,

,

Ο πρώτος Έλληνας κοσμοναύτης

Μικρό βιογραφικό

……….Σαν σήμερα στις 3 Ιανουαρίου τού 1959, γεννήθηκε στο Βατούμι τής πρώην Σοβιετικής Ενώσεως, ο πρώτος κοσμοναύτης ελληνικής καταγωγής, από τον Πόντο, Θεόδωρος Γιουρτσίχιν – Γραμματικόπουλος.

……….Με ιδιαίτερη καταγωγή από την Σάντα τού Πόντου, οι πρόγονοι τού Θεόδωρου εγκαταστάθηκαν στην Γεωργία το 1900. Σπούδασε μηχανολόγος-μηχανικός και εργάσθηκε γιά την Ρωσική εταιρεία διαστήματος « ΕΝΕΡΓΕΙΑ» έως και το 1997.

……….Το 2000 άρχισε την εκπαίδευσή του ως κοσμοναύτης, πραγματοποιώντας έτσι το παιδικό του όνειρο. Στην πρώτη του πτήση που έγινε με το διαστημόπλοιο «Ατλαντίς» τής ΝΑΣΑ τον Οκτώβριο τού 2002, και διήρκεσε δέκα ημέρες, είχε μαζί του την ελληνική σημαία. Έχει ταξιδέψει έως και το 2013 τέσσερεις φορές στο διάστημα. Την δεύτερη διαστημική αποστολή του πραγματοποίησε με ρωσικό διαστημόπλοιο ως επί κεφαλής πλέον 15μελούς ομάδας.

……….Στο τρίτο διαστημικό του ταξείδι ήταν διοικητής τού ρωσικού διαστημικού σταθμού Σογιούζ, ο οποίος έμεινε συνδεδεμένος με τον διεθνή διαστημικό σταθμό επί 161 ημέρες. Προς τιμήν τής Ελλάδος πρότεινε και ονομάστηκε εκείνη η αποστολή «Όλυμπος». Στο τελευταίο του ταξείδι, η εκτόξευση έγινε από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ τού Καζακστάν το 2013.

……….Ο έμπειρος Γιουρτσίχιν, ο οποίος έχει τιμηθεί με την ανώτατη διάκριση τού Ήρωα τής Ρωσικής Ομοσπονδίας και με το παράσημο τού Τάγματος τού Φοίνικα τής Ελληνικής Δημοκρατίας, πραγματοποίησε το πέμπτο διαστημικό του ταξείδι με το διαστημόπλοιο Soyuz MS-04 και το τέταρτο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) το 2017. Μαζί του είχε δύο σημαίες – τής Ελλάδος και τού ΠΑΟΚ – καθώς και μία ποντιακή λύρα.

……….Επέστρεψε στην Γη στις 3 Σεπτεμβρίου (2017). Είναι ο όγδοος Ρώσος κοσμοναύτης που έφθασε τα πέντε διαστημικά ταξίδια και ο δεύτερος γηραιότερος που έχει βρεθεί στο διάστημα.

……….Την χώρα μας και γιά την ακρίβεια την Θεσσαλονίκη, επισκέφθηκε πρώτη φορά όταν γράφτηκε και παρουσιάστηκε ένα βιβλίο-αφιέρωμα γιά τον ίδιο, από τις εκδόσεις «Ερωδιός», ενώ από τότε την επισκέπτεται αρκετά συχνά μιάς και η (Ποντιακής καταγωγής) μητέρα του ζει στην Σίνδο τής Θεσσαλονίκης.

***

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΙΟΥΡΤΣΙΧΙΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ- ΔΥΟ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

.

