.

Ἡ καταδρομικὴ κατάληψη τῆς Ἀστυπάλαιας ἀπό τοὺς Γερμανοὺς καὶ ἡ ἀνύπαρκτη ἀντίσταση ἀπό τοὺς «ὑπερασπιστὲς» Ἰταλούς. 

Συμπεράσματα γιὰ τὶς συμμαχικὲς ἐπιχειρήσεις στὰ Δωδεκάνησα.  

.

 Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΟΔΟΥΣ

.

……….(…) Ὁ Ἀντιστράτηγος Μίλερ, κρίνοντας ὅτι μετὰ τὴν Ρόδο καὶ τὴν Κῶ, ἐπόμενος στόχος ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ πάνοπλη Λέρος, ἔτσι ὥστε νὰ ὁλοκληρωθῇ ὁ ἔλεγχος τῶν Δωδεκανήσων, εἰσηγήθηκε ἄμεση επίθεσι. Μὲ αὐτό τὸν τρόπο πίστευε ὅτι θὰ στεροῦσε ἀπό τοὺς Βρετανοὺς ὁποιαδήποτε δυνατότητα προετοιμασίας καὶ πολὺ δὲ περισσότερο τὴν χρήση τῆς Λέρου ὡς ἐφαλτηρίου γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Κῶ καὶ κατόπιν στὴν χρήση τῶν ἀεροδρομίων της γιὰ μία ἐπιχείρηση ἐναντίον τῆς Ρόδου. Οἱ σύμμαχοι ὅμως ἀκολουθούσαν τὶς ἐξελίξεις. Μετὰ ἀπό τὴν ἀπόβαση στὴν Κῶ, εἶχαν διατάξει ὅλες τὶς διαθέσιμες ναυτικὲς μονάδες (κυρίως Ἀντιτορπιλικά κλάσεως HUNT) ἀπό τὴν Μάλτα καὶ τὸν Τάραντα, νὰ πλεύσουν ἄμεσα πρὸς τὴν Ἀνατολική Μεσόγειο.

……….Ἐπί πλέον, ἕξι μοῖρες καταδιωκτικῶν Lighthing τῆς Ἀμερικανικῆς 12ης Ἀεροπορικῆς Δυνάμεως, ἀποδεσμεύτηκαν ἀπό τὴν Κεντρικὴ Μεσόγειο καὶ μεταστάθμευσαν στὸ Γκαμποῦτ τῆς Λιβύης γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν τὶς Ναυτικὲς Δυνάμεις. Πρὸς στιγμὴν οἱ σύμμαχοι φάνηκαν ἀποφασισμένοι νὰ μὴν ἐπιτρέψουν τὴν διαφαινόμενη ὁλοκληρωτική κατάληψη τῶν Δωδεκανήσων. Ὅπως εἶχε ἀποδειχθεῖ καὶ στὸ παρελθόν, ὁ ἔλεγχος τῶν θαλασσίων ὁδῶν ἐπιβαλλόταν τόσο μὲ τὴν ἀπό ἀέρος, ὅσο καὶ μὲ τὴν ναυτικὴ ὑπεροχή.

……….Ἡ Γερμανικὴ πλευρᾶ χρειαζόταν καὶ αὐτή νὰ ἐξασφαλίσῃ  ἄμεσα ἀσφαλεῖς θαλάσσιες ὁδούς, ποὺ θὰ τῆς ἐπέτρεπαν τὴν μεταφορὰ τῶν δυνάμεων ποὺ εἶχαν λάβῃ μέρος στὶς ἐπιχειρήσεις τῆς Ρόδου καὶ Κῶ, τὴν ἄνευ χρονοτριβῆς  ἀνασυγκρότησή τους  καὶ τὴν ἄμεση χρήση τους στὶς νέες ἐπιχειρήσεις. Ἐπί πλέον, ἀπαιτεῖτο ἡ ἀντικατάστασις τῶν παραπάνω μονάδων ἀπό δυνάμεις φρουρᾶς καὶ νὰ ἐξασφαλιστῇ ἡ λογιστικὴ ὑποστήριξή τους.

……….Στὸν ἀγῶνα ἐλέγχου τῆς θαλάσσης οἱ Γερμανοὶ δὲν εἶχαν νὰ ἀντιτάξουν ἀξιόλογες ναυτικὲς  δυνάμεις, παρὰ μόνο μικροῦ ἐκτοπίσματος συνοδευτικὰ πλοῖα, ἀνθυποβρυχιακά σκάφη καὶ ναρκοθετίδες, ποὺ διεξήγαγαν ἕνα ἰδιότυπο  «ἀμυντικό ναυτικὸ πόλεμο», ναρκοθετῶντας πιθανὰ περάσματα καὶ καλύπτοντας μὲ αὐτόν τὸν τρόπο τὶς νηοπομπές.

……….Ἀπό τὴν ἄλλη, τὸ ἴδιο διάστημα, ἡ Luftwaffe εἶχε αὐξήσει τὴν δύναμή της σὲ 362 ἐπιχειρησιακά ἀεροσκάφη στὴν περιοχὴ τοῦ Αἰγαίου(44 ἀναγνωριστικά, 54 καταδιωκτικὰ, 68 βομβαρδιστικὰ μακρᾶς ἀκτίνος, 69 βομβαρδιστικὰ καθέτου ἐφορμήσεως, 50 ναυτικῆς συνεργασίας καὶ 77 μεταγωγικά).

