.

Η ναυμαχία τού Γέροντα

……….Ο Γάλλος ναυτικός συγγραφέας αντιναύαρχος Ιούλιος δε λα Γραβιέρ (Julien de la Graviere), αναφερόμενος στην ναυμαχία τού Γέροντα, παρατηρεί: «Η ναυτική ιστορία ίσως να μην έχει σελίδα περισσότερο ενδιαφέρουσα από αυτήν για έναν ναυτικό».

……….Η νίκη στην ναυμαχία τού Γέροντα δεν οφείλεται μόνο στον ηρωισμό των Ελλήνων ναυτικών, οι οποίοι δεν πτοήθηκαν από τα γιγάντια θαλάσσια τέρατα τού τουρκοαιγυπτιακού στόλου και από την τρομερή υπεροπλία του, αλλά κυρίως στην στρατηγική ιδιοφυΐα τού Μιαούλη, ο οποίος κατόρθωσε να κάνει τα λιγοστά και μικρού μεγέθους πλοία που είχε υπό τις διαταγές του, να ελιχθούν ανάμεσα στα δυσκίνητα τουρκικά και αιγυπτιακά προκαλώντας πανικό στον εχθρό.

……….Εκτός από την σωτηρία τής Σάμου, η ναυμαχία τού Γέροντα καθυστέρησε σημαντικά και την απόβαση τού Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο.

……….Η Επανάσταση τού 1821 βρισκόταν στο δεύτερο έτος της. Παρά την άλωση τής Τριπολιτσάς από τους Έλληνες, στην Πελοπόννησο εξακολουθούσαν να υπάρχουν τουρκικές εστίες σε σημεία μεγάλης στρατηγικής σημασίας, όπως τα φρούρια τής Μεθώνης και τής Κορώνης, τού Ρίου, τής Πάτρας, τής Κορίνθου και τού Ναυπλίου. Εκτός από τον Ακροκόρινθο που παραδόθηκε στις αρχές Ιανουαρίου τού 1822, τα υπόλοιπα φρούρια παρέμεναν σε τουρκικά χέρια διότι οι Έλληνες, ενώ τα πολιορκούσαν από την ξηρά, δεν μπορούσαν να εμποδίσουν αποτελεσματικά τον ανεφοδιασμό τους από την θάλασσα.

……….Από την αρχή τού Αγώνα ήταν προφανές ότι παρά τις θυσίες των καραβοκύρηδων οι οποίοι προσέφεραν όχι μόνο τα πλοία τους αλλά και την ζωή τους, τα μικρά και ανεπαρκώς εξοπλισμένα ελληνικά πλοία – τα περισσότερα πρώην εμπορικά που είχαν μετατραπεί σε πολεμικά εκ των ενόντων – δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον τουρκικό στόλο σε ανοιχτή σύγκρουση.

