,
.
.
Τὸ ψωμὶ στὶς δοξασίες τοῦ λαοῦ μας
Τζινίκου – Κακούλη Ἀθηνᾶς
.
Ἀποσπάσματα:
Ἡ ἱστορία τοῦ ψωμιοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὸ θεμέλιο καὶ τὴ βασικὴ προϋπόθεσι γιὰ τὴ συντήρηση τῆς ζωῆς μας, εἶναι τόσο παλιὰ, ὅσο καὶ ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος.
Ἡ ἀρχαία μας μυθολογία παρουσιάζει τὸ ἀγαθό αὐτό σὰν δῶρο τῶν θεῶν πρὸς τοὺς ἀνθρώπους.
Ἡ θεὰ Δήμητρα ἦταν ἐκείνη, ποὺ τοὺς δίδαξε τὴν καλλιέργεια τῶν δημητριακῶν, ἀπ’ ὅπου παρασκευάζεται τὸ ψωμὶ.
Καὶ ἀπό ἀπέραντη εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴν σπουδαία αὐτή ἀποκάλυψη, οἱ ἀρχαῖοι λατρευτὲς της κατὰ τὰ Θεσμοφόρια τῶν Ἐλευσινίων μυστηρίων, ἀνταπέδιδαν στὴ θεὰ σὰν εὐλαβική προσφορὰ μεγάλους ἄρτους, γι’ αὐτό καὶ ἡ γιορτὴ ἐκείνη ὠνομαζόταν καὶ Μεγαλάρτια.
Στὰ ὁμηρικά ἔπη, πάνω στὰ βαρυφορτωμένα τραπέζια ἀπό κρεατικὰ, κρασιὰ καὶ πληθερὰ προσφάγια, δὲν λείπει καὶ τὸ ψωμὶ, ἐνῶ στοὺς «Δειπνοσοφιστὰς» ὁ Ἀθήναιος, μᾶς περιγράφει ἀρκετές ποιότητές του.
Οἱ Βυζαντινοὶ σὰν πρωταρχικὴ βιοτικὴ τους μέριμνα εἶχαν τὴν ἐξασφάλισι τοῦ ἐπιουσίου.
Ὁ Πλανούδης χαρακτηριστικὰ μᾶς διέσωσε τὴν ἑξῆς παροιμία:
«Ἔνθα μὲν ἐστίν ἄρτος, μέριμνας ἔχουσι πολλὰς, ἔνθα δὲ λείπει ἄρτος, ἔχουσι μίαν, ἀλλά καλὴν»
Δηλαδὴ ὅσοι ἐξασφαλίζουν τὸ ψωμὶ τους μπορεῖ νὰ ἔχουν πολλὲς ἄλλες φροντίδες καὶ βάσανα, ὅσοι ὅμως τὸ στεροῦνται, ἔχουν ἕνα καὶ καλὸ, τὸ πῶς θὰ τὸ ἐξοικονομήσουν.(…)
(…)Στὰ σκοτεινὰ χρόνια τῶν θλίψεων καὶ τῶν δοκιμασιῶν, τὸ ψωμὶ ἦταν τὸ μέτρο κάθε εὐτυχίας, πλούτου καὶ ἀφθονίας. Τόσο, ποὺ καὶ σήμερα ἀκόμα ὁ λαὸς μας χρησιμοποιεῖ ἐκφράσεις κληρονομημένες ἀπό τότε, ὅπως:
«Δὲν ἔχει ψωμὶ νὰ φάει» γιὰ τοὺς πολὺ φτωχοὺς «τὸ βγάζει τὸ ψωμὶ του» γι’ αὐτούς ποὺ κερδίζουν τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴ ζωὴ «Αὐτή ἡ δουλειὰ ἔχει πολὺ ψωμὶ» γιὰ τὶς προσοδοφόρες ἐργασίες «Ἀκριβός στὰ πίτιρα καὶ φτηνὸς στ’ ἀλεύρι», γι’ αὐτούς ποὺ κάνουν κακοὺς ὑπολογισμούς.(…)
.
(…) Ἀλλά τὸ ζύμωμα καταλήγει νὰ γίνεται σὰν ἱεροτελεστία ἰδίως, ὅταν πρόκειται γιὰ τὰ γαμήλια ψωμιὰ.
Παλαιότερα τὸ κάλεσμα σὲ γάμο γινόταν μὲ λαχταριστὲς μοσχομύριστες κουλοῦρες, ποὺ ἔστελναν ἀπό τὴ νύφη ἤ τὸν γαμπρὸ σὲ κάθε ἕνα προσκεκλημένο χωριστὰ.
Ψωμιὰ ἀντήλλασσαν καὶ ὁ γαμπρὸς μὲ τὴ νύφη, ἔθιμο ποὺ καὶ σήμερα διατηρεῖται στὰ χωριὰ μας.
Τὸ ζύμωμα ὅλης αὐτῆς τῆς ζύμης τὸ ἄρχιζε μιᾶ κοπέλλα μὲ ζωντανοὺς καὶ τοὺς δύο γονεῖς της καὶ τὸ ἀποτελείωναν τὰ προκομμένα χέρια τῶν ἔμπειρων γυναικῶν σὲ ἀτμόσφαιρα χαρᾶς, ποὺ δημιουργοῦσαν τὰ κατὰ τόπους διάφορα γιὰ τὴν ὥρα αὐτή τραγούδια…
.
.
.
Διαβᾶστε ὁλόκληρο τὸ ἄρθρο γιὰ τὴν πολύτιμη παράδοσή μας στὸ : www.e-istoria.com
( ἀπὸ τὰ νέα ποὺ ἀνέβηκαν προσφάτως καὶ ἐμπλούτησαν ἀκόμη περισσότερο τὸ ἐξαιρετικὸ ἰστολόγιο www.e-istoria.com)
.
.
.
Ἀναδημοσίευσις ἐπιβάλλεται, μὲ τὴν αὐτονόητον πάντοτε ἀναφορά στὴν πηγὴ
.
.
.