Μιά συγκινητική συνέντευξη με τον πρώτο Έλληνα κοσμοναύτη

Ποιες ήταν οι μύχιες σκέψεις σας όταν βρεθήκατε στο διάστημα;

……….«Πολλές σκέψεις είχα στο μυαλό μου σε εκείνη την πιό σημαντική στιγμή τής ζωής μου. Οι πρώτες σκέψεις ήταν στραμμένες στην οικογένειά μου, στους γονείς μου, στους πιό κοντινούς μου ανθρώπους, που με αγωνία και χαρά παρακολουθούσαν την αποστολή μου στο διάστημα. Με γέμιζαν ανάμεικτα αισθήματα. Καταλάβαινα την ευτυχία τους και ταυτόχρονα και την ανησυχία τους, τον φόβο τους γιά μένα. Ήμουν ευτυχισμένος γιατί επί τέλους το όνειρό μου να πετάξω στο διάστημα έγινε πραγματικότητα γιατί πετούσα τόσο ψηλά όσο μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους, γιατί άγγιξα από κοντά τα άστρα που από μικρό παιδί με καλούσαν στο μακρινό και όμορφο ταξίδι. (Και είχα μέσα μου απέραντη ευγνωμοσύνη γιά την Ρωσία, που με διάλεξε και μ’ εμπιστεύθηκε να φέρω εις πέρας την εξαιρετικής σπουδαιότητας αποστολή). Τα πρώτα λεπτά τής πτήσης με χαρά διαπίστωσα ότι πολύ γρήγορα προσαρμόσθηκα στην κατάσταση έλλειψης βαρύτητας. Και αυτό σήμαινε, ότι είμαι κατάλληλος γιά το επάγγελμα τού κοσμοναύτη, επομένως μπορώ να συνεχίσω.»

……….“Θα έλεγα στους Έλληνες να θυμούνται τις ρίζες τους, να είναι αντάξιοι τής μεγάλης ιστορίας τής Ελλάδας. Θα έλεγα να κάνουν την Ελλάδα περήφανη, να δουλεύουν γιά το καλό της, να κρατάνε ψηλά το άσβηστο ελληνικό πνεύμα”.

«Η Ελλάδα διακρίνεται ολοκάθαρα από το διάστημα!

Τα νησιά, τα βουνά της, λες και είναι ζωγραφιστά!

Κοίταγα και έλεγα «Να η Σαλονίκη! Εδώ κάπου ζουν οι άνθρωποί μου».

«Από εκεί ψηλά μίλησα, μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, με την μητέρα μου στα ποντιακά. Ήταν κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ».

……….Όπως δήλωσε, “πρώτη φορά βρίσκεται στην Ελλάδα την ημέρα των γενεθλίων του” και ευχήθηκε σ΄ ολόκληρο τον ελληνικό λαό ευτυχισμένες μέρες γιατί, όπως είπε, “είναι ευλογημένη από τον Θεό αυτή η γη”..

Τί ονειρεύεστε γιά το αύριο τής Ελλάδας, που σάς έδωσε κάποιες φορές “πικρό φιλί”;

……….«Η Ελλάδα έχει λαμπρό παρελθόν. Είναι η κοιτίδα τού παγκόσμιου πολιτισμού. Η ανθρωπότητα χρωστάει στους προγόνους μας πολλά. Θα ήθελα τώρα και στο μέλλον κανείς στον κόσμο να μην ξεχάσει τί σημαίνει η έννοια Ελλάδα – φως, ομορφιά, σοφία, όνειρο, υπέρβαση (Ίκαρος, Οδυσσέας, Προμηθέας). Όμως θα ευχόμουνα στην Ελλάδα, να την αγαπούν και να την θαυμάζουν όχι μόνο γιά το λαμπρό της παρελθόν αλλά και το παρόν της και το μέλλον. Είναι χρέος των Ελλήνων απανταχού γης να γίνουν αντάξιοι των προγόνων τους. Ναι, συμφωνώ, ότι σε όλο τον κόσμο οι Έλληνες διαπρέπουν. Αλλά η ευχή μου, πείτε το όνειρό μου ως Έλληνα, είναι να διαπρέπει η σύγχρονη Ελλάδα σαν κράτος, να έχει σε όλα τα δρώμενα την θέση που αρμόζει στην ιστορία της, στο αθάνατο ελληνικό πνεύμα. Λόγου χάρη όπως έγινε τα τελευταία χρόνια που η Ελλάδα έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά γεγονότα όντας προεδρεύουσα χώρα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είμαι σίγουρος ότι οι Έλληνες θα γράψουν στο μέλλον πολλές λαμπρές σελίδες. Γιατί η μοίρα μάς προόρισε γιά να πετύχουμε».