……….Γι’ αυτό οι Έλληνες ναυτικοί κατέφυγαν στα πυρπολικά, τα περίφημα «μπουρλότα». Τα πυρπολικά ήταν μικρά παλιά ξύλινα σκάφη, όχι πλέον αξιόμαχα, αλειμμένα με ένα μείγμα πίσσας και θειαφιού, γεμάτα με μπαρούτι και διάφορες άλλες εύφλεκτες ύλες, στις οποίες προσαρμοζόταν ένα φιτίλι. Μέσα στο πυρπολικό, το οποίο έσερνε πίσω του μία άδεια βάρκα με κουπιά, την λεγόμενη «σκαμπαβία», υπήρχαν συνήθως γύρω στους 20 άνδρες οι οποίοι με επιδέξιους χειρισμούς οδηγούσαν το πυρπολικό όσο μπορούσαν πιό αθόρυβα κοντά στο εχθρικό σκάφος και το προσκολλούσαν πάνω του με γάντζους. Ύστερα έμπαιναν στην βάρκα. Ο καπετάνιος μπουρλοτιέρης άναβε το φιτίλι και πηδούσε τελευταίος στην βάρκα, η οποία απομακρυνόταν όσο γινόταν γρηγορότερα. Έτσι, με μεγάλο κίνδυνο τής ζωής τους, οι μπουρλοτιέρηδες ανατίναζαν τα εχθρικά πλοία. Με τον τρόπο αυτόν στις 27 Μαΐου 1821 ο Δημήτριος Παπανικολής πυρπόλησε στην Ερεσό τής Μυτιλήνης το περίφημο τουρκικό δίκροτο «Φερμάν Ντεϊνεμέζ» με πλήρωμα 1.000 ανδρών και στις 6 Ιουνίου 1822 ο Κωνσταντίνος Κανάρης, σε αντίποινα για την φοβερή καταστροφή τής Χίου από τους τούρκους, πυρπόλησε την ναυαρχίδα τους στα ανοιχτά τού Τσεσμέ στέλνοντας στον βυθό 1.600 τούρκους μαζί με τον καπουδάν πασά (αρχιναύαρχο) Καρά Αλή. (Ο Καρά Αλή πέθανε κτυπημένος θανάσιμα από κατάρτι τής Ναυαρχίδας).

……….Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις τα Ελληνικά πλοία αναγκάστηκαν να εμπλακούν σε ναυμαχίες με τον τουρκικό στόλο, τον οποίο και κατατρόπωσαν.

Επίδειξη δυνάμεως

……….Παρ’ ότι αρχικά ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ θεωρούσε ότι ο στόλος του θα έπρεπε να περιοριστεί μόνο σε επικουρική δράση, δηλαδή στην μεταφορά στρατευμάτων και εφοδίων στις επαναστατημένες περιοχές τής Ρούμελης και τού Μοριά, μετά την ανατίναξη τής ναυαρχίδας από τον Κανάρη, διόρισε καινούργιο καπουδάν τον Μεχμέτ πασά και τον διέταξε να εκπλεύσει από τα Δαρδανέλια με 87 πλοία: έξι δίκροτα, 15 φρεγάτες και 66 μπρίκια και κορβέτες.

……….Η εντολή που είχε πάρει ο Μεχμέτ πασάς από τον σουλτάνο ήταν πρωτίστως η παραδειγματική τιμωρία τής Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών, δηλαδή των ναυτικών νησιών τα οποία με τα πλοία τους παρεμπόδιζαν τις μεταφορές των τουρκικών στρατευμάτων και εφοδίων από την Μικρά Ασία στην επαναστατημένη Ελλάδα, προξενώντας φθορές στα τουρκικά πλοία. Ύστερα ο τουρκικός στόλος θα φρόντιζε να διαλύσει τον από θαλάσσης αποκλεισμό των φρουρίων τής Πελοποννήσου τα οποία οι Έλληνες προσπαθούσαν να καταλάβουν και τέλος ο στόλος υπό τον Μεχμέτ πασά είχε την αποστολή να προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια στους τούρκους που ήδη μάχονταν με τους επαναστατημένους Έλληνες στην Ρούμελη και στην Πελοπόννησο.

……….Με τις εντολές αυτές λοιπόν και με όλη την αλαζονεία που τού ενέπνεε η μεγάλη δύναμή του, ο Μεχμέτ πασάς διέπλευσε με τον στόλο του το Αιγαίο, μπήκε στο Ιόνιο, ανεφοδίασε πλουσιοπάροχα το φρούριο τής Πάτρας, το οποίο πολιορκούσαν από την ξηρά οι Έλληνες, και ξαναμπήκε στο Αιγαίο με πορεία προς τον Αργολικό Κόλπο και με σκοπό να «σωφρονίσει»,όπως είχε κάνει με την Χίοο Καρά Αλή, είτε τις Σπέτσες είτε την Ύδρα, όποιο από τα δύο νησιά θα τού ήταν βολικότερο.

