,
,
……….Βρισκόμαστε στὶς 6 ἤ 7 Δεκεμβρίου τοῦ 1826.
……….Ἔχει προηγηθεῖ ἡ συντριπτικὴ ἥττα τῶν τουρκαλβανῶν ἀπό τοὺς Ἕλληνες ὑπό τὸν πολέμαρχο Γεώργιο Καραϊσκάκη στὴν Ἀράχωβα, ἀλλά συνεχίζονται οἱ ἀψιμαχίες. Ὁ Καραϊσκάκης μὲ 100 ἄνδρες πεζοὺς καὶ μὲ λίγους ἱππεῖς, σπεύδει κρυφᾶ ἀπό τὸν Νικηταρᾶ – φοβούμενος ὅτι λόγῳ τοῦ τολμηροῦ του χαρακτῆρα θὰ ἔθετε τὸν ἐαυτό του ἄνευ λόγου σὲ κίνδυνο – νὰ ἀντιμετωπίσῃ δύναμη 300 ἔφιππων τούρκων στὴν θέση Φοντάνα. Ὁ Νικηταρᾶς, μόλις ἄκουσε τοὺς πυροβολισμοὺς κατάλαβε τὴν «ἀπάτη» τοῦ φίλου του, καὶ ἔσπευσε στὸ πεδίο τῆς μάχης (οὔ πόσοι, ἀλλά ποῦ !) στὸ ὁποῖο μάλιστα κάποια στιγμὴ κινδύνευσαν καὶ οἱ δύο διότι βρέθηκαν περικυκλωμένοι ἀπό πολλοὺς ἐχθρούς. Χάρις ὅμως στὴ μέγιστη τόλμη καὶ τὸ θάρρος τους, ἀνέτρεψαν τὴν κατάσταση μὲ τελικὸ ἀποτέλεσμα τὴν ἄτακτη ὑποχώρηση τῶν τούρκων.
Γ.Θ.Ζῶρα: «Ἄγνωστον ἰταλικόν Χρονικὸν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως»
……….[ ] Οἱ Ἕλληνες εἶχαν τοποθετήσει φύλακες στὸ ὄρος στὴν θέση Φοντάνα, ἀπό ὅπου μποροῦσαν νὰ δοῦν ἐάν τυχὸν οἱ τοῦρκοι τοῦ Ζητουνίου (Λαμίας) ὡργάνωναν κάποια ἀποστολή. Καὶ πράγματι, στὶς 6 ἤ 7 Δεκεμβρίου, εἶδαν στὴν πεδιάδα πάνω ἀπό ἑκατό ἐχθρούς νὰ κατευθύνονται πρὸς βοήθεια τοῦ Κιουταχῆ, άκολουθούμενοι ἀπό τούρκους ἐμπόρους ποὺ μετέφεραν ἐμπορεύματα σὲ περισσότερα ἀπό χίλια ὑποζύγια, γιὰ νὰ τὰ πουλήσουν στὸ τουρκικὸ στρατόπεδο. Μετέφεραν ἐπίσης σημαντική ποσότητα «μπισκόττων» προοριζόμενη γιὰ τὸν στρατό. Ἀμέσως οἱ φύλακες εἰδοποίησαν μὲ σήματα πυρὸς τὸ ἑλληνικό στρατόπεδο.
……….Ἔστησαν λοιπὸν ἐνέδρα στὴν θέση «τουρκοχώρι» καὶ ἀφοῦ κατέβηκαν μὲ ἄλογα, τ’ ἄφησαν ἐλεύθερα νὰ βοσκήσουν. Ὅταν ἔφτασαν οἱ τοῦρκοι τῆς ἐμπροσθοφυλακῆς στὸ ὄρος τὸ ὁποῖο θὰ κατέβαιναν, εἶδαν τ’ ἄλογα στὴν πεδιάδα, καὶ ὑποπτευόμενοι πιθανὴ ἐνέδρα σταμάτησαν, καὶ ἑνώθηκαν μὲ τοὺς ὑπόλοιπους. Οἱ Ἕλληνες βλέποντάς τους νὰ σταματοῦν, βγῆκαν ἀπό τὴν κρυψῶνα, καὶ μερικοὶ μάλιστα ἀφοῦ ἀνέβηκαν στ’ ἄλογα τοὺς κάλεσαν μιλῶντας τούρκικα νὰ κατεβοῦν χωρὶς φόβο, γιατὶ δῆθεν ἦταν κι’ αὐτοί τοῦρκοι. Ἐν τῷ μεταξὺ μέρος τῶν Ἑλλήνων ἔπιασαν τὴν πλαγιὰ τοῦ λόφου, καὶ ὥρμησαν αἰφνιδιαστικά κατὰ τῶν τούρκων, ὅπου μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόλοιπους, τοὺς ἔτρεψαν σὲ φυγὴ. Στὰ χέρια τῶν Ἑλλήνων ἔπεσαν ὅλα τὰ λάφυρα μὲ τὰ ὑποζύγια ποὺ ἐγκατέλειψε πανικόβλητος ὁ ἐχθρός, καὶ στὸ πεδίο τῆς μάχης φονεύθηκαν ἑκατόν πενήντα τοῦρκοι.
……….Οἱ στερημένοι ἀπό σιτάρι ἐδῶ καὶ δέκα ἡμέρες Ἕλληνες, (ἔτρωγαν μόνο χόρτα καὶ κρέας), ἀφοῦ ρίχτηκαν στὸ ψωμί, μόλις χόρτασαν, ἐπέστρεψαν στὴν Βελίτσα κατάφορτοι μὲ τὰ λάφυρα.
