,
.
……….Ὁ Θεόδωρος Νέγρης ἐτύγχανε μεγάλης πολιτικῆς μορφώσεως. Ἀνήκων εἰς ἐπιφανῆ καὶ πλουσίαν Φαναριωτικὴν οἰκογένειαν εἶχε τὴν εὐχέρειαν νὰ μορφωθῇ ἀπὸ παιδικῆς ἡλικίας, κατέχων δὲ ἄριστα τὴν γαλλικὴν γλῶσσαν, εἶχε μελετήσει τὰ ἔργα τῶν Γάλλων διαφωτιστῶν καὶ ἡγετῶν τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, ἐκ τῶν ὁποίων ἦτο ἐπηρεασμένος πως, εἰς φιλελευθέρους ἰδέας.
……….Ἰδιαιτέρως ἦτο βαθὺς γνώστης τῶν συνταγμάτων τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, ὡς καὶ τῶν μετέπειτα τῆς Εὐρώπης καὶ τῶν ὑπ’ αὐτῶν θεσπισθεισῶν διατάξεων περὶ διαρθρώσεως τῶν πολιτικῶν ἐξουσιῶν καὶ πολιτικῶν δικαιωμάτων. Εἶχεν ὑπηρετήσει πλησίον τῶν ἡγεμόνων τῆς Μολδοβλαχίας καὶ εἶχεν οὕτω ἀποκτήσει γνώσεις καὶ πεῖραν χειρισμοῦ θεμάτων ἐπὶ εὐρωπαϊκοῦ ἐπιπέδου πολιτικῆς.
……….Προσληφθεὶς εἰς τὴν διπλωματικὴν ὑπηρεσίαν τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, ἀπεστέλλετο εἰς Παρισίους ὡς «Ἀντιπρέσβυς» (Ἐπιτετραμμένος) καὶ τὴν σημαντικὴν αὐτὴν θέσιν περιεφρόνησεν, ὅταν, διαπλέων τὸ Αἰγαῖον διὰ νὰ μεταβῇ εἰς τὴν γαλλικὴν πρωτεύουσαν, ἐπληροφορήθη τὴν ἔκρηξιν τῆς Ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως, ἀποφασίσας νὰ προσφέρῃ τὰς ὑπηρεσίας του εἰς τὴν ἀναγεννωμένην πατρίδα του.
……….Ἡ ὀξύτης τῶν πολιτικῶν παθῶν, εἰς τὴν δίνην τῶν ὁποίων παρεσύρθη καὶ ὁ ἴδιος μετὰ μεγάλης βιαιότητος λόγῳ τοῦ ἀλαζονικοῦ καὶ πολυπράγμονος χαρακτῆρος του, ἐσκίασε καὶ, μέχρις ἑνὸς σημείου, ἔρριψεν εἰς τὴν λήθην τὸ ὑπ’ αὐτοῦ συντελεσθὲν ἔργον.
……….Οἱ πλεῖστοι τῶν ἀπομνημονευματογράφων καὶ ἱστορικῶν τῆς ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως, ἀναγνωρίζουν μὲν τὰς ἐξαιρετικὰς γνώσεις καὶ ἱκανότητας τοῦ Θεοδώρου Νέγρη, τὸν κατηγοροῦν ὅμως ὡς κενόδοξον καὶ ραδιοῦργον καὶ ὁμιλοῦν ὄχι τόσον διὰ τὰς προσφερθείσας ὑπ’ αὐτοῦ ὑπηρεσίας εἰς τὸν ἀγῶνα, ὅσον διὰ τὰς διαμάχας καὶ τὰς διαιρέσεις τῶν ὁποίων ὑπῆρξε πρωταγωνιστής, ἄν μὴ ὑποκινητής .