Η ναυμαχία των Σπετσών (8/9/1822)

……….Ο Μεχμέτ πασάς προτίμησε να αρχίσει από τις Σπέτσες γιά να μπορέσει ύστερα να ανεφοδιάσει ευκολότερα το φρούριο τού Παλαμηδιού στο Ναύπλιο, το οποίο πολιορκούσαν από την στεριά οι δυνάμεις τού Δημήτριου Υψηλάντη και από την θάλασσα τα πλοία τής Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας.

……….Οι Σπετσιώτες όμως είχαν πληροφορηθεί τα σχέδια τού τουρκικού στόλου και εγκαίρως έλαβαν τα μέτρα τους. Από φόβο μήπως πάθουν τα ίδια με τους Χιώτες, με απόφαση τής δημογεροντίας τους και σε συνεννόηση με τους Υδραίους, οι Σπετσιώτες μετέφεραν στην Ύδρα όλα τα γυναικόπαιδα. Επίσης ζήτησαν ενισχύσεις από τους οπλαρχηγούς τής Πελοποννήσου και κατασκεύασαν «ντάπιες» (κανονιοστάσια) σε στρατηγικά σημεία τής ανατολικής ακτής τού νησιού. H ισχυρότερη ντάπια τοποθετήθηκε μεταξύ τού σημερινού Φάρου και τής μεταγενέστερης εκκλησίας τής Παναγίας Αρμάτας και επανδρώθηκε με 60 πολεμιστές, των οποίων αρχηγός ήταν ο γεροπρόκριτος Χατζηγιάννης Μέξης.

……….Στις 7 Σεπτεμβρίου 1822 ο ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης κάλεσε σε συμβούλιο στην ναυαρχίδα του τους πλοιάρχους των σπετσιώτικων και των υδραίικων πλοίων που θα αντιμετώπιζαν τον τουρκικό στόλο. Ο Ελληνικός στόλος αποτελείτο από 57 πλοία (πάρωνες και μπρίκια) και 12 πυρπολικά. Το σχέδιο, το οποίο καταστρώθηκε από τον Μιαούλη και με το οποίο συμφώνησαν και οι άλλοι πλοίαρχοι, ήταν το εξής: μόλις θα εμφανιζόταν ο τουρκικός στόλος, τα ελληνικά πλοία θα χωρίζονταν σε δύο άνισα τμήματα. Το ισχυρότερο (36 πλοία και έξι πυρπολικά), με επικεφαλής την ναυαρχίδα τού Μιαούλη, θα έβαζε πλώρη βορειοανατολικά, προς την νησίδα Δοκό, με την ελπίδα ότι ένα μέρος τού τουρκικού στόλου θα το κατεδίωκε έτσι ώστε ο τουρκικός στόλος να διασπαστεί και να μπορέσουν οι Ελληνικές δυνάμεις να τον αντιμετωπίσουν ευκολότερα. Το άλλο τμήμα (18 πάρωνες και έξι πυρπολικά), θα έπαιρνε θέση σε τρείς επάλληλες σειρές των έξι πλοίων στο δυτικό στόμιο τού βορείου στενού ανάμεσα στις Σπέτσες και στην Πελοπόννησο, με σκοπό να εμποδίσει την διέλευση των τουρκικών πλοίων.

