.
Ἡ κτηνωδία καὶ ἡ ἀχαλίνωτη ἀγριότητα τῶν στρατευμάτων τοῦ Κεμὰλ.
.
Χάρης Τσιρκινίδης, ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο: Ἔχω ὅπλο τὴν ἀγχόνη.
……….[]Παρὰ τὴ γενικὴ καθοδήγηση τῆς Γαλλικῆς κυβέρνησης πρὸς τοὺς Γάλλους ἀξιωματικοὺς καὶ δημοσιογράφους, ν’ ἀποκρύπτουν τὰ ἐγκλήματα τῶν Τούρκων ἤ νὰ τὰ παραποιοῦν, μερικοὶ ἔντιμοι Γάλλοι εἶπαν τὴν ἀλήθεια.
……….Ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ὁ Γάλλος Ζουμπὲρ (Joubert), ὑπεύθυνος τοῦ παραρτήματος τῆς τράπεζας «Credit Foncier», στὴν Σμύρνη, ὅταν ἔφτασε στὴ Μασσαλία, μπροστὰ σὲ πολλοὺς ἀνθρώπους, εἶπε:
……….«Τὸ βράδυ τῆς ἡμέρας ποὺ ξέσπασε ἡ πυρκαγιὰ βγῆκα ἀπὸ τὸ σπίτι μου, τὸ ὁποῖο βρισκόταν σὲ μία κάθετο τῆς ὁδοῦ Χατζηστάμου. Πῆγα στὸ δρόμο αὐτὸ γιὰ νὰ πληροφορηθῶ γιὰ τὸ τὶ συνέβαινε…Ἐκεῖ συνάντησα ἕνα τμῆμα διακοσίων – τριακοσίων ὁπλισμένων Τούρκων. Ἀφοῦ τοὺς εἶπα ὅτι εἶμαι Γάλλος τοὺς ρώτησα τί ψάχνουν. Μοῦ ἀπάντησαν ψύχραιμα ὅτι εἶχαν διαταγὲς νὰ πυρπολήσουν τὴν συνοικία. Προσπάθησα νὰ τοὺς κάνω ν’ ἀλλάξουν γνώμη, ἀλλὰ αὐτοὶ ἀπάντησαν: ‘’Εἶναι ἀνώφελο, φύγετε ἐσεῖς, φύγετε’’. Πράγματι, λίγο χρόνο μετὰ ποὺ ἐγκατέλειψα τὸ σπίτι μου, οἱ ἐμπρηστικὲς βόμβες ἄρχισαν νὰ πέφτουν βροχηδὸν πάνω του».
……….Στὰ ἑλληνικὰ ἀρχεῖα τοῦ ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν ἐντοπίσαμε μία προσωπικὴ ἔκθεση τοῦ Ἄγγλου ἱερέα Τσάρλς Ντόμπσον (Charles Dobson), τὴν ὁποία συνέταξε, ἐνῶ βρισκόταν στὴν Μάλτα καθ’ ὁδὸν πρὸς τὴν Ἀγγλία. Ἰδοῦ, μερικὰ ἀποσπάσματά της:
……….«Ἦμουν στὴν Σμύρνη ὅταν τὰ κεμαλικὰ στρατεύματα μπῆκαν στὴν πόλη. Μερικὲς μέρες πρὶν τὴν εἴσοδό τους ὑπῆρξε αὐξημένος φόβος μεταξὺ τῶν κατοίκων. Κλήθηκα ἀπὸ τὸ μητροπολίτη Χρυσόστομο καὶ βρῆκα αὐτόν, καὶ τοὺς ἄμεσα γύρω του, νὰ φοβοῦνται γιὰ ὑπερβασίες, ὅταν θὰ ἔφταναν οἱ Τοῦρκοι.
……….Ὁ μητροπολίτης μοῦ ἔδωσε ἕνα μήνυμα, ὑπογεγραμμένο ἀπὸ αὐτὸν καὶ τοὺς ἄλλους ἀξιωματούχους, περιλαμβανομένου τοῦ Ἀρμενίου ἀρχιεπισκόπου, παρακαλώντας με νὰ τὸ στείλω μὲ βιασύνη στὸν ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Καντέρμπουρυ. Ἦταν μία ἔκκληση πρὸς ἐκεῖνον νὰ χρησιμοποιήσει τὴν ἐπιρροὴ του στὴν βρετανικὴ κυβέρνηση, προκειμένου νὰ ἐπιτευχθεῖ μία συμφωνία μὲ τὸν Κεμὰλ ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη ἤ στὸ ἐνδεχόμενο μιᾶς εἰσόδου, νὰ ἐξασφαλιστεῖ ἡ προστασία ἤ τουλάχιστον οἱ ζωὲς τοῦ λαοῦ του.
……….Λυποῦμαι ποὺ ἄφησα αὐτὸ τὸ μήνυμα κρυμμένο στὸ γραφεῖο μου. Θὰ ἦταν κακὸ ἄν κατασχόταν σὲ αὐτὲς τὶς τραγικὲς ἡμέρες. Ἡ τελευταία φράση ἦταν μία ἔκκληση: “Στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ βιαστεῖτε, ἐνόψει τῆς ἐπικείμενης συμφορᾶς”.