……….Ἐν τῷ μεταξὺ, ὁ πασᾶς ποὺ ἔμενε στὴν Δαύλεια, έστειλε τριακόσιους ἱππεῖς στὴν Φοντάνα γιὰ νὰ πληροφορηθοῦν τί σήμαιναν οἱ πυροβολισμοὶ ποὺ εἶχε ἀκούσει.
……….Γιὰ ἄλλη μία φορὰ εἰδοποιήθηκε ὁ Καραϊσκάκης, ποὺ ἀναχώρησε μὲ ἑκατό πεζοὺς ἄνδρες καὶ μερικοὺς ἱππεῖς, λέγοντας ὅμως στοὺς ὑπόλοιπους, νὰ μὴν τὸ ἀνακοινώσουν στὸν Νικήτα (Σταματελόπουλο) γιατὶ λόγῳ τοῦ τολμηροῦ του χαρακτῆρα φοβόταν μήπως ἐκτεθεῖ χωρὶς λόγο στὸν θάνατο. Μόλις οἱ Ἕλληνες ἦλθαν ἀντιμέτωποι μὲ τοὺς τούρκους, ἐπιτέθηκαν, καὶ μετὰ ἀπό τρίωρη ἀνταλλαγή συνεχῶν πυρῶν, ὁ ἐχθρός τράπηκε σὲ φυγὴ καταδιωκόμενος.
……….Ὁ Νικήτας (Νικηταρᾶς), ἀκούγοντας τοὺς πυροβολισμοὺς καὶ καταλαβαίνοντας τὴν «ἀπάτη» τοῦ φίλου του, ἀδυνατώντας νὰ συγκρατηθῇ, πῆρε μαζὶ του δύο ἄνδρες, κι ἄρχισε νὰ τρέχῃ ἐκεῖ ποὺ βρισκόταν ὁ ἐχθρός. Μόλις ἔφθασε, βρέθηκε πίσω ἀπό τὸν Καραϊσκάκη ποὺ ἀγωνιζόταν μόνος κατὰ μέρος, καὶ ἄδειασε τὸ ὅπλο του κατὰ τοῦ ἐχθροῦ, ὥστε ὁ Καραϊσκάκης κατ’ ἀρχάς τὸν ἀντιλήφθηκε ὡς ἐχθρό ποὺ τοῦ ἐπιτίθετο ἀπό πίσω.
……….Ὅταν οἱ ἔφιπποι τοῦρκοι ποὺ τράπηκαν σὲ φυγὴ, ἀντιλήφθηκαν ὅτι καταδιώκοντο ἀπό μικρὴ δύναμη πεζικοῦ, ἐστράφησαν καὶ ὥρμησαν κατὰ τῶν Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι ἀνέβηκαν σὲ ἕνα ὕψωμα ποὺ οἱ ἔφιπποι τοῦρκοι δὲν μποροῦσαν νὰ πλησιάσουν, κι ἄρχισαν νὰ πυροβολοῦν ἐναντίον τους, ὑποστηρίζοντας παράλληλα τοὺς ὁλιγάριθμους ἔφιππους Ἕλληνες.
……….Τότε ἀκριβῶς, ὁ Καραϊσκάκης καὶ ὁ Νικηταρᾶς, διέτρεξαν σοβαρὸ κίνδυνο, δεδομένου ὅτι καὶ οἱ δύο περικυκλώθηκαν ἀπό πολυάριθμους ἐχθρούς καὶ οἱ σωτηρία τους ὡφείλετο μόνο στὴν «μεγίστην τόλμην καὶ τὸ θάρρος των».
……….Οἱ τοῦρκοι μὴ δυνάμενοι πλέον νὰ ὑπομείνουν τὸ «ζωηρὸν πῦρ τῶν Ἑλλήνων», ἔστρεψαν γιὰ ἄλλη μία φορὰ τὰ νῶτα, καὶ τράπηκαν σὲ φυγή, καταδιωκόμενοι σχεδὸν μέχρι τὴν νύχτα, ποὺ ἄν δὲν εἶχε ἔρθει, οἱ Ἕλληνες θὰ τοὺς ἔφταναν μέχρι τὴν Δαύλεια. Ὁ Καραϊσκάκης καὶ ὁ Νικηταρᾶς μὲ τοὺς ἄνδρες τους, ἀφοῦ φόνευσαν μέρος τῶν ἐχθρῶν, μὲ τὴν ἔλευση τῆς νύχτας, ἐπέστρεψαν στὴν Βελίτσα χωρίς καμμία ἀπώλεια.
……….Ἐκείνη τὴν περίοδο ἀρρώστησε ὁ Νικηταρᾶς, λόγῳ τοῦ ψύχους, τῆς κοπώσεως, τῆς ἀϋπνίας καὶ τῆς κακοκαιρίας, ὁπότε ἀναγκάστηκε νὰ έγκαταλείψῃ τὸ στρατόπεδο καὶ μὲ συνοδεία τριῶν ἤ τεσσάρων ἀνδρῶν, νὰ πάῃ ἀρχικά στὴν Σπηλιὰ τοῦ Ὀδυσσέα καὶ μετὰ παρέλευση μερικῶν ἡμερῶν χωρὶς βελτίωση, γιὰ νὰ σώσῃ τὴν ζωὴ του, μεταφέρθηκε στὸ Ναύπλιο, ὅπου τὸν ὑποδέχθηκε ὁ Δημήτριος Ὕψηλάντης καὶ νοσηλεύθηκε ἀπό τὸν Μπαΐλη. Ὁ Καραϊσκάκης μετέβη στὰ Κράβαρα γιὰ νὰ συναντήσῃ τὸν Σαφάκα καὶ τοὺς ὑπόλοιπους, ἀφήνοντας φρουρὰ διακοσίων ἀνδρῶν ὑπό τὸν Ρουχῆ καὶ τὸν Περαιβό.