Οι τούρκοι αποχωρούν άπρακτοι

……….Το πρωί τής 8ης Σεπτεμβρίου φάνηκαν τα πρώτα τουρκικά πολεμικά να πλέουν προς τις Σπέτσες. Πράγματι ο Μεχμέτ πασάς, βλέποντας το τμήμα τού ελληνικού στόλου που κατευθυνόταν προς την Δοκό, έστειλε ένα μεγάλο τμήμα τού στόλου του να καταδιώξει τον Μιαούλη, ενώ τα υπόλοιπα πλοία του συνέχισαν προς τις Σπέτσες. Ο Καπουδάν ήταν βέβαιος για την εύκολη νίκη του: μόλις οι Σπετσιώτες θα έβλεπαν τα τρομερά του καράβια θα τρόμαζαν και θα τού παρέδιδαν πάραυτα το νησί τους. Έκανε όμως λάθος. Μόλις τα τουρκικά πλοία μπήκαν στο στενό και πλησίασαν τις ακτές τού νησιού δέχθηκαν τους κανονιοβολισμούς από τις ντάπιες. Σύμφωνα με το σχέδιο, τα πλοία που βρίσκονταν μέσα στα στενά θα έπρεπε να περιμένουν σινιάλο από τον Μιαούλη γιά το πότε θα επιτεθούν. Μόλις όμως οι Σπετσιώτες πλοίαρχοι I. Χρ. Κούτσης, I. Τσούπας, Δ. Λάμπρου και A. Λεμπέσης είδαν το νησί τους να κινδυνεύει, με την βοήθεια και τού Υδραίου A. Κριεζή, άνοιξαν πυρ εναντίον των τούρκων αγνοώντας σχέδια και σινιάλα.

……….Η ναυμαχία εξελισσόταν με τέτοια σφοδρότητα ώστε στην Ύδρα νόμιζαν ότι οι Σπέτσες καίγονταν απ’ άκρη σ’ άκρη. Μάταια ο Μιαούλης ύψωνε στον ιστό τής ναυαρχίδας του σήματα με τα οποία καλούσε τα πλοία να ξαναπάρουν τις προκαθορισμένες θέσεις τους μέσα στα στενά. Άλλωστε και να ήθελαν οι Σπετσιώτες πλοίαρχοι δεν μπορούσαν να δουν τον ιστό τής ναυαρχίδας μέσα στο πυκνό σύννεφο από τους καπνούς των κανονιοβολισμών. Επιπλέον δεν είχαν την παραμικρή διάθεση να σταματήσουν την ναυμαχία με τα τουρκικά πλοία καθ’ όσον ήξεραν ότι από τις ντάπιες τού νησιού οι συμπατριώτες τους τούς παρακολουθούσαν.

……….Έτσι ο Μιαούλης αναγκάστηκε να λάβει μόνος του την απόφαση πότε να επέμβει. Διατάζει το δικό του τμήμα τού στόλου να κάνει αναστροφή και με μία ανοιχτή καμπύλη που έφθανε ως το Τρίκερι επιτίθεται και αυτός εναντίον τού εχθρικού στόλου. H ναυμαχία γενικεύθηκε και συνεχίστηκε πολλές ώρες. Μέσα σε όλη τούτη την αντάρα, γύρω στο απόγευμα, ο Υδραίος Ανδρέας Πιπίνος κολλάει το πυρπολικό του στην πρύμνη μιάς τουρκικής κορβέτας αλλά το πλήρωμα τού πλοίου κατορθώνει να διώξει τον κίνδυνο μακριά του. Λίγο αργότερα ο Σπετσιώτης Κοσμάς Μπαρμπάτσης προσκόλλησε το δικό του πυρπολικό στην ναυαρχίδα τού Μεχμέτ πασά, αλλά και εδώ το πλήρωμα κατάφερε να απαλλαγεί από το μπουρλότο αλλά όχι χωρίς σοβαρές απώλειες.

……….Έντρομος ο Μεχμέτ πασάς κατάλαβε ότι δεν μπορούσε πλέον να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του και διέταξε υποχώρηση. Τα τουρκικά πλοία ανοίχτηκαν στο πέλαγος. Δύο ημέρες αργότερα ο Μεχμέτ πασάς προσπάθησε να πλησιάσει το Παλαμήδι αλλά αυτό στάθηκε αδύνατον και έτσι ο τούρκος ναύαρχος έφυγε άπρακτος και μαζί με τον στόλο του επέστρεψε στα Δαρδανέλια, όπου ο σουλτάνος δυσαρεστημένος τού αφαίρεσε τον τίτλο τού καπουδάν πασά. Δυόμισι μήνες αργότερα το Ναύπλιο έπεφτε στα χέρια των Ελλήνων.