……….Σὲ αὐτόν τὸν ἀγῶνα ἐλέγχου τῶν θαλασσίων ὁδῶν συγκοινωνίας, ἡ στρατηγικὴ ἀξία τῆς Ἀστυπαλαίας θὰ ἀπεδεικνύετο περιτράνως.

ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΒΑΣΕΩΣ

……….Τὸ βάρος τῆς Γερμανικῆς ἐπιθέσεως θὰ σήκωνε κυρίως ὁ 15ος Λόχος Ἀλεξιπτωτιστῶν τοῦ 4ου Συντάγματος Βραδεμβουργίων, ποὺ θὰ ἐκτελοῦσε ἅλμα μὲ ἀλεξίπτωτα. Παραλλήλως, ὁ 1ος Λόχος Ἀμφιβίων Καταδρομῶν (JAGER) τοῦ 1ου Συντάγματος Βραδεμβουργίων, θὰ μετεφέρετο μὲ ὑδροπλάνα στὸ νησὶ καὶ θὰ ἀπεβιβάζετο μὲ λέμβους στὶς ἀκτές. Σὲ αὐτό τὸ σημεῖο, νὰ σημειωθῇ ὅτι, ὁ Λόχος Ἀλεξιπτωτιστῶν, εἶχε μεταφερθῇ κυριολεκτικῶς τὴν παραμονὴ τῆς ἀποβάσεως ἀπό τὸ Κράλγεβο τῆς Γιουγκοσλαβίας στὴν Ἀθήνα, φέροντας μόνο τὸν ἀτομικό του ὁπλισμό. Ἡ ἐμπειρία ποὺ εἶχαν ἀποκτήσῃ αὐτοί οἱ ἄνδρες ἀπό τὶς ἐπιχειρήσεις κατὰ τῶν παρτιζάνων, ἀλλά καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι, ἀποτελοῦσαν μία εἰδική ἐπίλεκτη δύναμη, ποὺ βασιζόταν περισσότερο στὸν αἰφνιδιασμό παρὰ στὴν ἱσχύ πυρός, θὰ ἀπεδεικνύοντο καθοριστικοὶ παράγοντες γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ γερμανικοῦ σχεδίου καταλήψεως τῆς Ἀστυπαλαίας.

……….Ἀκόμα καὶ ὁ σχεδιασμὸς τῶν ἀνώτερων κλιμακίων, ἦταν ἀριστοτεχνικός. Οἱ ἐπί κεφαλῆς τῶν Βραδεμβουργίων καταδρομέων, ἦταν ἐφοδιασμένοι μὲ χάρτες τοῦ νησιοῦ, στοὺς ὁποίους ἦταν σημειωμένες μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια ὅλες οἱ Ἰταλικές ἀμυντικές θέσεις (!). Ὅπως τελικῶς ἀποδείχθηκε, οἱ Γερμανοὶ αἰχμάλωτοι τοῦ πλοίου «ΟΛΥΜΠΟΣ» καὶ οἱ συμπαθοῦντες τῶν Ναζὶ Ἰταλοί ἀξιωματικοί, εἶχαν κάνει πολὺ καλὴ δουλειά.

……….Τὴν μεταφορὰ τῶν Βραδεμβουργίων καταδρομέων καὶ τὴν ἀεροπορική κάλυψη τῆς ἀποβάσεως, ἀνέλαβε τὸ 10ο Ἀεροπορικό Σῶμα. Οἱ Γερμανικὲς δυνάμεις θὰ προσέγγιζαν τὴν Ἀστυπάλαια μόνο ἀπό ἀέρος, καθὼς ἡ θαλάσσια ὁδός εἶχε ἀποδειχθῇ ἀπολύτως ἐπικίνδυνη. Φθάνοντας στὴν Ἀστυπάλαια, οἱ Ἀλεξιπτωτιστές θὰ ἔπεφταν σὲ προκαθορισμένες ζῶνες ρίψεως, ἐνῶ οἱ ἀμφίβιοι καταδρομεῖς θὰ ἀποβιβάζοντο μὲ ἐλαστικές φουσκωτὲς λέμβους, ἀπό τὰ ὑδροπλάνα ποὺ θὰ τοὺς μετέφεραν. Τὰ ὑδροπλάνα ἦταν εἰδικῶς διαμορφωμένα JU-52, μὲ πλωτῆρες, καὶ θὰ συνοδεύονταν ἀπό ἐξοπλισμένα ὑδροπλάνα ARADO-196.

……….Ἦταν μία πρωτοποριακὴ σὲ σύλληψη καὶ ἐκτέλεση καταδρομικὴ ἐπιχείρησις ποὺ ἤθελε νὰ ἐκμεταλλευθῇ στὸ ἔπακρο τὸ στοιχεῖο τοῦ αἰφνιδιασμοῦ καὶ νὰ ἐφαρμόσῃ τὴν ταυτόχρονη καὶ πολλαπλᾶ ἱσχυρή κρούση στὰ ζωτικὰ σημεῖα τοῦ ἀντιπάλου, χωρὶς νὰ τοῦ δίνει τὴν παραμικρὴ εὐκαιρία νὰ ἀντιτάξῃ μακροχρόνια ἄμυνα, γιὰ τὴν ὁποῖα οἱ Βραδεμβούργιοι καταδρομεῖς, ἀμφίβιοι καὶ ἀλεξιπτωτιστές, δὲν ἦταν οὔτε προετοιμασμένοι, οὔτε ἐκπαιδευμένοι.