Τί σάς πικραίνει;

……….«Δυστυχώς, με έχουν πικράνει σε αυτή την χώρα που πάντα την είχα στην καρδιά μου και στις σκέψεις μου. Το δυσάρεστο γεγονός συνέβη πρόσφατα. Δεν έχω σκοπό να γενικεύσω τα πράγματα και να πω ότι η Ελλάδα είναι αφιλόξενη, ότι παντού και όλα είναι χάλια. Αλλά δεν μπορώ και δεν θέλω να μην αναφέρω το δυσάρεστο γιά μένα και γιά τους Έλληνες συμβάν. Το αεροσκάφος από την Μόσχα προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο “Μακεδονία” και εγώ χαρούμενος περίμενα να συναντήσω τους γονείς μου, τους συγγενείς και φίλους. Όμως μόλις πάτησα το πόδι μου στην γη, πήρα μιά ψυχρολουσία που δεν μπορούσα να φανταστώ ποτέ. Οι υπάλληλοι τού τελωνείου μού ζήτησαν να δείξω πόσα λεφτά έχω μαζί μου. Ρώτησαν πού πάω, γιατί δεν έχω κλείσει ξενοδοχείο. Τους εξήγησα ότι εδώ ζουν οι γονείς μου. Με πήγαν σε ένα γραφείο γιά να σιγουρευτούν εάν όντως οι γονείς μου μένουν στην Θεσσαλονίκη. Δεν μπορούσα να καταλάβω τί γίνεται. Έχω βίζα πολλαπλής εισόδου, που αποδεικνύει ότι έχω δικαίωμα να επισκέπτομαι την Ελλάδα χωρίς προβλήματα. Τους έδειξα αυτά που είχα: 200 Ευρώ και 100 δολάρια. Τους φάνηκαν λίγα γιά την Ελλάδα. Έδειξα την VISA κάρτα. Μού λένε πού ξέρουμε πόσα λεφτά έχετε στην κάρτα σας;  Με λίγα λόγια στο αεροδρόμιο “Μακεδονία” με συνέλαβαν. Η πίκρα μου ήταν απερίγραπτη. Μα το Θεό έχω ταξιδέψει πολύ, στις Η.Π.Α., στην Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, τουρκία κ.α. Πουθενά δεν μού συμπεριφέρθηκαν με τέτοιο τρόπο όπως εδώ -με περιφρόνηση και χλευασμό. Δεν πειράζει. Εγώ δεν κρατάω κακία, εγώ τους συγχωρώ. Και υποστηρίζω ότι οι απλοί Έλληνες είναι φιλόξενοι και καλόψυχοι».

Ποιά είναι η φιλοσοφία που διέπει την ζωή σας;

……….«Οι γονείς μου με έμαθαν να αγαπώ και να σέβομαι τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση, χρώμα και θρησκεία. Η στάση μου στην ζωή απορρέει από το γνωμικό των αρχαίων Ελλήνων και από χριστιανικές αξίες: Να μην κάνεις αυτό στους άλλους που δεν ήθελες να κάνουν σε σένα, άπλωσε την χείρα βοηθείας σε ανθρώπους που την έχουν ανάγκη. Η βασική φιλοσοφία στην προσωπική μου ζωή αφορά τα παιδιά μου και τους γονείς. Θα κάνω τα πάντα γιά να δώσω στα παιδιά μου όλα τα εφόδια γιά να γίνουν έντιμοι μορφωμένοι άνθρωποι. Αγαπώ τους συγγενείς, τους φίλους, τους ανθρώπους, γνωστούς και άγνωστους».