Βοήθεια από την Αίγυπτο

……….Ο σουλτάνος Μαχμούτ, βλέποντας ότι δεν θα μπορούσε μόνος του να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση, κατέφυγε για βοήθεια στον υποτελή του χεδίβη τής Αιγύπτου, τον ισχυρό Μεχμέτ Αλή, ο οποίος είχε αναδιοργανώσει τον στρατό του κατά το ευρωπαϊκό σύστημα χρησιμοποιώντας τον Γάλλο συνταγματάρχη Σεβ, ο οποίος μετονομάστηκε σε Σουλεϊμάν μπέη. Ο Μεχμέτ Αλή, αφού εξασφάλισε ως αντάλλαγμα γιά τις υπηρεσίες του προς την Πύλη την Κρήτη, ανέθεσε στον γιό του Ιμπραήμ να χειριστεί το ζήτημα όπως αυτός νόμιζε καλύτερα.

……….Το σχέδιο τού Ιμπραήμ προέβλεπε την συνδυασμένη επίθεση τού τουρκικού και τού αιγυπτιακού στόλου κατά των επαναστατημένων νησιών τού Αιγαίου ως απαραίτητη προϋπόθεση γιά την απόβαση στρατιωτικών δυνάμεων στην Πελοπόννησο. Έτσι στις 6 Ιουνίου τού 1824 ο στόλος των Αιγυπτίων κατέστρεψε ολοσχερώς την Κάσο και ο τουρκικός στόλος με ναύαρχο τον Χοσρέφ πασά, στις 21 τού ίδιου μήνα τα Ψαρά. Σύμφωνα με το τουρκοαιγυπτιακό σχέδιο σειρά είχε η Σάμος.

……….Ο Χοσρέφ πασάς, με περισσότερες από 40 φρεγάτες και κορβέτες, εμφανίστηκε ανοιχτά τής Σάμου στις 17 Ιουλίου. Ο Ελληνικός στόλος, με 21 πλοία και τέσσερα πυρπολικά εμπόδισε τον στόλο τού Χοσρέφ να πλησιάσει το νησί με μία σειρά συγκρούσεων που κράτησαν περίπου μία εβδομάδα. Ο Χοσρέφ δεν είχε άλλη επιλογή από το να καταφύγει με τον στόλο του ανάμεσα στην Κω και στην Αλικαρνασσό και να περιμένει ενισχύσεις από τον στόλο τού Ιμπραήμ.

……….Πράγματι στις 19 Αυγούστου κατέπλευσε ο αιγυπτιακός στόλος με επικεφαλής όχι μόνο τον ναύαρχο Ισμαήλ Γιβραλτάρ αλλά και τον ίδιο τον Ιμπραήμ. Έτσι ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, συμποσούμενος σε ένα τεράστιο δίκροτο, 25 φρεγάτες, 25 κορβέτες, 50 μπρίκια και γολέτες και 300 μεταγωγικά, διέθετε συνολικά 2.500 πυροβόλα.

……….Ο Ελληνικός στόλος συγκεντρώθηκε γύρω από τα νησιά Λέρο, Λειψούς και Πάτμο, και στις 22 Αυγούστου κατέφθασε και ο ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης. Ο Ελληνικός στόλος αποτελούνταν από 70 σκάφη όλα κι όλα, που διέθεταν 800 πυροβόλα. Τα Ελληνικά πλοία ήταν Υδραίικα, Σπετσιώτικα και λίγα Ψαριανά, όσα είχαν γλιτώσει από την καταστροφή των Ψαρών.

