,
.
Ο René Puaux προς τους Έλληνες διπλωμάτες (πριν 100 χρόνια)
.
Με αφορμή την απόφαση τής Ελληνικής Κυβέρνησης να ανακαλέσει τον Πρόξενό μας στην Κορυτσά κ. Θεόδωρο Οικονόμου.
.
……….Η Ευρώπη θα επιτρέψει να διαπραχθεί ένα έγκλημα. Κατά την στιγμή που το μικρό τούτο βιβλίο θα τυπώνεται, η τύχη των επίμαχων εδαφών τής Βορείου Ηπείρου θα έχει αποφασισθεί. Οι Μεγάλες Δυνάμεις ικανοποιώντας την ιταλική βουλιμία θα παραχωρήσουν στο φτιαχτό βασίλειο τής Αλβανίας εδάφη κατοικούμενα από Έλληνες πατριώτες, τους οποίους και θα εγκαταλείψουν στην τυραννία των Αλβανών μπέηδων.
……….Η Ιταλία έγραψε λαμπρές σελίδες στην ιστορία τής ανθρωπότητας. Όμως αυτή την στιγμή επιχειρεί την χάραξη μιάς αισχρής, μάλιστα αισχρότατης, καθόσον γιά την πραγμάτωση τής επεκτατικής χίμαιράς της αθετεί όλες τις αρχές που συνηγόρησαν στην εθνική της αποκατάσταση με την ένωση των επιμέρους ηγεμονιών τής ιταλικής χερσονήσου.
……….Εξ άλλου η στάση στο ζήτημα τής Βορείου Ηπείρου δεν έχει καν πιθανότητα επιτυχίας. Επιζητεί την ίδρυση μιάς Αλβανίας όσο το δυνατόν μεγαλύτερης. Αποσκοπεί δε αποκλειστικά στην πρόσφορη αργότερα μοιρασιά τού εφήμερου αυτού βασιλείου με την Αυστρο-Ουγγαρία. Φαίνεται ακόμη να πιστεύει ότι η συνένοχός της Αυστρο-Ουγγαρία δεν θα αντιδρούσε στην κατάληψη τής Αυλώνας από τους Ιταλούς και στην μετατροπή της σε πρωτεύουσα τής «ιταλικής αποικίας τής Αλβανίας». Συνεπώς είναι προφανέστατο ότι ποτέ η Αυστρο-Ουγγαρία δεν θα δεχόταν την κυριαρχία τής ανταγωνίστριάς της στις δύο ακτές τής νότιας Αδριατικής, όπως άλλωστε και η Ιταλία δεν θα ανεχόταν να βρίσκεται η Αυλώνα στα χέρια των Αυστριακών.
……….Χωρίς να θέλω να παραστήσω τον προφήτη, φαίνεται βέβαιο ότι στο μέλλον, κατά το μάλλον ή ήττον μακρινό, ο χάρτης των Βαλκανίων πάλι θα τροποποιηθεί. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο αποτελώντας ένα βασίλειο θα συμπληρώσουν στον νότο τα εδάφη τους με προσάρτηση τής βόρειας Αλβανίας. Ταυτόχρονα η Ελλάδα θα ιδεί να επανέρχεται στην αγκαλιά της το υπόλοιπο αυτής τής Ηπείρου, που σήμερα τής αμφισβητούν. Τελικά δε η Ιταλία από την επιμονή της στην αδικία δεν θα κερδίσει τίποτε. Αντίθετα θα χάσει γιά πάντοτε την φιλία τού ελληνικού λαού. Ο κ. Ντι Σαν Τζουλιάνο, συνεπαρμένος από μία ουτοπία και εμπλέκοντας την διπλωματία τής χώρας του στον δρόμο τής παράφορης παρανομίας, θα προσφέρει στην Ιταλία τις χειρότερες υπηρεσίες. Και η ευθύνη θα βαρύνει κατ’ εξοχήν τον ίδιο. Διότι δεν είναι ο ιταλικός λαός αλλά η σημερινή κυβέρνηση που πεισματικά ακολουθεί την πολιτική αυτή.
……….Αν υπάρχει κάποια παρηγοριά στην δυστυχία που πρόκειται να βρει τους θυσιασμένους Ηπειρώτες, αυτή είναι η σκέψη ότι τα μαρτύριά τους θα ωφελήσουν οπωσδήποτε την πολυαγαπημένη πατρίδα τους. Ο Βίσμαρκ αποσπώντας από την Γαλλία τις δύο επαρχίες τής Αλσατίας και τής Λωρραίνης υπήρξε κατά κάποιο τρόπο ο δημιουργός τής αναγέννησής μας. Εργαστήκαμε, γιά να επαναποκτήσουν κάποια ημέρα την ποθητή ελευθερία τα αδέλφια μας τού Στρασβούργου, τού Κολμάρ και τού Μετζ. Το πατριωτικό μας ιδεώδες απέκτησε ένα σκοπό. Η εθνική μας ζωή αναπτύχθηκε, επειδή είχε ένα ιδανικό.
……….Η Ελλάδα τού μέλλοντος οφείλει να στρέψει τα μάτια της προς τα παιδιά της εκείνα, των οποίων η απελευθέρωση αποτελεί χρέος. Μετά τις νίκες στην Μακεδονία και στο αρχιπέλαγος τού Αιγαίου θα μπορούσε να πάρει στάση αμυντική, που αποκαλύπτει την αδυναμία των πλουσίων. Όμως αυτή δεν είναι νοητή, εν’ όσω η Ήπειρος, ολόκληρη η Ήπειρος, δεν επανέρχεται στην Ελλάδα. Συγκεντρώνοντας εδώ τα τηλεγραφήματα και τις επιστολές που είχα στείλει στην εφημερίδα Χρόνος κατά τον Μάιο τού 1913, θέλησα να αφήσω μία μαρτυρία, μία μαρτυρία απλή αλλά συγκινητική, γιά όσα είδα κατά την διάρκεια τού ταξιδιού μου. Έκτοτε, άλλοι, και ιδιαίτερα ο κ. Κάρολος Βελαίν και ο φίλος μου Ντε Γιεσσέν έκαμαν τις ίδιες διαπιστώσεις. Γι’ αυτό πιστεύω ότι, με εξαίρεση τους πρέσβεις τους επιφορτισμένους με την λύση τού ζητήματος των συνόρων τής Ηπείρου και τής Αλβανίας, όλη η ανθρωπότητα γνωρίζει ότι η Ήπειρος είναι ελληνική.
,,,,,,,,,,Δίνοντας πρώτος στο μεγάλο αναγνωστικό κοινό μία ιδέα τής σημερινής κατάστασης τής Ηπείρου και τής αξιοθαύμαστης φιλοπατρίας των Ηπειρωτών, τής αγάπης προς την μητέρα-πατρίδα Ελλάδα, αν κατάφερα να συμβάλω έστω και ελάχιστα στην υπεράσπιση τού δικαιώματος τής ελευθερίας, τού ωραίου μεταξύ των ωραιότερων, θα νιώσω την βαθύτερη εσωτερική χαρά. Αλλά όποια έκβαση κι αν έχουν τα πράγματα, η ανάμνηση από το ταξίδι αυτό είναι τόσο έντονη, ώστε και στην παραμικρή σκέψη να δακρύζουν τα μάτια μου.
-
Πηγή: Από τον πρόλογο τού βιβλίου «Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος, (Οδοιπορικό 1913 – Απελευθέρωση – Αυτονομία)». Πρόλογος – Σχόλια – Χρονικό: Αχ. Γ. Λαζάρου, Μετάφραση: Α. Αχ. Λαζάρου.
-
Σημείωση: Η επιλογή τού κειμένου και η ηλεκτρονικοποίηση έγιναν από τον φίλο Ναύκο.
-
Επιμέλεια κειμένου και εικόνων: Ἑλληνικό Ἡμερολόγιο