……….Ἀπὸ κοινοῦ μὲ ὅλους τοὺς Βρετανούς, τοὺς ὁποίους συμβουλεύτηκα, δὲν νομίσαμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι θὰ συμπεριφέρονταν μὲ τέτοιο τρόπο ὅπως δικαιολογοῦσαν οἱ φόβοι τοῦ μητροπολίτη. Ἐντούτοις, ἔδωσα τὸ μήνυμα στὸ σὲρ Ἄρμοντ ντὲ Μπωβουὰρ Μπρὸκ (Armond de Bauvoir Brock) ἀνώτατο ναυτικὸ διοικητή. Μὲ συμβούλευσε νὰ χρησιμοποιήσω τὴν διακριτικότητά μου καλώντας τὸν ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Καντέρμπουρυ. Ἀλλὰ σὲ κάθε τηλεγράφημα ποὺ θὰ ἔστελνα νὰ πρόσθετα ὅτι ὁ Βρετανὸς ναύαρχος εἶχε δεῖ τὸ μήνυμα. Στὸ ἐνδεχόμενο διατάραξης τῆς τάξης, ἦταν προετοιμασμένος νὰ δώσει, μὲ τὴν δύναμή του, προστασία σὲ ὅλα τὰ τμήματα τῆς Κοινότητας…
……….[]Ζήτησα ἀπὸ τὸν ναύαρχο ἐξουσιοδότηση νὰ δημοσιεύσω, στὸ ὄνομά του, ἕνα μήνυμα στὸν τύπο. Εἶπε ὅτι θὰ μποροῦσα νὰ πῶ τὴν γνώμη του, ὅτι ὁποιαδήποτε κατάληψη θὰ γίνει μὲ τάξη καὶ ὅτι συμβούλευε τὸν καθένα νὰ κοιτάξει τοὺς πρόσφυγες ποὺ ἔχουν ἐπισσωρευτεῖ στὴν πόλη καὶ ν’ ἀποφύγει νὰ δώσει ὁποιαδήποτε πρόκληση.
……….Πῆγα τὸ μήνυμα τοῦ ναύαρχου σὲ μία συνεδρίαση ἕξι μελῶν μὲ ἐπιρροή, στὸ Ἀρχηγεῖο τῆς “Μικρασιατικῆς Ἄμυνας”… Ἔμαθα ὅτι ὑπῆρχε ἀκόμη ἐλπίδα, ὅτι μία ἀξιόλογη μερίδα τοῦ ὑποχωροῦντος στρατοῦ, βοηθούμενη ἀπὸ ἐθελοντὲς πολίτες, θὰ ἦταν ἱκανὴ νὰ κρατήσει τὴν πόλη καὶ τὰ περίχωρά της, μέχρι τὸ χρόνο ποὺ οἱ σύμμαχοι θὰ ἐπενέβαιναν γιὰ νὰ διευθετηθεῖ μία ἀνακωχὴ. Ἔγραψα τὸ μήνυμα τοῦ ναυάρχου καὶ τὸ παράδωσα, μαζὶ μὲ πέντε μέλη τοῦ Συνδέσμου στὸν Τύπο. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ μὲ συνόδευσε νὰ πᾶμε στὸ μητροπολίτη. Τὰ μέλη μοῦ ζήτησαν νὰ διευκολύνω νὰ ἔχουν μία συνέντευξη μὲ τὸ ναύαρχο, καθὼς εἶχαν πληροφορίες γιὰ τουρκικὴ συνωμοσία στὴν πόλη…
……….Βρῆκα τὸν μητροπολίτη γεμᾶτο ἀπὸ ὀδυνηρὴ ἀνησυχία σχετικὰ μὲ τὸν λαὸ του καὶ μὴ καθησυχασμένο ἀπόλυτα ἀπὸ τὴν ἄποψη τοῦ ναυάρχου, καθὼς ὁ ἴδιος αἰσθανόταν ὅτι γνώριζε τοὺς Τούρκους καλύτερα ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους ἀξιωματικοὺς. Αὐτὴ ἦταν ἡ τελευταία φορὰ ποὺ εἶδα τὸν μητροπολίτη. Ἦταν, ἀληθινά, ἕνας μάρτυρας, ὁ ὁποῖος πέθανε παραμένοντας στὸ μέσο τοῦ λαοῦ του...
θα μπορουσα να μαθω τα ονοματα αγνοουμενων στρατιωτων στην Μ.Ασια? και ο λογος ειναι οτι χασαμε τον αδελφο του πατερα μου με το μκρο ονομα Εμμανουηλ Χαριδημου Τυλισσανακης (πληρες ονοματεπωνυμο).Απλα υπηρξαν μαρτυριες οτι τον ειδαν στην Ιερουσαλημ..!!δεν γνωριζουμε την πορεια του απο την Κρητη. Ανγνωριζετε η αν μπορειτε να με κατατοπισετε που μπορω να απευθυνθω σας παρακαλω. Σας ευχαριστω πολυ…
Κύριε Τυλισσανάκη καλησπέρα σας. Δυστυχῶς δὲν βρήκαμε στὰ ἀρχεῖα μας τὸ ὄνομα τοῦ ἡρωικοῦ συγγενή σας. Θὰ μπορούσατε νὰ ἀναζητήσετε στοιχεῖα στὸ Γενικὸ Ἐπιτελεῖο Στρατοῦ καὶ στὰ βιβλία ποὺ ἔχει ἐκδόσει τὸ ΓΕΣ γιὰ τὴν Μικρασιατικὴ Ἐκστρατεία.
Σᾶς εὐχαριστοῦμε.