Τί σκεφτόσασταν βλέποντας την Ελλάδα από το διάστημα;

……….«Όταν πετάς στο διάστημα το πρώτο που προσέχεις είναι η Γη, ο ωκεανός, σύννεφα, απεραντοσύνη, μετά ψάχνεις την Ευρώπη, Αφρική, την Αμερική. Ύστερα αρχίζεις και αναζητάς τη γενέτειρά σου, την Μαύρη Θάλασσα, το Μπατούμι (Βατούμ), την Ρωσία και την Ελλάδα, τις πατρίδες μου, την Θεσσαλονίκη, που είναι οι γονείς μου. Τρεις φορές περάσαμε πάνω από την Θεσσαλονίκη και τις τρεις φορές είχε πολλά σύννεφα. Όμως από ψηλά είδα την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα – το Μπατούμι. Βλέπαμε και την Ελλάδα, με τα βουνά της, τα νησιά και τα πελάγη. Και τότε σκέφθηκα ότι η ίδια η φύση τής Ελλάδας βάζει το σημάδι της στους Έλληνες, ορίζει τον χαρακτήρα τους – η μυστηριώδης και όμορφη γη, τα απρόσιτα βουνά που καλούν να τα ερευνήσεις, να φτάσεις στις κορυφές – περήφανοι Έλληνες, όμορφοι οι Έλληνες σαν τα βουνά, σαν τις γαλάζιες θάλασσες, διαφορετικοί οι Έλληνες σαν τα βουνά, σαν τις γαλάζιες θάλασσες, διαφορετικοί οι Έλληνες σαν τα αναρίθμητα τα νησιά τής Ελλάδας».

Τί ελπίζετε γιά το “αύριο” τού κόσμου μας, κ. Γραμματικόπουλε;

……….«Ο κόσμος είναι το σπίτι μας, δικό μου, δικό σας. Και όλοι μας πρέπει να έχουμε την γη μας σαν κοινό μας σπίτι όπου η μοίρα μάς έφερε να ζήσουμε, να δημιουργούμε και να μεγαλώνουμε παιδιά. Έχω βαθιά πεποίθηση ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να κάνει κακό στο ίδιο το σπίτι του, να το καταστρέφει, να το γκρεμίζει. Αυτό που δίνουμε αυτό θα πάρουμε. Δεν μπορούμε να βλάψουμε τον ίδιο τον εαυτό μας. Το κακό θα επιστρέψει σε μάς, στα παιδιά μας, το ίδιο και το καλό. Όσο γρήγορα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο. Ελπίζω ότι θα το καταλάβουμε εγκαίρως…»

***

Η συνέντευξη είναι παρμένη από το υπέροχο βιβλίο αφιέρωμα στο ταξείδι τού Έλληνα Ποντίου Κοσμοναύτη, ‘’Θεόδωρος Γιουρτσίχιν Γραμματικόπουλος, ο Έλληνας Κοσμοναύτης και το σύμπαν’’ τού Δημήτρη Αλεξάνδρου.

***

Η μητέρα τού Θεόδωρου, Μικρούλα Γραμματικοπούλου, μιλά γιά την πρώτη δορυφορική επικοινωνία της με τον γιό της…

Το τηλεφώνημα

-Ένα βράδυ από εκεί πάνω, από το διάστημα, σάς πήρε τηλέφωνο…

-Ναι, απάντησε η μητέρα τού Έλληνα Κοσμοναύτη. Αρχικά με πήρε στις τρεις το μεσημέρι. Τού λέω <<Θόδωρε, πού είσαι; τί κάνεις;>> <<Μάμα  πάνινα φοράμε και θα πάμε απάν’.>> Τού λέω: <<πού απάνω πας;>> Δεν κατάλαβα. Με λέει: <<θα πετούμε επάνω>>. Έκλαψα τότε  στο τηλέφωνο και τον είπα:  <<μη φοβάσαι καθόλου. Ο θεός μαζί σου είναι>> και κλείσαμε ενώ εγώ έκλαιγα…

