.

.

Βασίλειος Μπετσάκος                                                             

.

Σωκράτης ἀνακαθιζόμενος … (Πλάτωνος Φαίδων, 59b1-c1)

.

Με το προκείμενο άρθρο θέλω να δείξω πόσο στενά συνδεδεμένες είναι οι συντακτικές δομές., οι λεξιλογικές επιλογές και οι λογοτεχνικές φόρμες ενός πλατωνικού κειμένου με την ίδια του τη φιλοσοφική διδασκαλία (στην περίπτωσή μας τη διδασκαλία για την ουσιώδη ενότητα ἡδέος και λυπηροῦ). Ως πεδίο αναφοράς και μελέτης λαμβάνω ένα πολύ γνωστό απόσπασμα από τον Φαίδωνα: τη σκηνή στο δεσμωτήριο, όταν ο Σωκράτης συναντά τους αφοσιωμένους μαθητές του, που έρχονται να τον επισκεφτούν για τελευταία φορά (την επαύριο εκτελείται η ποινή). Τόσο ο συγκεκριμένος διάλογος όσο και το συγκεκριμένο απόσπασμα μπορούν να θεωρηθούν κείμενα απολύτως αντιπροσωπευτικά του πλατωνικού λόγου (γραφής και σκέψης).

Στον Φαίδωνα ο Πλάτων θεματοποιεί τον θάνατο, την αθανασία της ψυχής, τη φιλοσοφία ως προετοιμασία για τον θάνατο· η συγκεκριμένη θεματολογία εντάσσεται σε μια γνωσιολογική προοπτική.

Ο θάνατος ορίζεται ως χωρισμός των δύο στοιχείων που συγκροτούν τον άνθρωπο ως έμβιο ον, του σώματος και της ψυχής του:

Οὐκοῦν τοῦτό γε θάνατος ὀνομάζεται͵

λύσις καὶ χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος;

Παντάπασί γε͵ ἦ δ΄ ὅς[1].