,
,
Τὸ Γιαλὶ καὶ τὸ Πηγάδι τοῦ Μιαούλη
.
……….Νησίδριον μικρὸν τὸ Γιαλί καὶ ἀκατοίκητον, ἡ ὑπὸ τοῦ Πλινίου Κισσῃροῦσα λεγομένη […] ἐκλῂθη γιαλί ὑπὸ τῶν Νισυρίων ἕνεκα τῆς ἐν αὐτῷ ἐξορυσσομένης πορσελάνης, ἥτις ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ καθιστᾷ τὸ ἔδαφος αὐτοῦ στίλβον καὶ ἀκτινοβολοῦν καὶ μάλιστα ἅμα τῇ ἀνατολῇ τοῦ ἡλίου.
……….Χωρίζεται διὰ τινος ἀμμώδους καὶ πολυΐχθυος κόλπου λεγομένου κάμπα εἰς δύο μέρη, τὸ μὲν πρὸς Α. ἔχον γονίμους γαίας σπείρεται κατ’ ἔτος ὑπὸ τῶν Νισυρίων δημητριακὰ καὶ λῆγον εἰς τὸ ἀκρωτήριον τὸ λεγόμενον Καμάρα, τὸ δὲ πρὸς Δ. ἄγονον καὶ ἀκαλλιέργητον γέμει πευκῶν καὶ κομάρων καὶ ἀπολήγει εἶς πετρῶδές τι ἀκρωτήριον Καλόντοι λεγόμενον ἀπέχον μόλις 3 μ. τῆς Νισύρου· […] χρησιμεύει δὲ πρὸς βοσκὴν ποιμνίων καὶ ἰδίως αἰγῶν καὶ μάλιστα κατὰ τὸ θέρος.
……….Ἔχει δὲ ἀσφαλέστατον καὶ εὐρύχωρον φυσικὸν λιμένα σχηματιζόμενον ἔκ τινος μικρᾶς νησίδος Ἅγιον(ς) Ἀντώνιος ἐπιπροσθούσης αὐτοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον πολλὰ πολλάκις ἐν καιρῷ πλοῖα τρικυμίας καταφεύγουσι πρὸς διάσωσιν.
……….Ἐπὶ τῆς νησίδος ταύτης ὑπάρχει φρέαρ, οὗτινος ἡ ἀνόρυξις κατὰ τὰς μαρτυρίας πολλῶν πρὸ 10 καὶ 20 ἐτῶν γερόντων (ὑπηρετησάντων ἐν τῷ Ἑλληνικῷ στόλῳ καὶ ἰδίᾳ τοῦ ἀειμνήστου καὶ σεβαστοῦ μοι πατρὸς Παπᾶ Ἰ. Ζαπέτου, ὅστις ναυτόπαις ὤν τοῦ Ἑλλ. στόλου), ὀφείλεται εἰς τὸν ναύαρχον Ἀνδ. Μιαούλη, ἐναβρυόμενος δὲ καὶ κομπορρημονῶν ὁ πατὴρ μου μοὶ ἐδηιγεῖτο πολλάκις τὴν ἀνόρυξιν τοῦ πηγαδίου τούτου ὡς ἑξῆς.
……….Μετὰ τὴν μεταξὺ τῆς Κῶ καὶ τοῦ Πετρουμίου ναυμαχίαν γενομένην 29 Αὐγούστου 1823, καθ’ ἥν οἱ Ἕλληνες κατεναυμάχησαν τὸν ὑπὸ τὸν ναύρχ. Ἀβδουλλάχην τουρκ. Στόλον συνιστάμενον ἐκ 20 δίκροτα καὶ μονόκροτα πολεμικὰ πλοῖα, οἱ Ἕλληνες κάμψαντες τὸ Σκανδάριον (σημερον ἅγ. Φωκᾶς), ἕνεκα ἀντιπνοίας καὶ τοῦ ἐκ τῆς ξηρᾶς τῆς Ἀνατολῆς φόβου, πρόσθες καὶ τῆς στερήσεως τροφῶν καὶ λοιπῶν χρειωδῶν καὶ ἰδίως τῆς τρομερᾶς λειψυδρίας, κατέπλευσαν εἰς τὸν λιμένα τῆς νησίδος τοῦ Γιαλιοῦ, καὶ τροφὰς καὶ τὰ λοιπὰ χρειώδη κατὰ τὸ σύνηθες ἐπρομηθεύοντο ἐκ τῆς Νισύρου, ὕδωρ δὲ εὗρεν ὁ τότε μικρὸς ναυτόπαις Ἰ. Ζαπέτης ὅστις γνωρίζων μέρος τι ἔνθα ἀνέβρυεν ὕδωρ, διότι ὁσάκις ἤρχετο μετὰ ἁλιευτικῶν δι’ ἁλιείαν πλοίων μετέβαινεν εἰς τὸ μέρος τοῦτο καὶ ἁνασκαλεύων διὰ τῆς χειρός ἔπινεν· ὑπέδειξε λοιπὸν τοῦτο πρὸς τὸν ναύαρχον Μιαούλην, ὅστις αὐθωρεὶ διέταξεν τὴν ἀνόρυξιν καὶ τὴν κατασκευὴν τοῦ ἐπὶ τοῦ νησιδρίου τούτου πηγαδιοῦ, διὸ καὶ καλεῖται μέχρι σήμερον τὸ Πηγάδι τοῦ Μιαούλη.
……….Τὸ δὲ ὕδωρ αὐτοῦ θεωρεῖται παρὰ τῶν ναυτικῶν, οὐχὶ πλέον ὡς τὸ σύνηθες, ἀλλ’ ὡς ἁγίασμα, καὶ εἶναι διαγεύστατον, ὑγιειέστατον καὶ εὐπεπτότατον, διὸ καὶ αἱ Ἰταλικαὶ πολιτικαὶ καὶ στρατιωτικαὶ ἀρχαὶ τῆς νήσου μας, ὑδρεύονται παρ’ αὐτοῦ καὶ μάλιστα κατὰ τὸ θέρος.
-
Πηγή: Τὸ «ΝΙΣΥΡΙΑΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ» ἔτους 1923, Ἑταιρείας Νισυριακῶν Μελετῶν.
-
Ἐπιμέλεια κειμένου – εἰκόνας : Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο-Ἑλληνοϊστορεῖν.
-
Πληροφορίες εἰκόνας: Σύνθεση ἀεροφωτογραφίας τῆς Cinzia Travalazzi 2012 μὲ τὴν δημιουργία τοῦ Peter von Hess «Ὁ Ἀνδρέας Μιαούλης στὴν ναυμαχία τῆς Κῶ».
-
Στὴν μνήμη τοῦ πατέρα μου, ὁ ὁποῖος μὲ τὶς γλαφυρὲς διηγήσεις του, μοῦ μετέφερε μνῆμες, κι’ ἔτσι ἔμαθα γιὰ πρώτη φορὰ στὰ παιδικὰ μου χρόνια, τὴν ὕπαρξη τοῦ πηγαδιοῦ.