Η ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΑΡΧΙΖΕΙ

……….Ἡ 22 Ὀκτωβρίου 1943, ἦταν μία θαυμασία ἡμέρα πάνω ἀπό τὸ Αἰγαῖο, μὲ ἄριστες καιρικὲς συνθῆκες, ποὺ εὐνοοῦσαν τὴν ἀπόβαση τῶν Γερμανῶν. Ἀπό τὸ ξημέρωμα, οἱ Γερμανοὶ καταδρομεῖς εἶχαν ἐπιβιβασθῇ σὲ ἀεροπλάνα ποὺ θὰ τοὺς μετέφεραν πάνω ἀπό τὴν ζώνη ρίψεως καὶ τὰ σημεῖα ἀποβιβάσεως στὶς ἀκτές τῆς Ἀστυπαλαίας. Στὸ ἀεροδρόμιο τοῦ Τατοΐου, τὰ μεταγωγικὰ, JU-52 μὲ τοὺς ἀλεξιπτωτιστές, καὶ στὸ Παλαιὸ Φάληρο, τὰ ὑδροπλάνα JU-52 καὶ ARADO-196,  μὲ τοὺς ἀμφιβίους καταδρομεῖς, ζέσταιναν τοὺς κινητῆρες τους.

……….Τὸ ἔδαφος γιὰ τὴν ἀπόβαση θὰ προετοίμαζαν μὲ βομβαρδισμοὺς ἀκριβείας ἀπὸ τὰ διαβόητα STUKAS, ποὺ ἄν καὶ παρωχημένα, ἐξακολουθοῦσαν νὰ ἀποτελοῦν θανάσιμο ὅπλο ἀκριβείας κατὰ στόχων ἐπιφανείας καὶ ἐφιαλτικό ἀντίπαλο ὁποιασδήποτε ἀντιαεροπορικῆς ἀμύνης. Τούτη τὴν φορά, τὸ ἀεροπορικό κομβόϊ, δὲν ἦταν διατεθειμένο νὰ πληρώσῃ τίμημα σὲ ἀνθρώπινες ζωὲς ὅπως τὰ ἀντίστοιχα ναυτικά, τὶς δύο προηγούμενες φορὲς γύρω ἀπό τὴν Ἀστυπάλαια.

……….Ὁ συγχρονισμὸς ἦταν ἀριστοτεχνικός μιᾶς καὶ ὁ χρόνος σὲ αὐτές τὶς περιπτώσεις, εἶναι καθοριστικὸς παράγων. Ὁ αἰφνιδιασμός ἔπρεπε νὰ εἶναι ἀπόλυτος γιὰ νὰ μὴν ἀφήσει κανένα περιθώριο ἀντιδράσεως στοὺς ἀμυνομένους. Ἕνα χτύπημα τόσο ἱσχυρό ποὺ θὰ συνέτριβε τὸ οὔτως ἤ ἄλλως χαμηλὸ ἠθικό τοῦ ἐχθροῦ καὶ θὰ τὸν ἀποθάρρυνε νὰ προβῇ  σὲ ὀποιαδήποτε εἴδους ἄμυνα.

……….Οἱ Βραδεμβούργιοι καταδρομεῖς ἀπό τὴν πλευρὰ τους, διέθεταν ἐκεῖνα τὰ συστατικὰ στοιχεῖα τῆς ψυχοσυνθέσεως κάθε στρατιώτη ποὺ ἀποφασίζει νὰ γίνῃ καταδρομέας, κέφι καὶ ἀδιαφορία γιὰ τὸ παιχνίδι μὲ τὸν θάνατο. Δὲν ἦταν ἄλλῳστε ἡ πρώτη φορὰ ποὺ θὰ ἔπαιζαν μαζὶ του. Ἄν καὶ λίγες μόνο ἡμέρες στὴν Ἑλλάδα, εἶχαν προσαρμοστεῖ στὸ νέο καὶ τόσο διαφορετικὸ πεδίο μάχης ἀπό ἐκεῖνο τῶν βουνῶν τῆς Γιουγκοσλαβίας.

……….Ἀπό ἀέρος ἤ θαλάσσης, ἐκεῖνοι εἶχαν μάθει νὰ ἀνταπεξέρχονται. Ἀσχέτως τοῦ τί θὰ συναντοῦσαν, ἦταν προετοιμασμένοι γιὰ ὅλα, τόσο πολὺ μάλιστα ποὺ κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ταξιδιοῦ τραγουδούσαν τὸ τραγούδι,:«Σύντροφοι, σήμερα δὲν ὑπάρχει ἐπιστροφή», ἐνδεικτικό τῆς ψυχολογικῆς τους καταστάσεως, ἀλλά καὶ τῆς ἑτοιμότητάς τους.

……….Στόχος τῶν Ἀλεξιπτωτιστῶν ἦταν ἡ καρδιὰ τοῦ νησιοῦ καὶ συγκεκριμένα ἡ πεδινὴ περιοχὴ τῆς Μαλτεζάνας καθὼς καὶ ὁ Σταθμὸς Διοικήσεως, ἀκριβῶς στὸ σημεῖο ποὺ βρίσκεται σήμερα τὸ ἀεροδρόμιο, ἔτσι ὥστε νὰ παραλύσῃ κάθε ἀντίστασις.