……….Η πρώτη μεγάλη σύγκρουση των δύο αντίπαλων στόλων έγινε στις 24 Αυγούστου στα στενά μεταξύ Κω και Αλικαρνασσού αλλά χωρίς σημαντικό αποτέλεσμα ούτε από την μία ούτε από την άλλη πλευρά. Την επομένη, εξ αιτίας μεγάλης κακοκαιρίας, ο Ελληνικός στόλος κατέφυγε στον κόλπο τού Γέροντα, στην Μικρασιατική ακτή απέναντι από την Λέρο, έχοντας παράλληλα τον στόχο να εμποδίσει το πέρασμα τού εχθρικού στόλου προς την Σάμο.

Η ναυμαχία τού Γέροντα 

……….Στις 28 Αυγούστου το πρωί, 22 ελληνικά πλοία με τον Μιαούλη είχαν βγει από τον κόλπο τού Γέροντα. Βλέποντάς το αυτό ο Ισμαήλ Γιβραλτάρ, θέλησε να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία και να προσπαθήσει να διεισδύσει ανάμεσα στα δύο τμήματα τού Ελληνικού στόλου. Έδωσε λοιπόν διαταγή στα πλοία του να επιτεθούν στα πλοία τού Μιαούλη που βρίσκονταν στα δεξιά τού κόλπου. Ο Δημήτριος Παπανικολής όμως με το πυρπολικό του ορμούσε πότε εναντίον τής μίας φρεγάτας και πότε εναντίον τής άλλης, εμποδίζοντας έτσι τα εχθρικά πλοία να προχωρήσουν, καθώς προσπαθούσαν πρώτα να σωθούν από αυτόν τον δαίμονα που τους καταδίωκε. Τελικά το πυρπολικό, καταπονημένο από τις τόσες μανούβρες, φάνηκε ότι θα βυθιζόταν. Προτού όμως συμβεί αυτό, ο Παπανικολής τού έβαλε φωτιά, πήδησε στην βάρκα και γλίτωσε από τα εχθρικά πυρά ως εκ θαύματος. Άλλο πυρπολικό με κυβερνήτη τον Σπετσιώτη Λέκκα Ματρόζο προσπάθησε να προσκολληθεί σε έναν τουρκικό πάρωνα αλλά το πλήρωμά του κατόρθωσε να το ξεκολλήσει και ο Ματρόζος πληγώθηκε και εγκατέλειψε την προσπάθεια. Σε ανάλογη επιχείρηση τραυματίστηκε και ο Ανδρέας Πιπίνος.

……….Την αριστερή πτέρυγα των επιχειρήσεων είχε αναλάβει με τα πλοία του ο Χοσρέφ, ο οποίος προσπαθούσε να εμποδίσει να ενωθούν τα δύο τμήματα τού Ελληνικού στόλου, αλλά δεν το κατόρθωσε. Οι διαχωρισμένες ελληνικές μοίρες τελικά ενώθηκαν και τότε άρχισε η μεγάλη ναυμαχία.

……….Από τον Μιαούλη ως τον τελευταίο ναύτη τα πληρώματα τού Ελληνικού στόλου πολεμούσαν αψηφώντας τα γιγάντια πλοία τού εχθρού. Ο Ιμπραήμ επεμβαίνοντας, διέταξε τα αιγυπτιακά πλοία να προχωρήσουν ανάμεσα από τα Ελληνικά. Τότε ο Χοσρέφ, γιά να δείξει ότι οι τούρκοι δεν είναι λιγότερο θαρραλέοι από τους Αιγυπτίους, διέταξε και αυτός τα πλοία του να προσπαθήσουν να κυκλώσουν τα Ελληνικά. Ο στρατηγικός αυτός ελιγμός ωστόσο ήταν μάταιος. Ο Μιαούλης ξαναχώρισε τα πλοία του και τα μισά πολεμούσαν τους Αιγυπτίους και τα άλλα μισά τους τούρκους. Τα Ελληνικά πλοία διείσδυσαν ανάμεσα στα εχθρικά, με αποτέλεσμα να μην πρόκειται πλέον γιά ναυμαχία εκ παρατάξεως αλλά γιά μία σύγκρουση όπου όλα μαζί τα πλοία μάχονταν ανακατεμένα.

