,

(…) Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη τής Θράκης φτιάχνουν το Χριστόψωμο το οποίο το στολίζουν με κομμάτια από ζυμάρι. Υπάρχει επίσης το έθιμο να πιάνουν τα προζύμια παραμονή των Χριστουγέννων. Λένε: «Ο Χριστός γεννάται, το φως ανεβαίνει το προζύμι γιά να γένει».

Στην Ξάνθη το βραδινό τραπέζι τής παραμονής των Χριστουγέννων πρέπει να έχει δώδεκα είδη φαγητών γιά τα «δουδικάμιρα» Ο «γκουχτός» (χοντροαλεσμένο σιτάρι και καρύδι κοπανισμένο), το «ξάσ’»(νηστίσιμο ρυζόγαλο) και «η πίτα η  γλυκιά»(νηστίσιμη πίτα, με ξάσ’και μπόλικη κανέλα) είναι απαραίτητα.

Την παραμονή τής Πρωτοχρονιάς σε πολλά χωριά τής Θράκης φτιάχνουν μια πίτα που περιέχει «σημάδια»: « το βράδ’ τής Προυτουχρουνιάς καθ’ νοικοκυρά πλάθ’ πίτα κι μέσα βαζν’ τα σμάδια, μία μπουντζίκα γαλάζια γιά τα’ άλουγα, μία τσατάλα γιά τσ’ κόττις, ένα κάρβουνο γιά τα μπβάλια, ένα άχυρου γιά τα χουράφια, μία αμπιλάβιργα γιά τα’ αμπέλ, ένα ξύλου μισιάς γιά τα πρόβατα· όποιου σμάδ’ σι πέσ’ κείνα είν’ δικά σ’, αν πέσ’ κισιά παράδις θα είν’ τυχηρός, πααίν΄ανάβ’ μία λαμπάδα σν’ ακκλησιά».

Ανήμερα τής Πρωτοχρονιάς ζυμώνουν τις βασιλίτσις (Βασιλόπιτες).

Στην περιοχή τής Ανδριανούπολης έκοβαν φυλλωτή πίτα την παραμονή και ζυμωτή ανήμερα την Πρωτοχρονιά, μετά το εορταστικό τραπέζι. Από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι δεν λείπουν και τα κόλλυβα τού Αϊ-Βασίλη. Στον Σκοπό τής Θράκης όσοι κάθονται στο τραπέζι παίρνουν κόλλυβα και τα πετούν ψηλά προς την πόρτα λέγοντας: « όσα κ’ και ρίχνω, τόσα αμάξια στάρι να μ’ δώσ’ ο καινούργιος χρόνος».

Την παραμονή των Φώτων στην Ξάνθη κόβουν «Χριστόψουμου» το οποίο έχει παρά και θυμιάζουν. Στην Αίνο και στην Αδριανούπολη κόβουν ζυμωτή πίτα μετά τον Μεγάλο Αγιασμό των Φώτων.

Ολόκληρο το κείμενο γιά τα παραδοσιακά έθιμα μπορείτε να διαβάσετε στο: www.e-istoria.com