.

…

Καπετάν Γιώργης Ἀργυρίου  Κυπραῖος

.

……….Σχεδὸν 2.000 Κύπριοι – κατ’ ἄλλους ὑπολογισμοὺς 4.000 – πολέμησαν στὰ διάφορα μέτωπα τῆς Μακεδονίας καὶ τῆς Ἠπείρου τὸ 1912/13. Ἀκόμη καὶ ἀνήλικοι ἦρθαν ἀπὸ τὴν Κύπρο (εἶναι γνωστὲς δύο περιπτώσεις παιδιῶν 15 καὶ 16 ἐτῶν). Ἀνάμεσά στοὺς Κυπρίους ἀγωνιστὲς περιλαμβάνονται καὶ πολλὰ σημαίνοντα πρόσωπα τῆς κυπριακῆς κοινωνίας, ὅπως ὁ δήμαρχος Λεμεσοῦ, Χριστόδουλος Σῶζος, ὁ ἀρχιεπίσκοπος Μακάριος Μυριανθεὺς ὁ δημοσιογράφος καὶ βουλευτὴς Λάρνακας, Εὐάγγελος Χατζηιωάννου. Ὁ Κύπριος ἱστορικὸς Πέτρος Παπαπολυβίου, συνέλεξε ἀπὸ τὸν κυπριακὸ Τύπο τῆς ἐποχῆς καὶ ἀπὸ ἄλλες πηγὲς γράμματα ποὺ ἔστελναν στὸ νησὶ τους Κύπριοι πολεμιστὲς τῶν βαλκανικῶν, τὰ ὁποῖα ἀποδίδουν γλαφυρὰ τὸν πατριωτικὸ ἐνθουσιασμὸ τῶν ἀποστολέων τους καὶ τὶς συνθῆκες στὸ πολεμικὸ μέτωπο.

……….Τὸ βιβλίο «Σπινθήρ γλυκύτατων ελπίδων: ο απόηχος τού Μακεδονικού αγώνα 1904-1908 στην Κύπρο», εἶναι μία ἐργασία τοῦ ἱστορικοῦ – καθηγητὴ τοῦ Πανεπιστημίου Κύπρου, κ.Πέτρου Παπαπολυβίου, μὲ θέμα τὴν σχέση τῆς Κύπρου μὲ τὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα.

……….Ὁ γνωστότερος Κύπριος Μακεδονομάχος εἶναι ὁ Γεώργιος Ἀργυρίου Κυπραῖος, ἀπὸ τὴν Πέγεια τῆς Πάφου, διακριθῆς μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1906 – 1908 στὴν περιοχὴ Μοναστηρίου – Μοριχόβου, ὡς ὁμαδάρχης στὰ σώματα τῶν Ἐμμανουὴλ Κατσίγαρη, Παναγιώτη Γερογιάννη καὶ Γεωργίου Βολάνη· στρατολογήθηκε ἐνῷ ἦταν 17 ἐτῶν. (Ἄν καὶ κατὰ τὰ λεγόμενά του, ἴσως νὰ ἦταν λίγο μεγαλύτερος). Ὁ Βρετανὸς προξενικὸς πράκτορας κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα, σὲ ἐκθέσεις του, συνδυασμένες μὲ στοιχεῖα γιὰ τὶς ἑλληνικὲς ἐπιχειρήσεις στὴν Μακεδονία, δίνει γιὰ τὸ Καλοκαίρι τοῦ 1906 ἕναν ἀριθμὸ 1.500 περίπου Ἑλλήνων ἀνταρτῶν, ποὺ κατανέμονταν σὲ 70 μὲ 80 σώματα, μαζὶ μὲ τὶς μικρὲς τοπικὲς ὁμᾶδες, μὲ μέση δύναμη εἴκοσι ἀνδρῶν. Σὲ τριάντα πέντε περίπου καταγραμμένες συμπλοκὲς εἶναι γνωστὸ ὅτι ἐξοντώθηκαν τουλάχιστον 180 κομιτατζῆδες. Ἀρκετὰ σώματα κυριολεκτικὰ ἀφανίστηκαν. Οἱ συμπλοκὲς τῶν τούρκων μὲ τὰ ἑλληνικὰ σώματα ἦταν μόλις εἴκοσι τρεῖς καὶ οἱ ἑλληνικὲς ἀπώλειες δὲν ξεπέρασαν κατὰ πᾶσα πιθανότητα τοὺς ἑκατὸν πενῆντα ἄνδρες.

