.

Διαφωτιστής, επαναστάτης, μάρτυρας, πολιτικός και στρατιωτικός νους, εθνεγέρτης και οραματιστής.

.

……….Γεννήθηκε το 1757, όταν η Θεσσαλία στέναζε κάτω από την τυραννία τού Σουλτάνου, στο Βελεστίνο Μαγνησίας, όπου βρίσκονται τα ερείπια τής αρχαίας πόλεως των Φερών, από ντόπιους γονείς. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν «Ρήγας», όνομα που συνηθιζόταν στην περιοχή τού Βελεστίνου και τού Πηλίου, ενώ ως επώνυμο, κατά την συνήθεια των λογίων τής εποχής του, χρησιμοποίησε το «Βελεστινλής», από το όνομα τού τόπου όπου γεννήθηκε.

……….Νέος με δίψα γιά μάθηση, σπούδασε στην Σχολή τής Ζαγοράς Πηλίου, στην οποία μελετούσε και αρχαίους συγγραφείς. Σε ηλικία περίπου είκοσι ετών πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έμαθε ξένες γλώσσες και αύξησε τις γνώσεις του κοντά στους Φαναριώτες. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Βλαχία.

……….Σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση τής επαναστατικής σκέψης τού Ρήγα, διαδραμάτισαν σημαντικά γεγονότα τής εποχής του, όπως τα Ορλωφικά και η Γαλλική Επανάσταση. Στόχος του τελικός ήταν «να αναλάβη το πεπτωκός Ελληνικόν γένος, να φθάσει στην πρότερή του θέση, στην παιδεία και στην μόρφωση».

……….Έδωσε προτεραιότητα στην ψυχική προετοιμασία των σκλαβωμένων, ώστε να πάρουν τα όπλα και να επαναστατήσουν κατά τής Οθωμανικής τυραννίας, θέλοντας πρώτα να εξυψώσει το ηθικό τους και μετά να τους ωθήσει στον αγώνα τής επανάστασης. «Ως προπαρασκευαστικόν μέσον προς τον σκοπόν τούτον, συνέταξε και διέδωσεν ο Ρήγας σφόδρα επαναστατικόν τραγούδι, τον Θούριον ύμνον. [] Εξέδωκεν εικόνας τού Μεγάλου Αλεξάνδρου, με παρατηρήσεις περί τής ανδρείας του, με την πρόθεσιν να κάμη εις τους Έλληνας την αντίθεσιν μεταξύ τής παλαιάς και τής σημερινής καταστάσεως».

……….Θεωρώντας την αναρχία ως μορφή τυραννίας είχε την πρόνοια να συντάξει σε μιά εποχή σκλαβιάς τον πρώτο Καταστατικό Πολιτειακό Χάρτη τού βαλκανικού χώρου με το όνομα Νέα Πολιτική Διοίκησις, όπου περιέχονται τα Δίκαια τού Ανθρώπου και το Σύνταγμα.

……….Γνωρίζοντας ότι η στρατιωτική επιτυχία ήταν βασικό μέρος τού επαναστατικού του σχεδίου, είχε την πρόνοια, πριν από την κάθοδό του στην Ελλάδα, να μεταφράσει ένα βασικό εγχειρίδιο στρατιωτικής τέχνης τού γνωστού Αυστριακού στρατάρχη φον Κχέβενούλερ (von Khevenhuller), το «Στρατιωτικόν Εγκόλπιον».

……….Ο Ρήγας είχε συλλάβει ένα συγκεκριμένο στρατιωτικό σχέδιο γιά την έναρξη και επέκταση τής επανάστασής του. Και ακόμη είχε προνοήσει γιά την μετά την επανάσταση λειτουργία μιάς δημοκρατικής πολιτείας στον Βαλκανικό χώρο, με την συνεργασία των λαών που την απάρτιζαν. Συνοπτικά διαπιστώνεται ότι ο Ρήγας Βελεστινλής είναι μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες τού Ελληνικού και Βαλκανικού χώρου: Διαφωτιστής, Επαναστάτης, Πολιτικός νους, Στρατιωτικός νους, Μάρτυρας, Εθνεγέρτης και Οραματιστής μιάς δημοκρατικής πολιτείας τού Βαλκανικού χώρου.

……….Οδηγήθηκε στην φυλακή με την κατηγορία ότι είχε καταστρώσει επαναστατικό σχέδιο γιά την κατάλυση τής οθωμανικής τυραννίας και την απελευθέρωση τής Ελλάδος και των άλλων Βαλκανικών λαών. Επειδή δεν ήταν δυνατόν να στοιχειοθετηθεί κατηγορία εναντίον του, εφ’ όσον οι ενέργειές του δεν εστρέφοντο εναντίον τής νομιμότητος τού κράτους τής Αυστρίας, καταβλήθηκε προσπάθεια από τον υπουργό τής Αστυνομίας να μην δικασθεί από τα ποινικά δικαστήρια, γιατί ο Ρήγας και οι σύντροφοί του θα απαλλάσσονταν από τους δικαστές.