……….Ἔπεσαν στὴν κυριολεξία κάτω ἀπό τὴν μύτη τῶν ἀντιαεροπορικῶν πυροβολαρχιῶν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη! Πραγματικὰ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ πιὸ παράτολμη σύλληψη καὶ ριψοκίνδυνη ἐκτέλεση ἀερομεταφερομένης ἐπιθέσεως, ἀπό τὸ νὰ τίθεται ἡ δύναμις τῶν ἀλεξιπτωτιστῶν μέσα στὸ δραστικὸ βεληνεκὲς ἀκόμα καὶ πολυβόλων, καὶ μὲ τὸ ἐνδεχόμενο νὰ ἔλθῃ ἀντιμέτωπη μὲ κινητὴ δύναμη ἐξαλείψεως ἀεροπρογεφυρώματος. Γιὰ αὐτόν τὸν λόγο, ὁ ἀεροπορικός βομβαρδισμὸς ποὺ θὰ προηγῆτο, ἔπρεπε νὰ εἶναι συγχρονισμένος μὲ τὴν ρίψη, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ὑπάρχουν χρονικὰ περιθώρια ἀντιδρἀσεως ἀπό κανέναν.

……….Ταυτοχρόνως μὲ τὴν ρίψη τῶν Ἀλεξιπτωτιστῶν στὴν Μαλτεζᾶνα, ἀμφίβιοι καταδρομεῖς τοῦ 1ου Συντάγματος Βραδεμβουργίων, θὰ ἀποβιβάζονταν ἀπό τὰ ὑδροπλάνα στὴν παραλία τοῦ Πανόρμου, στὸ βορειοδυτικὸ τμῆμα τοῦ νησιοῦ, ἀνοίγοντας τὸ ἀπαραίτητο δεύτερο μέτωπο καὶ ἐκκαθαρίζοντας τὶς ὅποιες ἑστίες ἀντιστάσεως εκεί. Σημεῖο συναντήσεως καὶ τῶν δύο συγκροτημάτων μάχης, εἶχε ὁρισθεῖ ἡ παραλιακὴ περιοχὴ Λειβάδια, κοντὰ στὴν πρωτεύουσα τοῦ νησιοῦ.

Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΕΩΣ

……….Στὶς 6 τὸ πρωῒ τῆς Πέμπτης, οἱ πιλότοι τῶν JU-87 διέκριναν καθαρὰ τὶς κορυφογραμμὲς τοῦ νησιοῦ μπροστὰ τους. Ὅμως καὶ κάποιοι ἄλλοι ἐπίσης παρατηροῦσαν τὸν σχηματισμὸ τῶν γερμανικῶν ἀεροσκαφῶν νὰ πλησιάζῃ. Τὸ παρατηρητήριο στὶς Περβόλες ἦταν τὸ πρῶτο ποὺ ἀναγνώρισε ὁπτικῶς τὰ ἐχθρικά ἀεροσκάφη καὶ σήμανε ἀμέσως συναγερμό, δίνοντας ἀρκετό χρόνο προετοιμασίας στὶς πυροβολαρχίες τοῦ νησιοῦ, ὁ ὁποῖος τελικὰ χρησιμοποιήθηκε γιὰ κάλυψη τοῦ προσωπικοῦ στὰ καταφύγια παρὰ γιὰ τὴν ἐπάνδρωση τῶν ὅπλων.

Τὸ πρῶτο κύμα τῶν JU-87, ἐπιτέθηκε ἐκτελώντας κάθετες ἐφορμήσεις ταυτοχρόνως ἐναντίον:

• Τοῦ λιμανιοῦ τῆς Σκάλας Μαλτεζᾶνας, τοῦ ἐκεῖ εὐρισκομένου Σταθμοῦ Ἀσυρμάτου, τοῦ Σταθμοῦ Διοικήσεως καὶ τοῦ σταθμοῦ Ἀσυρμάτου ποὺ τὸν ὑποστήριζε.

• Τοῦ Λιμανιοῦ τῆς Σκάλας Γιαλοῦ τῆς Χώρας Ἀστυπαλαίας, τῆς Κεντρικῆς Διοικήσεως  στὸ Λιμάνι, τοῦ Σταθμοῦ Ἀσυρμάτου (σημερινὸ Δημοτικὸ σχολεῖο), τοῦ σταθμοῦ Καραμπινιέρων ποὺ στεγαζόταν σὲ κτήριο δίπλα ἀπό τὸν Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὁ ὁποῖος κατέρρευσε κατὰ τὸν βομβαρδισμό.

• Ταυτοχρόνως πολυβολοῦσε ὁτιδήποτε ἐκινεῖτο στὴν ὕπαιθρο καὶ ἄδειαζε φορτία βομβῶν γύρω ἀπό τὶς θέσεις τῶν πυροβολαρχιῶν.

……….Τὸ σκηνικὸ ἐξελισσόταν ἐφιαλτικό, μὲ συνεχεῖς ἐκρήξεις καὶ πολυβολισμοὺς σχεδὸν σὲ ὁλόκληρη τὴν ἔκταση τοῦ νησιοῦ καὶ τὸν πανικὸ καὶ τὸν φόβο νὰ ἔχει κυριεύσει  τοὺς ὑπερασπιστές του. Ἡ Luftwaffe τώρα, εἶχε ἐπικεντρωθεῖ στὴν ἐξουδετέρωση τῶν πυροβολαρχιῶν στὸν Ἅγιο Ἰωάννη, καθὼς τὰ μεταγωγικὰ μὲ τοὺς ἀλεξιπτωτιστές πλησίαζαν.