……….Ὁ Κύπριος Μακεδονομάχος, τραυματίσθηκε σοβαρὰ στὶς 11 Σεπτεμβρίου 1907, καὶ χρειάστηκε νὰ μεταφερθῇ μὲ μυστικότητα στὴν πόλη τοῦ Μοναστηρίου, ὅπου μὲ φροντίδα τοῦ Ἑλληνικοῦ Προξενείου, παρέμεινε πέντε ἑβδομᾶδες γιὰ νοσηλεία. Μὲ τὴν ἐπίσημη λήξη τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα, ὁ Πεγειώτης Μακεδονομάχος ξαναστάλθηκε στὴν περιοχὴ Μοναστηρίου-Μοριχόβου, διότι γνώριζε ἄριστα τὴν περιοχὴ καὶ εἶχε ἀποκτήσει στενοὺς φιλικοὺς δεσμούς.

……….Τὸ Μορίχοβο βρίσκεται στὴν βόρεια πλευρὰ τοῦ ὄρους Βόρας, ἀνατολικὰ τῆς πόλης τοῦ Μοναστηρίου. Στὰ χωριὰ του, ποὺ σήμερα κατέχονται ἀπὸ τοὺς σκοπιανούς, ἔως καὶ τὶς πρῶτες δεκαετίες τοῦ 20οῦ αἰῶνα κατοικοῦσε ἀκμαῖος ἑλληνικὸς πληθυσμός.

……….Σύμφωνα μὲ τὸν Γεώργιο Ἀργυρίου (Κυπραῖο), τὸ κύριο κίνητρο γιὰ τὴν ἀπόφασή του νὰ καταταγῇ στὰ σώματα τῶν Μακεδονομάχων, ἦταν ὁ θάνατος τοῦ Παύλου Μελᾶ. 

……….Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Α΄ βαλκανικοῦ πολέμου, συμμετέχοντας στὴν ἀπελευθέρωση τῶν νήσων Λέσβου καὶ Χίου, τραυματίσθηκε στὴν μάχη ποὺ δόθηκε στὸ βόρειο τμῆμα τῆς Λέσβου, μεταξὺ 6 καὶ 7 Δεκεμβρίου τοῦ 1912. Τὸ βόρειο καὶ δυτικὸ μέρος τοῦ νησιοῦ παρέμεινε ἔως τὶς 8/12/1912 ὑπὸ τὴν τρομοκρατία τῶν τούρκων, καὶ κυρίως τῶν ἀτάκτων σωμάτων (βασιβουζούκων).

……….Οἱ ἐπιθετικὲς ἐνέργειες τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἐναντίον τοῦ ὀχυρωμένου στρατοπέδου τῶν τούρκων στὸ Κλαπᾶδο τῆς Λέσβου, ξεκίνησαν στὶς 6 Δεκεμβρίου καὶ ὑποστηρίχθηκαν ἀπὸ τὶς εὔστοχες βολὲς τοῦ πυροβολικοῦ, καθὼς καὶ τῶν πλοίων τοῦ βασιλικοῦ ναυτικοῦ ποὺ βρίσκονταν στὰ ἀνοιχτᾶ τῆς Πέτρας. Τὸ πρωτόκολλο παραδόσεως ὑπογράφηκε τὸ πρωὶ τῆς 8ης Δεκεμβρίου 1912, στὸ ὕψωμα Πετσοφᾶς, νοτιοανατολικῶς τοῦ Κλαπάδου.

……….Παρ’ ὅλο τὸν τραυματισμὸ του καὶ τὴν ἀναρρωτικὴ ἄδεια ποὺ ἔλαβε, ὁ Κύπριος μαχητὴς ἐπιβιβάστηκε στὰ πλοῖα ποὺ μετέφεραν τὸν ἑλληνικὸ στρατὸ ἀπὸ τὴν Χῖο στὸ μέτωπο τῆς Ἠπείρου, σκίζοντας τὸ ἰατρικὸ παραπεμπτικό.

……….Μετὰ τοὺς Βαλκανικούς πολέμους ὁ καπετὰν Γιώργης ἐγκαταστάθηκε στὸ Κιλκίς, ὅπου ἔζησε μέχρι τὸν θάνατό του, τῷ 1977. Ἐκεῖ παντρεύτηκε, καὶ ἀπέκτησε ἐννέα παιδιά!