……….[ ] Ἀληθὲς εἶναι ὅτι λόγῳ τῆς ἀνωτέρας μορφώσεως καὶ τῆς κοινωνικῆς ἀνατροφῆς του, ἀλλὰ καὶ λόγῳ τοῦ ὑπεροπτικοῦ καὶ φιλαύτου χαρακτῆρος του δὲν κατόρθωσε νὰ ἐναρμονισθῇ εἰς τὸ περιβάλλον τῶν ἀγωνιστῶν καὶ παρεσύρετο εἰς θυμούς, εἰς ἐκρήξεις νεύρων. Δὲν ἦτο προικισμένος ὑπὸ τῆς φύσεως μὲ τὴν διορατικότητα καὶ τὸ εὐέλικτον ἑνὸς Μαυροκορδάτου καὶ τὴν ἤρεμον μεγαθυμίαν ἑνός Ὑψηλάντου.
……….Ἧτο ὅμως ἁγνὸς πατριώτης Ἕλλην καὶ διέθεσε μετὰ πάθους ὅλας τὰς δυνάμεις του εἰς τὴν προσφορὰν ὑπηρεσιῶν, θυσιάσας τὴν ζωὴν καὶ περιουσίαν χάριν τῆς πατρίδος του.
……….Ὡς ἄνθρωπος ἦτο ἀξιοπρεπὴς καὶ ἀνώτερος χρημάτων. Ὅταν κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ 1824 ἀπεμακρύνθη πάσης δημοσίας ὑπηρεσίας ἐγκαταλειφθεὶς ὑπὸ πάντων, παρέμεινεν εἰς τὸ Ναύπλιον ἐν ἐσχάτῃ πενίᾳ, περιβεβλημένος τὴν μεταβεβλημένην πλέον εἰς ράκη ἐνδυμασίαν, τὴν ὁποίαν ἔφερε ἐκ Κωνσταντινουπόλεως, στερούμενος δὲ κυριολεκτικῶς καὶ αὐτοῦ τοῦ ἐπιουσίου. Ἠσθένησεν ἐκεῖ ἐκ τῶν στερήσεων καὶ μὴ τυχὼν οὐδεμιᾶς περιθάλψεως, ἀπέθανεν ἐν ἀθλίᾳ καταστάσει τὸ ἔτος 1824.
……….Εἶναι ὅμως νομίζομεν καιρός, νὰ ἀποκατασταθῇ διὰ τῆς ἱστορίας ἡ μνήμη τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξεν ὁ θεμελιωτὴς τῶν πολιτικῶν ἐλευθεριῶν τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ὡς συντάκτης τοῦ Ὀργανισμοῦ τῆς Ἀνατολικῆς Χ. Ἑλλάδος καὶ κύριος συντελεστής, ὡς θὰ ἴδωμεν ἐν συνεχείᾳ, τοῦ πολιτεύματος τῆς Ἐπιδαύρου καὶ Ἀρχιγραμματεὺς τῆς Συνελεύσεως τοῦ Ἄστρους, συγχρόνως δὲ ὡς πρῶτος πρόεδρος ὑπουργικοῦ συμβουλίου καὶ πρῶτος Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν, θέσας τὰς βάσεις κρατικῆς ὑποστάσεως τῆς ἀναγεννηθείσης Ἑλλάδος.
ΤΟ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΝΕΓΡΗ ΕΙΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΝ Χ. ΕΛΛΑΔΑ (15/11/1821)
……….Ἰδιαίτερη σημασία γιὰ τὴν πολιτικὴ ἱστορία τῆς νεώτερης Ἑλλάδος ἔχει ὁ ψηφισθεὶς στὰ Σάλωνα Ὀργανισμὸς τῆς Ἀνατολικῆς Χέρσου Ἑλλάδος. Ἔχει πράγματι πολιτειακό χαρακτῆρα φιλελεύθερων ἀρχῶν καὶ παρὰ τὸν προορισμὸ του γιὰ κάλυψη τοπικῶν καὶ προσωρινῶν πολεμικῶν ἀναγκῶν, μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ ὡς ὁ πρῶτος πολιτειακὸς ὀργανισμὸς τοῦ νεώτερου Ἑλληνισμοῦ. Εἶναι δημιούργημα τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ Θεοδώρου Νέγρη, ὅπως τουλάχιστον ἀναγράφεται στὸ κείμενο τοῦ Πρακτικοῦ ταῆς «ἀποδοχῆς» ἀπὸ τοὺς πληρεξουσίους…