……….Παραλλήλως, ὑπό τὴν προστασία τῶν JU-87, ὁποιαδήποτε ἀνάπτυξις τῆς οὔτως ἤ ἄλλως ἀπρόθυμης ἰταλικῆς δυνάμεως ἀμέσου ἐπεμβάσεως, θὰ ἦταν καθαρὴ αὐτοκτονία. Ἡ αἰφνιδιαστική ἀεροπορική ἐπιδρομή πέτυχε, ἀφ ἑνός νὰ καθηλώσῃ τὶς Ἰταλικές δυνάμεις στὰ καταφύγιά τους, καὶ ἀφ’ἑτέρου νὰ προκαλέσῃ τὴν ὁλοκληρωτική καταστροφὴ τῶν νευραλγικῶν Σταθμῶν Ἀσυρμάτων, καθιστώντας τὴν ἄσκηση διοικήσεως ἀπό τὸν Νταβίσο, ἀδύνατη. Ὁ Νταβίσο, βρέθηκε ἀπομονωμένος καὶ ἀνίκανος νὰ ἀσκήσῃ τὰ καθήκοντά του. Ἐπαφίετο πλέον στὶς πρωτοβουλίες ποὺ θὰ ἀνέπτυσσαν οἱ κατὰ τόπους μικροὶ ἡγήτορες σὲ αὐτήν τὴν καταιγίδα ποὺ τοὺς ἔπληττε.

……….Ὁ Σταθμὸς Διοικήσεως, ἀπομονώθηκε παντελῶς, τὸ ἴδιο καὶ οἱ πυροβολαρχίες μεταξὺ τους, ἐνῶ τὰ κύματα τῶν ἀεροπλάνων, διαδέχονταν τὸ ἕνα τὸ ἄλλο, βομβαρδίζοντας καὶ πολυβολώντας μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια τὶς ὑποδειχθεῖσες θέσεις, μὲ βάση τὶς πολύτιμες πληροφορίες ποὺ εἶχαν συλλεγεῖ  μὲ ἐπιμέλεια ὅλο τὸ προηγούμενο διάστημα.

……….Ποιὰ ἦταν ἡ ἀντίδρασις τῆς ἀμύνης σὲ αὐτό τὸ πρῶτο στάδιο ἐπιθέσεως; Μᾶλλον συμβολική! Μερικὲς βολὲς ἐρρίφθησαν ἀπό κάποια πυροβολαρχία, ἀλλά στὴν οὐσία τὰ γερμανικὰ ἀεροπλάνα, ἐκτέλεσαν ἀνενόχλητα τὴν ἀποστολή τους. Καμμία σύγκριση μὲ τὸ πλῆθος βολῶν ποὺ εἶχε δεχθεῖ ἕνα μῆνα νωρίτερα τὸ συμμαχικὸ ἀεροσκάφος… Τί ἦταν ἐκείνο ποὺ κράτησε τὸ προσωπικὸ στὰ καταφύγιά τους; Μόνο εἰκασίες μποροῦμε καὶ ἐπιτρέπεται νὰ κάνουμε.

……….Σίγουρα ἡ σφοδρότης τῶν βομβαρδισμῶν, ἀλλά σὲ μία προαναγγελθεῖσα ἐπίθεση μὲ ἰκανό χρόνο προετοιμασίας καὶ σὲ ἕνα διάστημα ποὺ μία τέτοια προσπάθεια φαινόταν ἀναμενόμενη ἀπό μέρα σὲ μέρα, θὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε ὑπάρξῃ ψυχραιμοτέρα ἀντίδρασις. Ἐν τῷ μεταξὺ, στὰ Γερμανικὰ μεταγωγικὰ ἀεροσκάφη, οἱ ἀλεξιπτωτιστές, ὄρθιοι περίμεναν τὴν ἐντολή τοῦ ἐπί κεφαλῆς τους, γιὰ νὰ πέσουν.

……….Τὰ Ju-87, μόλις εἶχαν ἀφήσει τὸ τελευταῖο φορτίο βομβῶν χωρὶς καμμία ἀπώλεια καὶ ἀμέσως πίσω τοὺς ἀκολουθούσαν τὰ JU-52, ἕτοιμα νὰ ρίψουν τοὺς ἀλεξιπτωτιστές. Ἡ ἀδρεναλίνη τῶν ἀλεξιπτωτιστῶν μέσα στὰ ἀεροπλάνα ἀπό τὴν ἀναμονή τῆς ἐπιθέσεως, εἶχε φτάσῃ στὰ ὕψη. Ἀκολούθησε ἀμέσως μετὰ τὸ ἄλμα μὲ τὸ γνώριμο τράνταγμα ἀπό τὸ ἀλεξίπτωτο, τὴν ἀνακούφιση ποὺ δὲν προλαβαίνεις νὰ βιώσῃς, γιατὶ ἀνακατεύεται μὲ τὴν προσμονὴ καὶ τὴν ἀγωνία γιὰ τὴν ἀντίσταση τοῦ ἐχθροῦ στὸ ἔδαφος. Οἱ Γερμανοὶ ἀλεξιπτωτιστές προσγειώνονταν στὴν κυριολεξία στὰ κεφάλια τῶν ἐμβρόντητων Ἰταλῶν στὴν πεδιάδα τῆς Μαλτεζάνας, λίγες ἑκατοντάδες μέτρα ἀπό τὰ πέντε βαριὰ ἀντιαεροπορικά πυροβόλα καὶ τὰ περισσότερα ἀντιαεροπορικά πολυβόλα ποὺ ὑπῆρχαν σὲ αὐτήν τὴν ζώνη ἀμύνης. Ὁ Νταβίσο ἔσπευσε στὴν περιοχή συνοδευόμενος ἀπό τὸν Ἀνθυποπλοίαρχο Μπενκίνι, γιὰ νὰ ἀποκτήσῃ ἰδίαν ἀντίληψη γιὰ τὴν κατάσταση.