……….Ἦταν ἀπὸ τοὺς πρώτους κτηνοτρόφους τοῦ Νομοῦ Κιλκὶς καὶ ἡ περιοχὴ ποὺ ἔζησε ἦταν γνωστὴ μὲ τὸ ὄνομα «Τὰ Κυπρέϊκα». Μετὰ τὴν ἐγκατάστασή του στὴν Μακεδονία, μπόρεσε νὰ ἐπισκεφθῇ τὴν γενέτειρά του μόνο μία φορά, τῷ 1948.

……….Μέχρι ὅμως τὸν θάνατό του, ἔτρεφε μεγάλη ἀγάπη καὶ νοιαζόταν γιὰ τὴν ἰδιαίτερη πατρίδα του. Στὸ τέλος τῆς ζωῆς του ὁ «καπετὰν Γιώργης»  γνώρισε πολλὲς τιμές, καθὼς ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς τελευταίους ἐπιζῶντες Μακεδονομάχους.

……….Ἐκδόθηκε ἕνα βιβλιαράκι μὲ τὶς ἀναμνήσεις του (Κιλκίς 1970), καὶ σώζονται δημοσιευμένες ἀλλὰ καὶ ἠχογραφημένες ἀνέκδοτες συνεντεύξεις του.  Ὁ «καπετὰν Γιώργης» ἔγινε γνωστὸς στὸ Πανελλήνιο, ὅταν τὸν «ἀνακάλυψε» ὁ δημοσιογράφος Φρέντυ Γερμανός, καὶ τοῦ ἔκανε δύο τηλεοπτικὰ ἀφιερώματα τὴν δεκαετία τοῦ 1970.

---

Copyright (©) «Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο»

• Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ εἰκόνας: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο

• Βασικὴ πηγή: www.e-istoria.com

• Πηγή εἰκόνας: Τὸ βιβλίο τοῦ ἀνεψιοῦ τοῦ καπετάνιου, κου Σωτήριου Πετρίδη, «Μακεδονικός Ἀγώνας 1904-1908, Γεώργιος Αργυρίου (Κυπραῖος).»

• Σχετικοὶ σύνδεσμοι:  http://anihneftes.blogspot.gr/

• Μάχη Ἀσπρογείων Φλώρινας (1906)

• Ἡ δράση τῶν Σωμάτων Τόμπρα – Πλατανιᾶ (1907) στὴ Μακεδονία

---

Ἐπιλεγμένα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴν τηλεοπτικὴ ἐκπομπή τοῦ Φρέντυ Γερμανοῦ.
Τὸ ὀπτικοακουστικό μετὰ ἀπὸ 20.193 θεάσεις, ἔλαβε στὶς 20/5/2019 εἰδοποίηση ἀποκλεισμοῦ ἀπὸ τὸ Υ.Τ. γιὰ παραβίαση πνευματικῶν δικαιωμάτων κατόπιν αἰτήματος τῆς ΕΡΤ [Αξίωση από: ERT SA](στὴν ὁποία βεβαίως καταβάλλουμε ὅλοι ἀνεξαιρέτως Τέλος, εἴτε ἔχουμε εἴτε δὲν ἔχουμε τηλεοπτικὴ συσκευή.)  

Ἐπιμέλεια κειμένου καὶ ὀπτικοακουστικοῦ: Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο

……….(Ἐντύπωση μοῦ ἔκανε ἡ χρήση τῆς Ἑλληνικῆς ἀπὸ τὸν Μακεδονομάχο μας (κτηνοτρόφος ἦταν ὁ παππούλης),  στὴν ὁποία – χρήση – ἐκτὸς ἀπὸ τὸν ἀβίαστο λόγο, χωρὶς μακρόσυρτα εεεεε καὶ ααααα, ὑπάρχει εἰρμός, ἀφηγηματικότητα καὶ μία ὑπέροχη συνύπαρξη τῆς καθαρευούσης μὲ τὴν δημοτική. Κατέρριψε δηλαδὴ ὁ καπετὰν Γιώργης τὶς ἐμμονὲς τῶν «ἀμυντόρων» τῆς δῆθεν καθαρεύουσας καὶ τῆς δῆθεν δημοτικῆς.  Ὁ Θεὸς ν’ ἀναπαύσῃ τὴν ψυχούλα του.  Ε.Η.)