,

,

ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΥΞΕΙΝΟΥ ΠΟΝΤΟΥ

Οἱ νεκροπόλεις τοῦ Βοσπόρου, εἶναι τόσο σημαντικὲς ἀπό ἱστορικό – ἀρχαιολογική ἄποψη, ὥστε ἀξίζει νὰ μελετηθοῦν σὲ ξεχωριστὸ κεφάλαιο. Οἱ νεκροπόλεις ἤ οἱ τάφοι, ἀποτελούσαν ἀναπόσπαστο μέρος τῶν ἀρχαίων πόλεων καὶ οἰκισμῶν. Ὡς γνωστὸν, τὰ ταφικὰ ἔθιμα εἶναι ἕνα ἀπό τὰ πιὸ συντηρητικὰ στοιχεῖα ὁποιουδήποτε πολιτισμοῦ.

Στὰ ἔθιμα αὐτά, ἀμέσως ἤ ἐμμέσως, ἀντικατοπτρίζονται οἱ θρησκευτικὲς ἀντιλήψεις καὶ οἱ κοινωνικοοικονομικὲς σχέσεις τῆς κοινότητος. Σὲ μεγάλο βαθμὸ μᾶς βοηθοῦν νὰ κατανοήσουμε τὴν ἐθνικότητα τοῦ νεκροῦ. Γιὰ τοὺς λόγους αὐτούς, κάθε ταφὴ καὶ ἰδιαίτερα κάθε ταφικὸ σῆμα, ἀποτελεῖ σημαντικὴ πηγὴ πληροφόρησης.

Ὅσον ἀφορᾶ τὶς νεκροπόλεις τοῦ Βοσπόρου, γιὰ πολλὰ χρόνια ἦταν τὰ πιὸ γνωστὰ ἀρχαιολογικά μνημεῖα. Ἐκτός αὐτοῦ, τὰ ἐντυπωσιακά κτερίσματα ὁρισμένων τάφων, ἔκαναν πασίγνωστες τὶς ἀρχαιότητες τοῦ Βοσπόρου καὶ μέχρι σήμερα προκαλοῦν μεγάλο ἐνδιαφέρον.

Οἱ ἀνασκαφές τῶν νεκροταφείων, [καὶ] τῶν τύμβων στὴν Α. Κριμαῖα καὶ στὴν χερσόνησο Ταμᾶν, ἄρχισαν πολὺ παλιὰ, ἀλλά ὡς τὰ μέσα τοῦ περασμένου αἰῶνα ἦταν διαδεδομένη ἡ τυμβωρυχία, ἀπό τὴν ὁποία λίγο ἀργότερα ἐπλήγησαν καὶ οἰ ἁπλοί τάφοι.

Δυστυχῶς, ἡ σύλησις ἀρχαίων τάφων δὲν ἔχει πάψει νὰ γίνετε μέχρι καὶ τὶς μέρες μας. Ἔτσι, ἀρκετό σὲ ποσότητα καὶ σημασία ἀρχαιολογικό ὑλικό ἔχει χαθεῖ ἀνεπιστρεπτί γιὰ τὴν ἐπιστήμη.

Καὶ οἱ πρῶτες ἀνασκαφές ἄλλωστε τῶν ἀρχαιολόγων, δὲν ξεχώρισαν γιὰ τὴν ἐπιμέλεια καὶ τὸ ὑψηλό μεθοδικὸ τους ἐπίπεδο. Γενικὰ ὅμως, μποροῦμε νὰ ποῦμε πὼς ὁλόκληρος ὁ 19ος αἰῶνας ἦταν γιὰ τὴν ἱστορία τῆς ῥωσικῆς ἀρχαιολογίας ὁ αἰῶνας τῶν «κουργκᾶν» (τύμβων).

Αὐτό ἀφορᾶ πλήρως καὶ τὸν Βόσπορο. Τότε, ἀνασκάφηκαν, ἀπό διάφορους ἐρευνητές, μὲ ὄχι πάντα τὴν ἴδια ἐπιτυχία, οἱ περισσότεροι τύμβοι κοντὰ στὶς πόλεις τοῦ Βοσπόρου. Στὰ τέλη τοῦ 19ου καὶ τὶς ἀρχές τοῦ 20ου αἰ. ἄρχισε σὲ μεγαλύτερη κλίμακα ἡ ἀνασκαφή νεκροταφείων μὲ ἁπλούς τάφους. Γιὰ διάφορους λόγους, ἡ ἀνασκαφή συνεχίστηκε καὶ στὴ διάρκεια τῶν μετέπειτα δεκαετιῶν, ἄν καὶ κατὰ περιόδους συνεχιζόταν ὡς τὸ τέλος ἡ ἔρευνα τῶν μισομελετημένων τύμβων.

Ἰδιαίτερα καρποφόρες ἦταν οἱ ἐργασίες στοὺς τάφους τῆς ἀγροτικῆς γῆς τοῦ Βοσπόρου, κυρίως στὴν Ἀνατολική Κριμαῖα. Μεταξὺ τῶν μελετητῶν διαφόρων ἐποχῶν, ποὺ προώθησαν τὴν συγκεκριμένη θεματικὴ εἶναι οἱ: Π. Ντιούμπρουξ, Ι. Κρούγκλίκοβα, , Α. Λιουτσένκο, Β. Μπλαβάτσκι, Μ. Ροστόφτσεφ, Γ. Τσβεταγιέβα, Ο. Τσεβελιόφ κ. ἄ.

Οἱ ἕλληνες μετανάστες, τὴν πλειοψηφεία τῶν ὁποίων συνέθεταν Ἵωνες, μετέφεραν ὡς τὴν περιοχὴ αὐτή τὶς δικὲς τους ἀντιλήψεις, ὅσον ἀφορᾶ τὰ ταφικὰ ἔθιμα καὶ τὶς τελετὲς. Παρὰ τὶς ὅποιες διαφοροποιήσεις καὶ προσμίξεις, οἱ ἀντιλήψεις αὐτές παρέμειναν κυρίαρχες στὶς νεκροπόλεις τοῦ Βοσπόρου, ὡς τοὺς πρώτους μεταχριστιανικοὺς αἰῶνες.

(…) Μία ἀπό τὶς λιγότερο μελετημένες νεκροπόλεις εἶναι αὐτή τῆς Θεοδοσίας. Μερικοὶ τύμβοι ἀνασκάφηκαν ἐδῶ ἤδη στὰ μέσα τοῦ 19ου αἰ. ὅλες οἱ ταφὲς ἦταν ἀμιγῶς ἑλληνικές καὶ χρονολογικὰ ἀνήκαν στὸν 4ο αἰ. π. Χ.· οἱ νεώτερες μελέτες ἔγιναν βάσει τῶν εὐρημάτων αὐτῆς τῆς ἐποχῆς. Γιὰ τὰ κτερίσματα μιλήσαμε πιὸ πρὶν…

 

Διαβᾶστε ὁλόκληρο τὸ ἄρθρο στό : www.e-istoria.com