Μετά ήρθε ο Νίκος ο άντρας μου και με ρώτησε γιατί είμαι στεναχωρημένη. Τού είπα το γιατί και μού είπε: <<τί θα κάνουμε;>>

Αργότερα ήρθε και ο Παναγιώτης και λέω  και στον Παναγιώτη <<ο αδελφός σου σήμερα πετάει επάνω, αλλά μού είπε ότι εμείς θα το δούμε αυτό αύριο, λόγω διαφοράς ώρας>>…

Εκείνη λοιπόν την νύχτα –οι άλλοι κοιμόνταν- εγώ κι ο σύζυγος ανεβήκαμε πάνω στο μπαλκόνι και κοιτάζαμε τα αστέρια. Λέω, <<μη φεύγει, Παναγία μου το παιδί μου εκεί πάνω…>> και δεν κοιμήθηκα καθόλου. Μόνο ο άντρας μου λίγο, γιά να πάει το πρωί στην δουλειά του.

Μετά, η ώρα 3 την νύχτα, χτυπάει δυνατά το τηλέφωνο. Σηκώθηκα τρομαγμένη οι άλλοι κοιμόντουσαν. Λέω <<ναι ποιός είσαι;>>  Λέει <<μάμα, εγώ είμαι ο Θόδωρος, τί κάνεις;>> Καμμία φορά δεν έλεγα ότι θα με έπαιρνε από πάνω τηλέφωνο ο Θόδωρος και νόμιζα ότι δεν πέταξαν.

Λέω <<Θόδωρε, πού είσαι, δεν πήγατε;>>. Απαντάει: <<σε παίρνω από πάνω τηλέφωνο, μαμά>>. Και λέω μέσα μου: <<μήπως τον κάνανε κάτι; πώς είναι δυνατόν να με πάρει από πάνω τηλέφωνο;>>.

Τον μιλούσα ρώσικα πριν και σκέφτηκα  να τον μιλήσω ποντιακά τώρα και τον λέω:

<<Θόδωρε, εσύ είσαι: Καλάτσεψο, μίλα, ντε φτας;>>

<<Μάνα, εγώ είμαι! Καλατσέψ ποντιακά να τερείς αν είμαι εγώ. Εγώ είμαι και πολλά καλά είμαι. Μη στεναχωρεύκεσαι. Θα παίρ’ σας αύριο τηλέφωνο πάλι>>. Έτσι καθαρά ακουγόταν.

Πήγα στο κρεβάτι, κλαίω και λέει ο άντρας μου: <<ποίος έτον;>> Λέγω <<ο Θόδωρος>>. <<Γιατί δεν μάς φώναξες;>>, είπαν και ο Παναγιώτης.

Εξήγησα ότι δεν είχε πολύ χρόνο…

Τρεις φορές πήρε από πάνω, από το διάστημα, τηλέφωνο.

Είπα τον: <<Ρίζαμ’ εσύ είσαι;>>

<<Ναι, με είπε, μάνα, εγώ είμαι. Και μη στεναχωριέσαι καθόλου, μάνα. Πολύ καλά είμαι.>>…

-το είχατε ξαναζήσει αυτό; Σάς είχε ξαναπάρει από πάνω τηλέφωνο ποτέ;

-όχι. Από πάνω όχι. Μετά πήρε τρεις φορές από πάνω. Μίλησε κι ο Παναγιώτης. Όταν κατέβηκε εκείνη την ημέρα, πήρε πάλι τηλέφωνο.

Είπε: <<όταν κατεβήκαμε, αμέσως ήρθαν οι γιατροί, μάς πήραν αίμα>>.

Και το βράδυ μάς μίλησε και μάς είπε: <<όλα καλά και να μην στεναχωριόμαστε>>. Είχε προσγειωθεί…

***

Επιμέλεια κειμένου και εικόνας:  Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο

Πηγή πληροφοριῶν: http://www.huffingtonpost.gr/

Κείμενο γιά τους Έλληνες τής πρώην Σοβιετικής Ενώσεως – η γένεση τής διασποράς 

***