.

Φάτσα ἤ Βαδίσανη

Παραλιακή πόλις μεταξύ Οινόης και Κοτυώρων.

Είχε πληθυσμό 2.000 – 2.500 κατοίκων (Έλληνες και Τούρκοι από 1.000 περίπου και 350 Αρμένιοι). Μεταξύ των Ελλήνων υπήρχαν αρκετοί τού ευαγγελικού δόγματος, οι οποίοι υπάγονταν στην εκκλησιαστική αρχή της Μερζιφούντας.

Οι Ορθόδοξοι ανήκαν στην Μητρόπολη Νεοκαισάρειας και Ινέου, με έδρα τα Κοτύωρα. Τα μέλη τής ελληνικής κοινότητας κατάγονταν από την Αργυρούπολη, την Οινόη, τα Κοτύωρα, την Τοκάτη κ.λπ. και ήταν όλοι ελληνόφωνοι. Βρίσκονταν συγκεντρωμένοι σε δύο συνοικίες στα νοτιοδυτικά τής πόλης. Διατηρούσαν οκτατάξιο αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο, ενώ υπήρχε και το εξατάξιο σχολείο των Διαμαρτυρομένων.

Η Φάτσα αποτελούσε αγροτικό κέντρο των χωριών τής ευρύτερης περιοχής, αλλά και κέντρο εξαγωγικού εμπορίου. Ενδεικτική τής φιλοπρόοδης δράσης των κατοίκων ήταν η ίδρυση το 1908 τού αναγνωστηρίου “Η Ομόνοια”.

Οι Έλληνες τής Φάτσας από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως την ανταλλαγή υπέστησαν σκληρές δοκιμασίες.

Πηγή : http://www.akrites.de/