Θανατερός ελιγμός

……….Στο κρίσιμο σημείο μπήκαν στην μάχη και πάλι τα πυρπολικά. Ο Σπετσιώτης μπουρλοτιέρης Λάζαρος Μουσούς κατόρθωσε να προσκολλήσει το πυρπολικό του σε ένα αιγυπτιακό μπρίκι. Έντρομοι οι 300 άνδρες που αποτελούσαν το πλήρωμά του, έπεσαν στην θάλασσα και το μπρίκι ακυβέρνητο παρασύρθηκε από το ρεύμα και λίγο πιο κάτω ανατινάχθηκε.

……….Ο Υδραίος Γεωργάκης Θεοχάρης ή Παπαντώνης ρίχτηκε με το πυρπολικό του πάνω σε μία τυνησιακή φρεγάτα, η οποία είχε 44 κανόνια, πολλά πυρομαχικά και πλήρωμα 1.100 άνδρες, και έβαλε φωτιά στο μπουρλότο του. Πάνω στην φρεγάτα επικράτησε πανικός. Πολλοί έπεσαν στην θάλασσα αλλά κάποιοι είδαν την σκαμπαβία τού Θεοχάρη να ξεμακραίνει και άρχισαν να πυροβολούν. Δύο από τους συντρόφους τού Θεοχάρη σκοτώθηκαν και πέντε τραυματίστηκαν. Η φρεγάτα όμως είχε ήδη αρπάξει φωτιά. Ο Μιαούλης τότε έστειλε τον Γεώργιο Βατικιώτη με άλλο πυρπολικό, το οποίο αυτός μπόρεσε και το προσκόλλησε από την άλλη πλευρά τού πλοίου. Ύστερα από λίγο η υπερήφανη φρεγάτα έγινε η ίδια μπουρλότο. Ανατινάχθηκε σκοτώνοντας το μεγαλύτερο μέρος τού πληρώματός της. Μόνο δύο βάρκες πρόλαβαν να κατεβάσουν. Αλλά και αυτές έπεσαν στα χέρια των Ελλήνων και πολλοί Αιγύπτιοι αξιωματικοί πιάστηκαν αιχμάλωτοι.

……….Ο πανικός γενικεύτηκε τόσο στα τουρκικά όσο και στα αιγυπτιακά πληρώματα. Ο Χοσρέφ πασάς προσπαθούσε να διατηρήσει την ψυχραιμία του και να συγκρατήσει τους αξιωματικούς του, οι οποίοι τον πίεζαν να διατάξει υποχώρηση. Ταλαντεύτηκε ακόμη λίγο αναλογιζόμενος τί τον περίμενε όταν θα αντίκριζε τον Σουλτάνο. Αλλά μόλις άρχισε να πέφτει το σούρουπο έδωσε διαταγή στα πλοία του να υποχωρήσουν προς τα φρούρια τής Κω και τής Αλικαρνασσού.

……….Τις επόμενες ημέρες ο Χοσρέφ επιχείρησε μία-δύο φορές να πλεύσει προς την Σάμο, αλλά ο Μιαούλης με τον στόλο του τού έκοψε την φόρα και έτσι αναγκάστηκε να μαζέψει τα πλοία του και να γυρίσει προς τα Δαρδανέλια. Το ίδιο έκανε και ο Ιμπραήμ με τον ναύαρχό του, τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ. Αυτοί κίνησαν προς την Κάσο και την Κρήτη.

……….Έτσι σώθηκε η Σάμος. Η ναυμαχία τού Γέροντα είναι μία από τις λαμπρότερες σελίδες τής Επανάστασης τού ‘21. Οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν τόσο πολύ άνισες που η θετική έκβαση τής ναυμαχίας για τους Έλληνες κίνησε τον θαυμασμό και των ξένων.

---

• Πηγή : www.e-istoria.com