……….Τὴν ἴδια ὥρα, στὸν Πάνορμο, ἀποβιβάζονταν μὲ ὑδροπλάνα καὶ ἐν συνεχεῖᾳ μὲ πλαστικὲς λέμβους καὶ ἄλλα στρατεύματα.

……….Τὰ ἐκεῖ ἰταλικά τμήματα, παρακολουθοῦσαν ἀποσβολωμένα ἀρχικῶς τὸν βομβαρδισμό, κατόπιν τὴν ρίψη τῶν ἀλεξιπτωτιστῶν καὶ τὴν ἴδια ὥρα εἶδαν λέμβους νὰ πλησιάζουν τὴν ἀκτή, ποὺ βρίσκονταν στὸ ἀπυρόβλητο τῶν ἀντιαποβατικῶν πυροβολαρχιῶν. Ὁ Νταβίσο προσπάθησε νὰ μεταβῇ στὸν ἀγγλικό σταθμὸ ἀσυρμάτου ἐκστρατείας στὴν Ἀσιθιᾶ, γιὰ νὰ δώσῃ νέες ἐντολές, νὰ πληροφορηθῇ γιὰ τὴν κατάσταση στὸ ὑπόλοιπο νησὶ καὶ ἴσως μὲ τὴν μονάδα τῆς LRDG, νὰ σπεύσῃ  πρὸς τὴν ζώνη ρίψεως, ἀλλά ἐμποδίστηκε ἀπό νέους πολυβολισμοὺς ἀεροπλάνων.

……….Καθηλωμένος στὴν θέση του, παρακολουθοῦσε ἁπλῶς τὴν κάθοδο τῶν ἀλεξιπτωτιστῶν καὶ τελικῶς αἰχμαλωτίσθηκε λίγο ἀργότερα, μαζὶ μὲ τὸν Μπενκίνι. Ἐν συνεχείᾳ, οἱ προσπάθειες τῶν ἀλεξιπτωτιστῶν στράφηκαν στὴν πυροβολαρχία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη. Μὲ περίσσιο θάρρος καὶ μὲ ἀναπτερωμένο ἠθικό μετὰ τὸ σόκ τῆς πτώσεως, ἀλλά καὶ τὴν παντελὴ ἀπουσία ἀντιστάσεως, οἱ καταδρομεῖς προσέγγισαν τὶς θέσεις τῶν Ἰταλῶν. Τὴν ἴδια ὥρα, ἡ ἰταλική κινητὴ δύναμις ἐπεμβάσεως, εἶχε προτιμήσει νὰ παραμείνῃ στὸ καταφύγιό της.

……….Ἔτσι, γιὰ τοὺς Βραδεμβουργίους καταδρομεῖς, ἀμφιβίους καὶ ἀλεξιπτωτιστές, ἡ ἐπιχείρησις ἐξελισσόταν σὲ ἄσκηση ὑπό πραγματικὲς συνθῆκες πολέμου. Μέσα στὰ καταφύγια, συνέλαβαν καὶ τὸν ὑπεύθυνο ἀμύνης τῆς Μαλτεζᾶνας, ὑποπλοίαρχο Πιζόλο.

……….Ἡ διακοπὴ τῶν ἐπικοινωνιῶν, δὲν τοῦ εἶχε ἐπιτρέψει νὰ βγάλῃ τὸ προσωπικὸ ἀπό τὰ καταφύγια ὅταν ξεκίνησαν οἱ βομβαρδισμοὶ. Παράλληλα δὲν μπόρεσε νὰ ἐπέμβῃ αὐτοπροσώπως καὶ νὰ δώσῃ νέες διαταγές, καθηλωμένος λόγῳ τραυματισμοῦ, ὄχι ὅμως ἀπό ἐχθρικά πυρά. Λίγες ἡμέρες νωρίτερα εἶχε ὑποστεῖ διάστρεμμα, συνεπείᾳ πτώσεως ἀπό μοτοσικλέτα. Συμβᾶν γιὰ τὸ ὁποῖο δὲν εἶχε εἰδοποιήσει τὸν Νταβίσο (!)…

……….Τὰ πράγματα δὲν ὑπῆρξαν εὔκολα γιὰ τοὺς Βραδεμβουργίους καταδρομεῖς ποὺ ἀποβιβάστηκαν ἀπό τὰ ὑδροπλάνα. Ἀφοῦ βγῆκαν στὸν Πάνορμο, ἢρθαν σὲ ἐπαφή μὲ περιπόλους ἀπό τὸ παρατηρητήριο στὶς Περβόλες. Ἐπακολούθησε σφοδρὴ μάχη, καὶ κατόπιν ἄλλη μία στὸν Σταθμὸ – Παρατηρητήριο στὶς  Περβόλες ποὺ διατηροῦσε ὁ στρατός. Ὑπῆρξε ἐπιτέλους Ἰταλική ἀντίδρασις καὶ μάλιστα γενναῖα, ἡ ὁποῖα ὅμως ἐξουδετερώθηκε γρήγορα.

……….Ἡ γερμανικὴ ἐπιχείρησις στὴ συνέχεια ἐξελίχθηκε ὁμαλῶς. Τὰ Γερμανικὰ τμήματα προχώρησαν ἀπό τὸν Πάνορμο καὶ τὴν Μαλτεζᾶνα ἐξουδετερώνοντας ὅποια ἀσθενῆ ἀντίσταση συναντοῦσαν, συλλαμβάνοντας Ἰταλούς καὶ διάσπαρτους Βρετανοὺς που προσπαθοῦσαν νὰ διαφύγουν. Στὸ ἕτερο παρατηρητήριο τοῦ στρατοῦ στὸν Καστελᾶνο, μία ἀσθενής ἀντίστασις ἀπό 60 ξυπόλυτους, νηστικοὺς καὶ διψασμένους ναῦτες μὲ 20 τυφέκια, γρήγορα ἐξουδετερώθηκε καὶ αὐτή.

……….Τὰ Γερμανικὰ στρατεύματα, ὅπως εἶχε σχεδιαστεῖ, ἀπό ὅλα τὰ σημεῖα τοῦ νησιοῦ ἑνώθηκαν στὰ Λιβάδια. Ἡ ὅλη ἐπιχείρησις έπιθέσεως καὶ καταλήψεως τῆς Ἀστυπαλαίας στὶς 22 Ὀκτωβρίου 1943, θεωρήθηκε λήξασα στὶς 12 περίπου τὸ μεσημέρι τῆς ἰδίας ἡμέρας.

……….Εἶχε διαρκέσει λιγότερο ἀπό ἕξι ὧρες, στὴν διάρκεια τῶν ὁποίων συνελήφθησαν 627 Ἰταλοί ναῦτες καὶ ὁπλίτες, εἴκοσι ἀξιωματικοί καὶ ἑπτά Βρετανοί. Παράλληλα, κατελήφθησαν ἄθικτα, τρία ἀλιευτικὰ καὶ ὅλες οἱ πυροβολαρχίες καὶ τὰ ὁχυρωματικά ἔργα.

……….Οἱ Γερμανοὶ θὰ παρέμεναν στὸ νησὶ μέχρι τὶς 2 Ὀκτωβρίου 1944, ὁπότε θὰ ὑποχωρήσουν ὑπό τὸ βάρος τῶν καταλυτικῶν ἐξελίξεων στὸ βαλκανικὸ θέατρο τοῦ πολέμου.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

……….Ἡ ἐπιχείρησις καταλήψεως τῆς Ἀστυπαλαίας, μπορεῖ νὰ μὴν κατέληξε σὲ μία συγκλονιστικὴ μάχη, ἀλλά ἡ σπουδαιότητά της εἶναι πολλαπλή:

• Ἐξασφάλισε μαζὶ μὲ τὴν νῆσο Λέβιθα, τὴν ἀπαραίτητη ἀσφάλεια καὶ τὶς βάσεις γιὰ τὴν ἐπιχείρηση ἀνακαταλήψεως τῆς Λέρου ἀπό τοὺς Γερμανοὺς ἀμέσως μετά.

• Ἀποτέλεσε ὑπόδειγμα ἀερομεταφερομένης καταδρομικῆς ἀεροπορικῆς ἐπιχειρήσεως, ἡ ὁποία στηρίχθηκε σὲ ἄριστες πληροφορίες, σὲ καλὸ συντονισμὸ μέσων ὑποστηρἰξεως καὶ στρατευμάτων, καὶ σὲ ἐπίλεκτα στρατεύματα μὲ ἐμπειρία καὶ ἡθικό γιὰ τέτοιες ριψοκίνδυνες ἐνέργειες.

• Κατέδειξε γιὰ πολλοστὴ φορὰ στὸν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ὅτι ἡ ἀεροπορική ὑπεροχή εἶναι τελικῶς ἀνώτερη τῆς Ναυτικῆς ὑπεροχῆς.

• Ὅτι οἱ ἀερομεταφερόμενες δυνάμεις, μποροῦν νὰ καταλάβουν ταχύτατα τὰ νησιᾶ, ἀκόμα καὶ ἐάν ὁ ἀντίπαλος ἔχει ναυτικὴ ὑπεροχή, ἀλλά μὲ τὴν προϋπόθεση ἐξασφαλίσεως καὶ διατηρήσεως (ἐφ’ ὅσον τὸ νησὶ πρέπει νὰ κρατηθῇ) τῆς ἀεροπορικῆς ὑπεροχῆς.

• Οἰ ἀλεξιπτωτιστές εἶναι κατάλληλοι γιὰ μικρὲς σύντομες καταδρομὲς, ἀλλά ὄχι γιὰ μεγάλης κλίμακος ἐπιχειρήσεις ἐναντίων συμβατικῶν δυνάμεων, ὅπως συνέβη στὴν Κρήτη καὶ στὸ Ἄρνεμ, ποὺ κατέληξαν σὲ καταστροφή.

……….Ὅσον ἀφορᾶ τὴν συγκεκριμένη στρατιωτικὴ κατάσταση ποὺ ὁδήγησε στὴν ἁπώλεια τῆς Ἀστυπαλαίας ἀπό τοὺς Συμμάχους, ἐντοπίζονται οἱ ἑξῆς παράγοντες :

• Οἱ ἰταλικές δυνάμεις, ἐπέδειξαν ἀπροθυμία ἀντιστάσεως, ἑνῶ ὑπάρχουν βάσιμες ὑποψίες ὅτι μέρος αὐτῶν συνεργάστηκε μὲ τοὺς Γερμανούς. Τὸ Ἰταλικό Ναυτικό, ὡς ἄμεσα ὑπεύθυνο γιὰ τὴν ὑπεράσπιση τοῦ νησιοῦ, μετὰ τὸν πόλεμο συνέστησε ἐπιτροπή ἐρεύνης, ποὺ ἔδειξε ὅτι :

……….Ἡ ἔρευνα ὅσων συνέβησαν στὸ νησί, ὁλοκληρώθηκε μὲ ἐκείνη τῆς ἐν συνεχεῖᾳ συμπεριφορᾶς ἑνός ἑκάστου κατὰ τὴν αἰχμαλωσία, καὶ ἀπό τὴν ἀποδοχή, ἄμεση ἤ κατόπιν πιέσεων, τῶν προσφορῶν συνεργασίας ἀπό τοὺς Γερμανούς, καὶ οἱ ὑποψίες οὔτε ἐπιβεβαιώθηκαν, οὔτε ἤρθησαν καθ΄  ὁλοκληρίαν.

• Ὅτι τὸ Μέτωπο τοῦ Αἰγαίου, ποὺ ἤθελε νὰ ἀνοίξῃ ὁ Τσώρτσιλ, δὲν ἔλαβε τῆς ἀπαραίτητης προσοχῆς καὶ ενισχύσεως. Λιγοστὲς δυνάμεις διατέθηκαν, ὑπῆρξε κακὸς σχεδιασμός, ἀλλά κυρίως δὲν ἐξασφαλίσθηκε ἡ ἀεροπορική ὑπεροχή στὸ θέατρο ἐπιχειρήσεων. Οἱ Γερμανοί, μὲ λιγοστὲς ἐπίλεκτες δυνάμεις καὶ χωρὶς καμμία οὐσιαστική ναυτικὴ ἱσχύ, κατόρθωσαν χάρις στὴν ἀεροπορική ὑπεροχή τους, νὰ ἀνακαταλάβουν ἐπιτυχῶς ὅλα τὰ καταληφθέντα ὑπό τῶν Βρετανῶν νησιᾶ καὶ νὰ διατηρήσουν τὸν ἔλεγχο τῆς Δωδεκανήσου, σχεδὸν μέχρι τὸ τέλος τοῦ πολέμου.

……….Ὁ Τσώρτσιλ, ἐπιθυμοῦσε διακαῶς τὴν ἐξασφάλιση τῶν Δωδεκανήσων, ἀλλά ἀποδείχθηκε ὅτι δὲν μπόρεσε νὰ ἐπιβάλῃ τὴν ἀποψή του στὴν πορεία.

……….Οἱ ἐξελίξεις τὸν ὑπερκέρασαν. Ἀναλήφθηκε μιὰ ἐπιχείρησις, στὴν οὐσία χωρὶς βάθος σχεδιασμοῦ καὶ ἰκανές δυνάμεις. Ἀποκλειστικῶς καὶ μόνο Βρετανικὰ στρατεύματα κατέληξαν νὰ μάχονται καθ΄ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἐκστρατείας, σπεύδοντας νὰ καλύψουν κενὰ, ἀδυνατίζοντας στὴν οὐσία ὅλο τὸ μέτωπο, μὲ ἀδιάψευστο μάρτυρα τοῦ γεγονότος αὐτοῦ, τὶς ἀρχικῶς τοποθετειθῆσες δυνάμεις στὴν Ἀστυπάλαια καὶ σὲ ὅσες ἦταν διαθέσιμες τὴν κρίσιμη ὥρα.

……….Ἡ παρουσία τῶν Ἀμερικανῶν ποὺ μὲ τὴν ἀεροπορία τους θὰ ἔκαναν τὴν διαφορά, ἦταν συμβολικὴ καὶ μικρῆς διαρκείας. Ἡ τύχη τῆς Ἀστυπαλαίας καὶ τῶν Δωδεκανήσων, ἦταν προκαθορισμένη.

……….Ὁ Βρετανὸς πρωθυπουργός, φαίνεται ὅτι ἀπό τὶς ἀρχές Ὀκτωβρίου ἄρχισε νὰ χάνῃ τὴν πεποίθησή του γιὰ τὴν ἐπιτυχή ἔκβαση τοῦ Ἀγῶνα, ποὺ ὁ ἴδιος εἶχε ξεκινήσῃ. Ἡ ἐπιχείρησις στὰ Δωδεκάνησα ἀποδείχθηκε καταστροφικὴ ἐπανάληψις τῆς Καλλιπόλεως κατὰ τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ἀπόρροια τῶν ἐμμονῶν καὶ φαντασμάτων ποὺ ἀκόμα κατέτρεχαν τὸν Τσώρτσιλ, φανερώνοντας τελικῶς ὅτι ἡ ἐπίδρασις τῆς ἀτελοῦς φύσεως τῶν ἀνθρώπων στὸν ροῦ τῆς ἱστορίας, εἶναι καταλυτική.

***

Πηγὴ ἀποσπάσματος καὶ περισσότερες πληροφορίες στὴν ἱστοσελίδα   : http://astypalaia.wordpress.com/ 

Ἐπιλογὴ ἀποσπάσματος καὶ ἐπιμέλεια κειμένου,  Ἑλληνικό Ἡμερολόγιο