……….Με σίδερα στα πόδια και στα χέρια, όπως γράφουν τα σχετικά έγγραφα, και μαρτύρια έξι μηνών, παραδόθηκε από τους Αυστριακούς στον τούρκο καϊμακάμη τού Βελιγραδίου. Στραγγαλίσθηκε τον Ιούνιο τού 1798 στον πύργο Νεμπόϊζα τού Βελιγραδίου, που βρίσκεται δίπλα στον Δούναβη, μαζί με άλλους επτά συντρόφους του. Πιστός στο καθήκον γιά τα ιδανικά τής ελευθερίας και των «Δικαίων τού Ανθρώπου«.

ΘΟΥΡΙΟΣ

ήτοι ορμητικὸς πατριωτικός ύμνος πρώτος, εις τον ήχον

ΜΙΑ ΠΡΟΣΤΑΓΗ ΜΕΓΑΛΗ

,

Ὡς πότε παλικάρια, νὰ ζοῦμε στὰ στενά,
μονάχοι σὰ λεοντάρια, σταῖς ράχαις στὰ βουνά;
Σπηλιαῖς νὰ κατοικοῦμε, νὰ βλέπωμεν κλαδιά,
νὰ φεύγωμ᾿ ἀπ᾿ τὸν κόσμον, γιὰ τὴν πικρὴ σκλαβιά;
Νὰ χάνωμεν ἀδέλφια, πατρίδα καὶ γονεῖς,
τοὺς φίλους, τὰ παιδιά μας, κι ὅλους τοὺς συγγενεῖς;
Καλλιῶναι μίας ὥρας ἐλεύθερη ζωή,
παρὰ σαράντα χρόνοι, σκλαβιὰ καὶ φυλακή.
Τί σ᾿ ὠφελεῖ ἂν ζήσῃς, καὶ εἶσαι στὴ σκλαβιά;
στοχάσου πῶς σὲ ψαίνουν, καθ᾿ ὥραν στὴν φωτιά.
Βεζύρης, δραγουμάνος, ἀφέντης κι᾿ ἂν σταθῇς
ὁ τύραννος ἀδίκως σὲ κάμνει νὰ χαθῇς.
Δουλεύεις ὅλ᾿ ἡμέρα, σὲ ὅ,τι κι᾿ ἂν σὲ πῇ,
κι᾿ αὐτὸς πασχίζει πάλιν, τὸ αἷμα σου νὰ πιῇ.
Ὁ Σοῦτζος, κι᾿ ὁ Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβῆς
Γκίκας καὶ Μαυρογένης, καθρέπτης, εἶν᾿ νὰ ἰδῇς.
Ἀνδρεῖοι καπετάνοι, παπᾶδες, λαϊκοί,
σκοτώθηκαν κι᾿ ἀγάδες, μὲ ἄδικον σπαθί.
Κι᾿ ἀμέτρητ᾿ ἄλλοι τόσοι, καὶ Τοῦρκοι καὶ Ῥωμιοί,
ζωὴν καὶ πλοῦτον χάνουν, χωρὶς κᾀμμιὰ ῾φορμή.
Ἐλᾶτε μ᾿ ἕναν ζῆλον, σὲ τοῦτον τὸν καιρόν,
νὰ κάμωμεν τὸν ὅρκον, ἐπάνω στὸν Σταυρόν.
Συμβούλους προκομμένους, μὲ πατριωτισμὸν
νὰ βάλωμεν εἰς ὅλα, νὰ δίδουν ὁρισμόν.
Οἱ νόμοι νἆν᾿ ὁ πρῶτος, καὶ μόνος ὁδηγός,
καὶ τῆς πατρίδος ἕνας, νὰ γένῃ ἀρχηγός.
Γιατὶ κ᾿ ἡ ἀναρχία, ὁμοιάζει τὴν σκλαβιά,
νὰ ζοῦμε σὰν θηρία, εἶν᾿ πλιὸ σκληρὴ φωτιά.
Καὶ τότε μὲ τὰ χέρια, ψηλὰ στὸν οὐρανὸν
ἂς ποῦμ᾿ ἀπ᾿ τὴν καρδιά μας, ἐτοῦτα στὸν Θεόν·

---

Πηγές:

• 1) Οι Έλληνες λόγιοι τής προεπαναστατικής περιόδου και η συμβολή τους στον Αγώνα γιά την Ελευθερία : www.e-istoria.com 

• 2) Το Πολίτευμα τής Ελληνικής Δημοκρατίας τού Ρήγα Βελεστινλή : www.e-istoria.com

• 3)Περισσότερα γιά τήν ζωή του και το έργο του μπορείτε να διαβάσετε στο : http://www.rhigassociety.gr/