ τῶν Βανδήλων, γερμανικό καὶ αὐτό ἔθνος, ποὺ ἀπό τῷ 429 εἶχε καταλύσει τὴν ῥωμαϊκὴ ἀρχή, ἔχοντας ὡς βάση τὴν Ἀφρικὴ καὶ ἐπιχειροῦσε ἐπιδρομὲς στὰ παράλια τῆς Ἰταλίας καὶ τῆς Ἑλλάδος.
……….Ἡ καταστροφὴ δὲ ποὺ ὑπέστη ὁ στρατὸς καὶ ὁ στόλος στὴν ἐκστρατεία κατὰ τῶν Βανδάλων τῆς Ἀφρικῆς, ὁφείλεται σὲ προδοσία τοῦ Ἄσπαρ.
……….Τότε τῷ 471, «ὁ Λέων, ἀποδεξάμενος τὰς περὶ εἰρήνης προτάσεις τοῦ Γιζερίχου (ἀρχηγοῦ τῶν Βανδάλων), ἵνα μὴ ἔχῃ τὸν ἐξωτερικόν τοῦτον περισπασμόν, ἀπεφάσισε τελευταῖον νὰ ἀπαλλαγῇ τοῦ κακοῦ ἐκείνου τῆς βασιλείας αὑτοῦ δαίμονος. Τὸ πρᾶγμα δὲν ἦτο εὔκολον. Ἡ μὲν φρουρὰ τῶν ἀνακτόρων ἦτο πιστή, ἀλλ’ οἱ ἀφωσιωμένοι εἰς τὸν Ἄσπαρ Γότθοι ἐπεκράτουν τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῆς Θρᾲκης. Ἵνα ἀντιταχθῇ λοιπὸν εἰς αὐτούς ὁ Λέων διέταξε τὸν Ζήνωνα, στρατηλάτην ὄντα τῆς Ἀνατολῆς, νὰ πλησιάσῃ εἰς τὴν βασιλεύουσαν καὶ νὰ καταλάβῃ τὴν Χαλκηδόνα. Οὕτω δὲ παρασκευασθείς, συνεκρότησεν ἐν τοῖς ἀνακτόροις σύγκλητον, εἰς ἥν προσῆλθον ὅ τε Ἄσπαρ, ὡς πρόεδρος αὐτῆς, καὶ οἱ υἱοὶ του, Ἀρδαβοὺρ καὶ Πατρίκιος, ὡς συγκλητικοί· καὶ ἐνταῦθα διέταξε νὰ φονευθῶσιν οὗτοι».
……….Οἱ Γότθοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῶν περιχώρων μόλις ἔμαθαν τὸ γεγονὸς ὥρμησαν νὰ καταλάβουν τὰ ἀνάκτορα, ἀλλά ἀποκρούσθηκαν ἀπό τὴν βασιλικὴ φρουρά· καὶ μετὰ ἀπό λίγο, ἐφτασε ἀπό τὴν Χαλκηδόνα ὁ Ζήνων ἀναγκάζοντάς τους νὰ διαλυθοῦν καὶ νὰ μείνῃ κύριος τῶν πραγμάτων ὁ Λέων. «Ὅθεν οἱ πολλοὶ ἐπωνόμασαν τὸν Λέοντα Μακέλλην ἤ Μακελλάριον».
-
Ἐπιμέλεια: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο