ΒΥΖΑΝΤΙΟ,ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΑΓΓΕΛΩΝ,ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ ΚΟΜΝΗΝΩΝ,ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΡΑΝΑΣ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΡΙΑΜΒΙΚΗ ΝΙΚΗ ΕΠΙ ΤΩΝ ΝΟΡΜΑΝΔΩΝ ΣΤΟ ΟΙΚΤΡΟ ΤΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΥΣ ΛΑΤΙΝΟΥΣ

,

,

Στρατηγὸς Ἀλέξιος Βρανᾶς.
Ἀπὸ τὴν θριαμβική νίκη ἐπὶ τῶν Νορμανδῶν στὸ οἰκτρὸ τέλος ἀπὸ τοὺς μισθοφόρους Λατίνους.

.

«[ ] Ὁ Βρανᾶς Ἀλέξιος ἀνερρήθη στρατηγός, βραχὺς μὲν τὴν ἡλικίαν, κολοσσιαῖος δὲ τὸ ὑποκαθήμενον τῆς γνώμης καὶ τὸ πανοῦργον τοῦ φρονήματος καὶ τῶν τότε πάντων στρατηγικώτερος». Χρονικὴ διήγησις Νικήτα Χωνιάτου ἤ Ακομινάτου.

……….Ὁ Ἀλέξιος Βρανᾶς ἀπὸ τὴν Ἀδριανούπολη τῆς Θρᾲκης, ἦταν στρατηγὸς τῆς Αὐτοκρατορίας τῆς Ῥωμανίας ἐπὶ Ἀνδρονίκου Κομνηνοῦ καὶ Ἰσαακίου Ἀγγέλου. Ἀπόγονος ἑνὸς ἀπὸ τοὺς λίγους σωζόμενους Οἴκους τῆς ἄλλοτε πολυάριθμης καὶ ἔνδοξης στρατιωτικῆς ἀριστοκρατίας.

……….Ἐπὶ Ἰσαακίου Ἀγγέλου τοῦ ἀνατέθηκε ἡ ἀναχαίτιση καὶ ἀπόκρουση  τῶν Νορμανδῶν, οἱ ὁποῖοι ἀπειλοῦσαν ἀκόμα καὶ τὴν Κωνσταντινούπολη. Στὰ μέσα Σεπτεμβρίου τοῦ 1185, τὰ βαρβαρικά στίφη ἀφοῦ ἄφησαν φρουρὰ στὴν κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, κατευθύνθηκαν μέσῳ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης πρὸς τὴν Βασιλεύουσα. Τὸ πεζικό τους ἐνθαρρυμένο ἀπὸ τὰ προηγούμενα κατορθώματά του καὶ χωρίς νὰ συναντήσῃ κανέναν ἀντίπαλο στὴν πορεία του, διαιρέθηκε σὲ πολλὰ τμήματα τὰ ὁποῖα ἐπιδόθηκαν στὴν ἄτακτη λεηλασία τῶν Σερρῶν, τῆς Ἀμφιπόλεως καὶ τῆς Μοσυνοπόλεως.

……….Ὁ Ἀλέξιος Βρανᾶς ἐκμεταλλεύθηκε αὐτὴν τὴν διάσπαση καὶ πρόσβαλε ἀρχικῶς τὰ μεμονωμένα ἐκεῖνα τμήματα, νικηφόρα. Αὐτὲς οἱ νίκες ἐνίσχυσαν τὸ φρόνημα τοῦ στρατοῦ, ὁ ὁποῖος ἀντιπαρατάχθηκε στὶς 7 Νοεμβρίου 1185 ἐναντίον τῆς κυριώτερης μοίρας τῶν Νορμανδῶν, σὲ περιοχὴ ἡ ὁποία καλεῖτο Δημητρίτζη κοντὰ στὸν ποταμὸ Στρυμόνα.

……….Ἡ ἧττα τῶν ἐχθρῶν ἦταν ὁλοσχερὴς καὶ οἱ κόμητες Ῥικάρδος καὶ Ἀλδουΐνος συνελήφθησαν αἰχμάλωτοι. Ὅσοι διασώθηκαν, διέφυγαν ἤ πρὸς τὴν Θεσσαλονίκη ἤ πρὸς τὸ Δυρράχιο. Αὐτοὶ ποὺ ἔφτασαν στὴν Θεσσαλονίκη καὶ μπόρεσαν νὰ βροῦν πλοῖα, ἀπέπλευσαν ἀμέσως, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι, «[]κατεσφάγησαν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ, ἥτις ἀμέσως ἐπανῆλθεν εἰς τὴν κυριαρχίαν τοῦ κράτους».

……….Καὶ ὁ στόλος ὅμως τῶν Νορμανδῶν ποὺ κατευθύνθηκε πρὸς τὴν Βασιλεύουσα δὲν κατόρθωσε νὰ κάνῃ κάτι, ὁπότε ἀναγκάστηκε νὰ ἀναχωρήσῃ ἄπρακτος. Κατὰ τὴν ἐπιστροφὴ του στὴν Σικελία ἔπαθε τὰ πάνδεινα ἀπὸ καταιγίδες, λιμὸ καὶ ἀσθένειες. Τὸ Δυρράχιο καὶ τὰ Ἰόνια νησιᾶ παρέμειναν μὲν στὴν ἐξουσία τῶν Σικελῶν γιὰ κάποιο χρονικὸ διάστημα, ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ λίγο τὸ Δυρράχιο καὶ ἡ Κέρκυρα ἐγκαταλείφθηκαν ἀπὸ τὸν βασιλέα Γουλιέλμο.

……….Ὁ Ἀλέξιος Βρανᾶς μετὰ ἀπὸ τὴν νίκη του κατὰ τῶν Νορμανδῶν, εἴτε διότι ἀδικήθηκε ἀπὸ τὸν Ἰσαάκιο, εἴτε διότι τὸν περιφρονοῦσε καὶ θεωρώντας τον ὑπεύθυνο γιὰ ὅλους τοὺς κινδύνους τοὺς ὁποίους ἡ Ῥωμανία διέτρεχε ἐκείνη τὴν περίοδο, ἀποπειράθηκε νὰ τὸν ἐκθρονίσει. Ἀπέτυχε ὅμως, «[]διὰ τὴν τοῦ πλήθους ἀδιαφορία καὶ τὸ παράδοξον, ἔτυχε συγγνώμης παρὰ τοῦ βασιλέως».

……….Στὴν συνέχεια ὁ αὐτοκράτορας Ἰσαάκιος θέλοντας νὰ προσεταιριστῇ τὸν βασιλέα τῆς Οὑγγαρίας Βέλα τὸν Γ΄, προχώρησε στὴν προετοιμασία τοῦ γάμου του μὲ τὴν θυγατέρα τοῦ Οὕγγρου βασιλέα. Γιὰ τὴν δαπάνη ὅμως τοῦ γάμου ἐπέβαλε βαρὺ φόρο σὲ ὅλη τὴν ἐπικράτεια. Μὲ ἀφορμὴ τὴν βαριὰ φορολογία, οἱ Βλᾶχοι καὶ οἱ βούργαροι τοῦ Αἴμου στασίασαν. Ἀρχικῶς οἱ στασιαστὲς ἀποκρούστηκαν ἀπὸ τοὺς μισθοφόρους Κουμάνους καὶ σὲ ἐπόμενη ἐπιδρομὴ τους ἡττήθηκαν ἀπὸ τὸν θεῖο τοῦ αὐτοκράτορα Ἰσαακίου, σεβαστοκράτορα Ἰωάννη. Μετὰ ὅμως ἀπὸ λίγο ὁ σεβαστοκράτορας ὑπέπεσε σὲ δυσμένεια καὶ τοῦ ἀφαιρέθηκε ἡ στρατηγία.

……….Ὁ ἐπόμενος στὸν ὁποῖο ὁ Ἰσαάκιος ἀνέθεσε τὴν στρατηγία, ἦταν ὁ ἀνδρεῖος μὲν ἀλλὰ τυφλὸς στρατηγὸς Ἰωάννης Καντακουζηνός. Ὁ γενναῖος αὐτὸς ἄνδρας, σὲ αὐτὸν τὸν κατὰ τῶν βουργάρων πόλεμο, ἔδειξε τὴν ἀρετή του ὁρμῶντας ἐν μέσῳ τῶν ἐχθρῶν φωνάζοντας, «ἀκολουθεῖτέ μοι!», ἀλλὰ λόγῳ τῆς ἀναπηρίας του ἐπῆλθε ἡ καταστροφή.

……….Τότε ἀνατέθηκε στὸν Ἀλέξιο Βρανᾶ ἡ ἐπιχείρηση κατὰ τῶν βουργάρων καὶ Βλάχων στασιαστῶν, «[ ] ὁ Βρανᾶς Ἀλέξιος ἀνερρήθη στρατηγός, βραχὺς μὲν τὴν ἡλικίαν, κολοσσιαῖος δὲ τὸ ὑποκαθήμενον τῆς γνώμης καὶ τὸ πανοῦργον τοῦ φρονήματος καὶ τῶν τότε πάντων στρατηγικώτερος», ὁ ὁποῖος καὶ κατόρθωσε μέσα σὲ μικρὸ χρονικό διάστημα νὰ τοὺς ἀπωθήσῃ πέρα ἀπὸ τὸν Αἶμο. Μετὰ ἀπὸ αὐτὴν τὴν στρατιωτική του ἐπιτυχία, ἀντί νὰ τὴν ὁλοκληρώσει εἰσβάλλοντας στὰ βουργαρικά ἐδάφη, ἐπέστρεψε στὴν Ἀδριανούπολη καὶ αὐτοαναγορεύθηκε αὐτοκράτορας.

……….Παρ’ ὅλο ποὺ οἱ κάτοικοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν ἦταν διατεθειμένοι νὰ ὑποστηρίξουν τὴν μεταβολή, αὐτὸς συγκρότησε προχείρως ναυτικὴ δύναμη στὴν Προποντίδα, διέλυσε τὸν βασιλικὸ στόλο καὶ περικύκλωσε τὴν Βασιλεύουσα.

……….Καὶ ἐνῷ ὁ Ἰσαάκιος δὲν τολμοῦσε νὰ ἐπιχειρήσῃ ἔξοδο, ἐμφανίσθηκε ξαφνικὰ ἕνας ἀπροσδόκητος ‘’σωτῆρας’’. Ὁ Κορράδος ὁ Μομφερατικός, μὲ τὸν ἰταλικὸ ἡγεμονικό οἶκο τοῦ ὁποίου, «[] ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει βασιλεία διετέλει εἰς φιλικὰς καὶ συγγενικὰς σχέσεις ἀπὸ τῶν χρόνων τοῦ Μανουὴλ Κομνηνοῦ».

……….Ὁ Κορράδος (ἀδελφὸς τοῦ θανώντος Ῥαινιέρου, συζύγου τῆς θυγατέρας τοῦ Μανουὴλ Κομνηνοῦ), εἶχε (ἐπίσης) νυμφευθεῖ τὴν ἀδελφὴ τοῦ αὐτοκράτορα Ἰσαακίου, Θεοδώρα, λαμβάνοντας καὶ τὸν τίτλο τοῦ καίσαρος. Βλέποντας ὁ Κορράδος τὴν ἀπραξία τοῦ Ἰσαακίου, ὁ ὁποῖος ἀντὶ νὰ ἀνεβάσῃ ὁπλῖτες στὰ τείχη τῆς Κωνσταντινουπόλεως περιοριζόταν στὶς συμβουλὲς τῶν μοναχῶν καὶ στὶς προσευχὲς πρὸς τὴν Παναγία τὴν Ὁδηγήτρια, ἀγανάκτησε, καὶ εἰρωνευόμενος, «[] τῳ παρέστησεν [] νὰ συλλέξῃ μαχητὰς ἐπιτηδειοτέρους εἰς τὴν τοῦ ἐχθροῦ κατατρόπωσιν».

……….Τότε ὁ Ἰσαάκιος, μὲ τὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση καὶ τοῦ Μανουὴλ Καμύτση, προσωπικοῦ ἐχθροῦ τοῦ Ἀλεξίου Βρανᾶ, συγκρότησε μικρὴ στρατιά μισθοφόρων ἀποτελούμενη ἀπὸ Λατίνους [Ἐνετοί, Πισάτες, Γενουάτες] ποὺ εἶχαν ἐπιστρέψει στὴν Κωνσταντινούπολη ἐπὶ τῆς βασιλείας του. Καὶ οἱ ὁποῖοι, παρ’ ὅλα τὰ προνόμια ποὺ τοὺς εἶχαν παραχωρηθεῖ, ἐξακολουθοῦσαν νὰ μαστίζουν τὶς ἑλληνικὲς θάλασσες μὲ πειρατεῖες.

……….Ὁ Κορράδος λοιπὸν στρατολόγησε διακόσιους πενῆντα ἱππεῖς καὶ πεντακόσιους πεζούς. Μαζὶ μὲ αὐτούς, στρατολόγησε καὶ ἀρκετοὺς τούρκους καὶ Γεωργιανούς, συμπληρώνοντας τὸ μισθοφορικό στράτευμα καὶ μὲ χίλιους περίπου ἐπισήμους καὶ ἄλλους άνδρες τῆς βασιλικῆς Αὐλῆς.

……….Αὐτὴ ἡ μισθοφορική στρατιωτικὴ δύναμη ἐξῆλθε τῶν τειχῶν καὶ ἀντιπαρατάχθηκε τῆς δυνάμεως τοῦ Ἀλεξίου Βρανᾶ, ἡ ὁποία παρὰ τοῦ ὅτι ἦταν πολυπληθέστερη καὶ ἡγεῖτο ἀπὸ ἄνδρα ὁ ὁποῖος πρὸ τριετίας εἶχε κατατροπώσει τὸν νορμανδικό στρατό, τράπηκε ἀμέσως σὲ φυγή.

……….Ματαίως ὁ Ἀλέξιος Βρανᾶς τοὺς ἀνακαλοῦσε στὶς τάξεις τους. Τότε ὅρμησε μόνος του σχεδόν ἐναντίον τοῦ Λατίνου Κορράδου, τὸν ὁποῖο πλήγωσε μὲν ἐλαφρῶς, ἀλλὰ στὸ ταυτόχρονο πλῆγμα τοῦ ἀντιπάλου του, ἔπεσε ἀπὸ τὸ ἄλογό του καὶ ἐν συνεχείᾳ ἀποκεφαλίστηκε. «[ ] κατὰ δὲ τοῦ Κορράδου ἄτερ κόρυθος μαχομένου τὸ δόρυ ἴθυνεν, οὐ καιρίως δ᾿ ἔβαλεν, ἀλλὰ τὸ μὲν τὸν τοῦ καίσαρος ὦμον παραξέσαν ἅλιον τῶν ἐκείνου χειρῶν ἐξερρύη, ὁ δὲ ἀμφοτέραις τοῦ οἰκείου ξυστοῦ λαβόμενος ἐμπήγνυσι τοῦτο τῇ παρειᾷ τοῦ Βρανᾶ καὶ σκοτοδίνης πίμπλησι καὶ κατακρημνίζει τοῦ ἵππου Βρανᾶν. τὸ δ᾿ ἀπὸ τοῦδε περιστάντες αὐτὸν οἱ δορυφόροι τοῦ καίσαρος καταδορατίζουσι. φασὶ δὲ ὡς ἐν τῷ πρώτως ὑπὸ Κορράδου τρωθῆναι τὴν τελευτὴν πτοηθεὶς ἱκετηρίασε Βρανᾶς μὴ τεθνάναι, τὸν δὲ Κορράδον ἐκείνῳ μὴ χρῆναι δεδιέναι ἀποκρίνασθαι· οὐδὲ γὰρ ἀηδές τι πείσεται ἕτερον ἢ τὴν κεφαλὴν μόνον ἀποκοπήσεται. ὃ καὶ παραχρῆμα πέπονθεν.»

……….Στὸ ‘’ἑορταστικό’’ δεῖπνο ποὺ ἀκολούθησε, ἡ ἀποκομμένη κεφαλή τοῦ Ἀλεξίου Βρανᾶ, «[]δίκην σφαίρας διαγομένη τε καὶ μεταγομένη διηκοντίζετο»… Μάλιστα ὁ Ἰσαάκιος εἶχε τὴν ‘’εὐγενή καλοσύνη’’ νὰ στείλῃ τὴν κεφαλὴ καὶ στὴν σύζυγο τοῦ Βρανᾶ καὶ ἀνεψιά τοῦ αὐτοκράτορα Μανουήλ,  ἡ ὁποία, «[]σῲζουσα τὰς πρώτας τοῦ γένους ἐκείνου ἀρετάς, ἀηδίασεν ἐπὶ τῷ θεάματι· καὶ ἐπειδὴ ἠρωτήθη ἄν σύνοιδε τίνος ἐστίν ἡ κεφαλή ‘’οἶδα’’ ἀπεκρίθη, ‘’καὶ ταλανίζω ἐμαυτήν».

……….Ἀκολούθησαν ἀπὸ τοὺς Λατίνους καὶ ἄλλες φρικαλεώτητες, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν ἄδεια καὶ προτροπή τοῦ Ἰσαακίου, λεηλάτησαν καὶ δήωσαν τοὺς κατοίκους τῶν περιχώρων τῆς Βασιλεύουσας καὶ τῆς Προποντίδος, ποὺ ἀπὸ ἀνάγκη εἶχαν συνταχθεῖ μὲ τὸν Βρανᾶ.

Πηγές:

Copyright (©) «Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο»