Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΤΟ 1912 (2/11/1912)

.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

2 Νοεμβρίου 1912

……….Το πρωί τής 2ας Νοεμβρίου 1912, από το λιμάνι τού Μούδρου τής Λήμνου, αποπλέει Μοίρα τού Ελληνικού Στόλου με επικεφαλής το θρυλικό θωρακισμένο «Γεώργιος Αβέρωφ»,  υπό τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη,  και κατευθύνεται προς το Άγιο Όρος.

……….Η παρουσία των πολεμικών σκαφών στα ανοικτά τής χερσονήσου τού Άθω, γίνεται αντιληπτή από τους μοναχούς των παραθαλασσίων μοναστηριών και κελιών και κάτω από τις χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες εκατοντάδων καμπάνων τα πλοία πλησιάζουν τις ακτές τού Αγίου Όρους.

……….Στις 11:30 οι Μονές φέρονται σημαιοστολισμένες ενώ οι μοναχοί αλαλάζοντας από χαρά, κανονιοβολούν και τυφεκιοβολούν. Το θωρακισμένο  “Γεώργιος Αβέρωφ” ανταποδίδει με 21 χαιρετιστήριες βολές.

……….Στην Δάφνη, αγκυροβολεί το Αντιτορπιλικό «Θύελλα» και αποβιβάζει άγημα από 40 άνδρες, οι οποίοι ανεβαίνουν και απελευθερώνουν τις Καρυές. Ο επικεφαλής αξιωματικός τού αγήματος, «εν ονόματι τού Βασιλέως των Ελλήνων» επικυρώνει την αποβατική ενέργεια και χαρακτηρίζει τον Καϊμακάμη, τους υπαλλήλους και την μικρή τουρκική δύναμη «ως αιχμαλώτους πολέμου άνευ πολεμικής τινός ενεργείας». Ταυτόχρονα στην Δάφνη και στις Καρυές υψώνεται η Ελληνική Σημαία.

……….Το «Γεώργιος Αβέρωφ» με τα ανιχνευτικά «Ιέραξ» και «Πάνθηρ» κατευθύνονται στον όρμο τού Πρόβλακα, κοντά στα Νέα Ρόδα, όπου αποβιβάζουν 200 άνδρες, οι οποίοι καταλαμβάνουν την διώρυγα τού Ξέρξη. Από την στιγμή αυτή, στις 2 Νοεμβρίου 1912, μετά από 488 χρόνια υποδουλώσεως, ταπεινώσεων και πολλών περιπετειών, το Άγιον Όρος απελευθερώνεται. Στις 18:00 τα πλοία αποπλέουν για Λήμνο, εκτός τού “Θύελλα” που σπεύδει προς Ικαρία.

……….Την επόμενη ημέρα, στις 3 Νοεμβρίου, συνήλθαν σε συνεδρίαση οι αντιπρόσωποι όλων των Μονών, εκτός τής Ρωσικής, και υπεγράφη στον κώδικα των πρακτικών τής συνεδρίας πράξη, διά τής οποίας διαπιστωνόταν η κατάλυση των τουρκικών αρχών. Η επίσημη δε πράξη έγινε στις 5 Νοεμβρίου 1912.

……….Στις 4 Νοεμβρίου 1912 η Ιερά Κοινότητα αποστέλλει ευχαριστήριο τηλεγράφημα γιά την απελευθέρωση τού Αγίου Όρους στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος και απάντησε ως εξής:

«Ο Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου

Εν Αθήναις τη 25η Νοεμβρίου 1912

……….Πανοσιολογιώτατοι,

……….Μετά βαθυτάτης συγκινήσεως αποδεχόμενος τον φιλόστοργον υμών ασπασμόν ευχαριστώ από μέσης καρδίας επί ταις τιμητικαίς εκφράσεσι, δι’ ων με περιβάλλουσι αι υμέτεραι Αγιότητες.

……….Αντισυγχαίρων δε επί ταίς νίκαις, αίτινες θεία συνάρσει στέψασαι τα ελληνικά όπλα απελύτρωσαν και τους τής Αθωνιάδος τόπους, επικαλούμαι τας προς τον Ύψιστον υμετέρας δεήσεις υπέρ τής κατά τους κοινούς πόθους περατώσεως τού Ιερού αγώνος.

Ελευθέριος Κ.Βενιζέλος».-

Έλληνες στρατιώτες στην απελευθέρωση του Αγίου Όρους, το 1912. Αναμνηστική φωτογραφία με μοναχούς στην Κερασιά, στην πορεία τους προς την κορυφή του Άθω.
Στρατιώτες στα Kαυσοκαλύβια (1912).

……….Η πλειοψηφία των μοναχών, πλην των Ρώσων, πανηγυρίζει το τέλος τής αλλόθρησκης οθωμανικής κατοχής και κυρίως γιά την αυτονόητη προοπτική ενσωμάτωσης τού Αγίου Όρους στον Εθνικό Κορμό. Ωστόσο η “ντε γιούρε” (de jure) αναγνώριση τής Ελληνικής κυριαρχίας στον Άθω, που αρχικά επιχειρήθηκε να αποτραπεί από άλλα ορθόδοξα κράτη, έγινε το 1919 με την Συνθήκη τού Νεϊγύ και οριστικά το 1920, με την Συνθήκη των Σεβρών.

……….Και ενώ όλη η Ελλάδα πανηγύριζε την απελευθέρωση τής Μακεδονίας και το Άγιον Όρος την δική του, φανερά πλέον και απροσχημάτιστα στην Ιερά Μονή Ζωγράφου «βρέθηκε» εγκατεστημένος όχι ευκαταφρόνητος σε αριθμό και οπλισμό επίλεκτος γιά την αποστολή, βουλγαρικός στρατός και η Μονή υπό βουργαρική κυριαρχία και κατοχή.

Στην φωτογραφία εικονίζεται το απόσπασμα τού βουλγαρικού στρατού. Στο πίσω μέρος η φωτογραφία φέρει στα βουλγαρικά την υπογραφή τού αρχηγού τού αποσπάσματος «Αξιωματικός Γεώργιος Δημητρίεβιτς» και την σημείωση: «Στρατιώται από την Βουλγαρίαν εις το Άγιον Όρος εις την Μονήν Ζωγράφου, 23 Μαρτίου 1913».

……….Οι βούργαροι επιδίωξαν μόνιμη εγκατάσταση στην Μονή Ζωγράφου και στο επίνειο αυτής. Παράλληλα άρχισαν να διεκδικούν μέρος τής Αγιορείτικης γης γιά το βουργαρικό κράτος. Ύψωσαν την βουργαρική σημαία στην μονή και παρέμειναν και όλο το χειμώνα και την άνοιξη τού 1913. Εν τω μεταξύ το απόσπασμα προχώρησε μέχρι τις Καρυές, πρωτεύουσα τού Όρους, αλλά εκεί η παρουσία Ελληνικών δυνάμεων συνετέλεσε στην επιστροφή των Βουργάρων στην μονή Ζωγράφου χωρίς να δημιουργηθούν επεισόδια.

……….Το ελληνικό κράτος όμως άρχισε να ανησυχεί και να λαμβάνει μέτρα προληπτικώς καθώς οι σχέσεις Ελλήνων και Βουργάρων οξύνθηκαν τόσο ώστε να επίκειται η κήρυξη πολέμου μεταξύ τους, που άλλωστε συνέβη. Η δύναμη τού Ελληνικού στρατού και τής Χωροφυλακής, που είχε εγκατασταθεί στο Άγιον Όρος ήταν μικρή. Έτσι ύστερα από συνεννόηση τού Έλληνα αστυνόμου με δύο κελιώτες μοναχούς, τους Γέροντα Αβέρκιο και Ιωάννη Κομβολογά, δημιουργήθηκε εθελοντικό σώμα στις Καρυές από 100 περίπου Έλληνες κελλιώτες και άλλους εργαζόμενους σε διάφορες μονές.

……….Μετά την έναρξη τού Β΄ Βαλκανικού πολέμου και την άρνηση τού βουργαρικού στρατού να παραδοθεί σε μονάδα τού Ελληνικού στόλου, ομάδα κελλιωτών και λαϊκών, με επί κεφαλής τον αστυνόμο, πολιόρκησε την οχυρωμένη μονή Ζωγράφου και έριξε μερικές εκφοβιστικές βολές. Η στενή πολιορκία και η πάροδος τού χρόνου ανάγκασαν το βουργαρικό τμήμα να παραδοθεί στις 21 Ιουνίου και να μεταφερθεί αιχμάλωτο στον Πειραιά. Εν τω μεταξύ είχε αναγγελθεί η νικηφόρος προέλαση και καταδίωξη τού βουργαρικού στρατού από τον Ελληνικό στις μάχες Κιλκίς- Λαχανά. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί και με την απελευθέρωση τής Θεσσαλονίκης από τον Ελληνικό στρατό όπου οι Βούργαροι εξεδιώχθησαν με μάχη.

……….Οι Έλληνες δεν προέβησαν σε καμμιά ενέργεια κατά των Ζωγραφιτών μοναχών εφόσον είχαν αποχωρήσει και τα στρατεύματα από εκεί.

.

 ΚΡΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΘΩΝΟΣ

τού Παναγιώτη Μελικίδη

……….Το Άγιον Όρος απελευθερώθηκε στην διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο τού 1912. Στο σημείωμα αυτό θα αναφερθούμε σε κάποιες πτυχές, αρκετά ενδιαφέρουσες πιστεύω, που αφορούν την απελευθέρωση τού Άθωνα από τον τουρκικό ζυγό, βασισμένοι κυρίως στο πόνημα τού ιστορικού Α. Στιβακτάκη «Το Άγιον Όρος και η Κρήτη».

……….Η διαταγή γιά την κατάληψη τού Αγίου Όρους απευθυνόταν στο Πρώτο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών-Τάγμα Κολοκοτρώνη- επικεφαλής τού οποίου ήταν ο στρατηγός Ιωάννης Σ. Αλεξάκης. Το Τάγμα αυτό είχε ως πεδίο επιχειρήσεων την περιοχή τής Χαλκιδικής και πήρε εντολή να κινηθεί προς την Ιερισσό, την πύλη τού Αγίου Όρους στην ανατολική πλευρά τής χερσονήσου τού Άθω. Αποστολή των Κρητικών ήταν να αποτραπεί πιθανή προσπάθεια των βουργαρικών στρατευμάτων να καταλάβουν το Περιβόλι τής Παναγίας με την πρόφαση ότι η Ι.Μ. Ζωγράφου ανήκει στην Ορθόδοξη Εκκλησία τής Βουργαρίας. Πράγματι η παρουσία ελληνικού στρατού στην πόλη τής Ιερισσού έπαιξε αποτρεπτικό ρόλο ακόμα και στην σκέψη των Βουργάρων να «ελευθερώσουν» πρώτοι τον Άθωνα από τους Τούρκους.

……….Γιά την επίτευξη τού δεύτερου στόχου ο λόχος των Κρητών ξεκίνησε την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 1912 και στις 10, περίπου η ώρα γιά να πραγματοποιήσει την δεύτερη φάση τού σχεδίου που ήταν η απελευθέρωση τού Όρους, χωρίς όμως να γνωρίζει ότι δυό μέρες πριν, τμήματα τού ελληνικού στρατού και τού ναυτικού κατέλαβαν την μοναστική πολιτεία. Αφού, λοιπόν, προχώρησαν και φτάσανε στον λεγόμενο Ισθμό τού Ξέρξη, πληροφορήθηκαν ότι το Όρος καταλήφθηκε ήδη από ελληνικές δυνάμεις και δίνονταν εντολή να μην προχωρήσουν άλλο αφού δεν υπήρχε πλέον λόγος.

……….Η μεταφορά τής διαταγής στενοχώρησε τους Κρήτες, οι οποίοι εκείνες τις ημέρες ζούσαν με την ελπίδα, την χαρά και το όραμα ότι αυτοί πρώτοι θα απελευθέρωναν το Άγιον Όρος. Έτσι συγκεντρώθηκαν οι στρατιώτες ανά ομάδες και άρχισαν να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους. Οι ζωηρότεροι, κατά την μαρτρυρία τού στρατηγού Αλεξάκη, έλεγαν: «Ίσαμε επαέ ναρθούμε, στο κατώφλι τού Αγίου Όρους, και να μην πάμε παραμέσα, να ίδωμεν έστω μίαν Μονήν, ποιός Θεός το θέλει;». Μάλιστα στην αναφορά τού Λόχου (6 Νοεμβρίου 1912) παρουσιάστηκαν μερικοί στρατιώτες που ζητούσαν να μεταβούν στην Αθωνική πολιτεία, αλλά ο λοχαγός τους εξήγησε ότι βάσει των διαταγών κάτι τέτοιο ήταν αδύνατον.

……….Πώς όμως εξηγείται η αγάπη των Κρητικών γιά το Άγιον Όρος; Πέρα από την αίγλη που έχει σ’ όλη την Χριστιανοσύνη, οι Αγιορείτες πατέρες συχνά έφερναν στην Κρήτη ιερά άμφια, θαυματουργές εικόνες, ιερά λείψανα κατά την διάρκεια κυρίως των συχνών και αιματηρών κρητικών επαναστάσεων εναντίον τού τουρκικού ζυγού, προκειμένου να ανυψώσουν το ηθικό των Κρητικών. Επίσης Αγιορείτες έφερναν τα εργόχειρά τους γιά να τα πουλήσουν στο νησί. Ακόμη οι στρατιώτες τού λόχου είχαν ακούσει γιά την ζωή αγιασμένων μοναχών τού Άθω, γιά τα κειμήλια που φυλάσσει κάθε Μονή, γιά τις θαυματουργές εικόνες και γιά τα άγια λείψανα, όπως επίσης ξέρανε και γιά το μοναδικό φυσικό περιβάλλον τής περιοχής αυτής.


Πηγή: www.e-istoria.com

Αφήστε μια απάντηση